Derviş’in ’sol’u ’işte öyle bir sol’ - Güngör Uras

Milliyet Ekonomi’de pazartesi yayımlanan yazısında Kemal Derviş, "Solun ekonomiye bakış açısı"nı anlattı. Kemal Derviş, "sol"u 3’e ayırdı. (1) Radikal sol, (2) Popülist sol, (3) Sosyal demokrat yaklaşım.
Kemal Derviş, Brezilya’nın Porto Alegre kentinde yapılmakta olan Davos’a alternatif toplantıya katılanların sol anlayışını "çağdaş sosyal demokrat" yaklaşım olarak tanımladı. CHP’nin benimsediği ve politik platformlarda ortaya koyduğu genel görüşün bu tür bir sol yaklaşım olduğunu belirtti. (Kemal Derviş’in bu anlatımında bir yanlış bilgilendirme olmalı. Çünkü Porto Alegre toplantılarına katılanlar Brezilya, Şili, Arjantin ve Güney Amerika’nın diğer ülkeleri ile Hindistan gibi ülkelerden gelen, gerçek anlamda radikal (pratikten çok teorik ve romantik) sol fikirleri benimseyenler. Bunların CHP ile ne ilgisi var? Anlamak güç.)
Kemal Derviş gibi teorik ve pratik birikimi olan bir bilim ve devlet adamının değerlemeleri tabii ki önemlidir. Milliyet Ekonomi’de yayımlanan yazısı bilgi vericidir ama, Kemal Derviş herhalde uzun süre yurtdışında yaşadığından, Türkiye’de bulunduğu süre içinde de halka inemediğinden, "seçkin çevreler" dışındaki tartışmaları izleyemediğinden, halkın yaşamını gözleyemediğinden bazı konularda yanılıyor.

Özlemimiz "gerçek sol"

Kemal Derviş’in anlatımıyla "Radikal sol, küreselleşme olgusuna zaman zaman tümüyle karşı çıkmakta, bazen mümkün olduğu kadar az dış ticaret yapan, kendi kendine yeten, yerel üretime dayanan bir dünyayı, küresel bir karşılıklı bağımlılık ve etkileşim sürecine tercih etmektedir."
Tabii ki dışarıda ve içeride bu görüşleri de savunanlar var. Ama Türkiye’de bu görüşlere dayalı bir "sol hareket" bugüne kadar olmadı ki...
Türkiye’de özlemi çekilen sol yaklaşım, küreselleşme ve serbest piyasa gerçeği çerçevesinde, insanlara insanca yaşama imkanı sağlayacak bir ekonomik ve sosyal düzeni hedef alan harekettir.
Bu hareket tabii ki "güçlü, etkin bir devlet ve kamu politikası" ile yönlendirilerek desteklenecektir.
Kemal Derviş, "gerçek sol" arayışında güçlü ve etkin bir devlet ve kamu politikası yokmuşçasına, "çağdaş sosyal demokrat anlayış" adını verdiği sulandırılmış sol yaklaşımın temel özelliği olarak bunlardan söz ediyor.
Türkiye’de sol hareket özlemi içinde olanlar, sosyal demokrasi, piyasa ekonomisi ve özel girişime karşı değil ki... Gerçek solcular bu sistemlerin insanları ezmeyecek biçimde işlemesini savunuyor.

Borçtan kurtulmak özlemi

Kemal Derviş, "Borç ödemelerinden tasarruf edilecek kaynakların, kamu yatırımlarına ve sosyal harcamaların artışına tahsis edilmesi" için "devletlerin iç borçlarının yeniden yapılandırılması"nı "radikal sol"un kabul edilemez yaklaşımı olarak değerlendiriyor. Fakat bu ülkelerin ve özellikle Türkiye’nin borç belasından nasıl kurtulabileceğine hiç değinmiyor.
Bir tam sayfalık yazıda, Türkiye gibi (ve hatta Türkiye’den daha da fakir) ülkelerde iş ve aş sorununun nasıl çözüleceği, insanların "doğuştan itibaren fırsatlara erişme eşitliğinin nasıl sağlanacağı" konusunda Kemal Derviş’in ve "CHP’ye hakim olması önerilen sosyal demokrat yaklaşımın" ne düşündüğü konusunda bir işaret bulunmuyor.
Kemal Derviş sadece Türkiye’de değil, dünyanın başka ülkelerinde de bir kişiye nasip olmayacak bir şansla, 17 ay ülke ekonomisini "tek başına" yönetti. İstediği kanunu çıkardı. İstediği kişiyi istediği yere getirdi... Açık anlatımıyla kendi kafasındaki "çağdaş sosyal demokrat anlayışı"nı uygulamak, sergilemek imkanını buldu. Türkiye’nin bugün bulunduğu çizgi iyi ise, halkın durumunda bir iyileşme var ise, "yazdıkları doğrudur".