Köy Enstitüleri 65 Yaşında... - Mustafa Balbay

Ne zaman Türkiye’nin temel sorunları gündeme gelse, konu eğitimde düğümlenir, şu görüş öne çıkar:

- Köy Enstitüleri birkaç kuşak daha devam etseydi, bugün bambaşka bir Türkiye olurdu!

Bugün Köy Enstitülerinin kuruluşunun 65. yılı. Haritada Köy Enstitülerinin yerine baktığınızda şunu söylemeden geçemezsiniz:

Eğitimde bölgesel eşitlik diye buna denir!

Dünya Bankası’nın da örnek bir proje olarak değerlendirdiği, Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel , İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç önderliğinde yükselen bu okulların ilk müdürlerini de selamlayarak yerlerini aktaralım:

İzmir Kızılçullu Emin Soysal, Hamdi Akman, Talat Ersoy ; Eskişehir Çifteler Remzi Özyürek, Rauf İnan, Osman Ülkümen ; Edirne Kepirtepe Nejat İdil, İhsan Kalabay ; Kastamonu Gölköy ve Sakarya Arifiye Süleyman Edip Balkır, Ali Doğan Toran ; Antalya Aksu Talat Ersoy, Halil Öztürk ; Balıkesir Savaştepe Sıtkı Akay ; Isparta Gönen Ömer Uzgil, Ayhan Karasu ; Adana Düziçi Lütfi Dağlar ; Kayseri Pazarören Sabri Kolçak, Şevket Gedikoğlu ; Samsun Akpınar Nurettin Biriz, Enver Kartekin ; Trabzon Beşikdüzü Hürrem Arman, Osman Ülkümen, Fehim Akıncı ; Kars Cilavuz Halit Ağanoğlu, Ahmet Korkut ; Malatya Akçadağ Şinasi Tamer, Şerif Tekben ; Konya İvriz Mehmet Korkut, Recep Gürel, İsmail Safa Güner ; Ankara Hasanoğlan Mehmet Tuğrul, Lütfi Engin, Hürrem Arman, Rauf İnan ; Sıvas Yıldızeli Şinasi Tamer ; Erzurum Pulur Ahmet Korkut, Aydın Arıkök, Osman Yalçın ; Diyarbakır Dicle Nazif Evren ; Aydın Ortaklar Hayri Çakaloz, Hamdi Akman ; Van Erciş İbrahim Oyman, Mustafa Yaldır .

Anadolu’ya binlerce öğretmen, binlerce ışık gönderen okulların yöneticilerini bir kez daha sevgiyle, saygıyla anıyoruz...

****

Köy Enstitülerindeki temel eğitimin dağılımı şöyleydi:

Yüzde 50 kültür, yüzde 25 tarım, yüzde 25 teknik.

Bazıları kendi elektriğini üretiyordu.

Bu okullardan mezun olanlar Anadolu’ya yanlarında 150 adet kitapla birlikte gidiyordu. Tahta bavullarındaki başlıca zimmet buydu.

Zamanla kitaplar ’’suç unsuru’’ oldu...

Eğitim, kültür-tarım-teknik üçgeninden ezberciliğe döndü...

Yönetimler, öğretmenlere hak ettiği değeri vermemeye başladı...

Köy okullarına öğretmen olarak gönderilmek ’’sürgün’’ yöntemi haline geldi...

Ve bugüne geldik...

****

Japonya’nın ekonomik kalkınması gündeme geldiğinde hep şu tanımlama kullanılır:

Japon mucizesi!

Japonlarsa bunun bir mucize olmadığını anlatmaya çalışırlar. İlle de mucize ise altında şunun yattığını söylerler:

Eğitim...

İnsanlık bugüne dek üç temel devrimi gerçekleştirdi:

Tarım devrimi, sanayi devrimi ve iletişim devrimi...

Biz Türkler birinci devrimde belli ölçülerde rol aldık. İkincisini ıskaladık. Şimdi üçüncü devrimin içinden geçiyoruz. Bunu yakalamanın temel ölçütü eğitim. Eğer eğitim sistemini 21. yüzyıla uyarlayabilirsek bu devrimin içinde yer alırız. Yakalayamazsak, eller üretir, biz kullanırız...

Ve kullanılırız...

Ahh Köy Enstitüleri!


ankcum@cumhuriyet.com.tr