Mehmet Ali Kışlalı - Radikal Gazetesi

Türkiye'ye yeni rol

M.Ali Kışlalı

'Ilımlı İslam' ya da 'Pakistan benzeri Müslüman ülke' olarak ABD'den algılanan Türkiye'ye, Ortadoğu'nun bu kargaşa ortamında yeni roller planlanıyor. Bunun işaretlerini, her zaman olduğu gibi, öncelikle ABD'nin fikir üreten kurumlarından, önde gelenlerinin konuşmalarından alıyoruz.

ABD'nin başı Irak ve hatta Afganistan'da fena halde sıkışınca bir yandan NATO, diğer yandan Birleşmiş Milletler'den destek aranıyor.

Bu iki uluslararası kuruluşun iki sorunlu bölgede görev üstlenmesi, ABD üzerinden, başkanlık seçimleri yaklaşırken, yük alması tasarlanıyor.

Bu adımların ardından Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) gündeme gelince, şimdi sözü edilen Türkiye'den beklentiler ortaya çıkacak.

Haziran sonunda İstanbul'da yapılacak olan NATO toplantısı bütün bu girişimler için uygun ortam kabul ediliyor.

ABD'nin Türkiye'ye vermek istediği yeni rol için Türkiye'de bir merkez kurulması gündemde.
Buradan BOP için eşgüdüm sağlanacak. Bir bakıma NATO'nun doğu kanadı için merkez oluşacak. Hem demokratikleşme hem de güvenlik faaliyetleri için.

Ayrıca buradan Irak ve Afganistan'daki mücadeleye lojistik destek sağlanması amaçlanıyor. Böylece Türkiye'ye bir 'havuç' uzatılarak 'Irak işgalinin' başlaması sırasında Türkiye'nin mahut 'tezkere'yi reddetmesiyle gevşeyen ABD ilişkilerinde gelişme sağlanacağından söz ediliyor.
Böylece hasıl olacak gelişmelerle Türkiye'nin 'Kuzey Irak'ta Kürt devleti kurulması' kaygısının ortadan kalkmasına yardımcı olması da bekleniyor.

Türkiye bu yeni proje için biraz pohpohlanıyor.

Son yıllarda, Türk Silahlı Kuvvetleri vasıtasıyla üstlendiği 'Barış İçin Ortaklık' ismi verilen projede ne kadar başarılı olduğu hatırlatılıyor.

Türkiye'nin bu yeni tertip içinde Güney Akdeniz ülkeleriyle diyaloğu harekete geçirmesi; Cezayir, Tunus, Fas, Mısır gibi ülkelere projenin iletilmesinde başrolü oynaması isteniyor.

ABD'nin BOP projesinde rol almak istemediğini belirten, ama bu projenin yararından söz eden Türkiye, bölgedeki hedef ülkelere doğru itiliyor.

Bu çabalar bir zamanların Bağdat Paktı, CENTO gibi, başarısızlıkla noktalanan, Batı kaynaklı planlarını hatırlatıyor.

Güya bunların temelinde; demokratikleşme, insan hakları, basın özgürlüğü gibi çağdaş değerlerin vurgulanması, kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, uyuşturucu trafiği gibi konuların birlikte çözümlenmesi çabaları yatıyor.

1990 başlarında olduğu gibi Türkiye'ye yönelik açılan kampanya Türkiye'nin, gündeme gelen yeni ülkelerle birçok ortak yanının oluşuna dayandırılıyor.

Türkiye, o zaman Orta Asya'da yeni bağımsızlıklarını kazanmış olan kimilerinin 'Türkik', kimi bilim adamlarının 'Türk' dedikleri cumhuriyetlerle çok yakın ilişkiye girmesi için ABD tarafından özendirilmişti. Ama sonra kendisine gerekli maddi destek bile sağlanamadığından, yaratılan öfori havası içinde, karşılıklı düş kırıklıklarına yol açılmıştı.

Şimdi Türkiye o zamankine benzer bir kampanya içine itilmeye çalışılıyor. Hedef alınan ülkelerin çoğunda İslamiyet geniş yer tutuyor.

Şimdi, iyi niyetle, ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın Türkiye için acaba bilgi eksikliğinden mi 'Müslüman devlet' dediğini soruşturanlar, bunun psikoloji dilinde 'lapsus' diye adlandırılan gerçek niyeti ifade eden bir durumdan ileri geldiğini anlıyorlar.

ABD, Türkiye'yi hem demokratik vasıfları, hem de kendince kullanabileceğini düşündüğü, İslami vasfıyla değerlendiriyor.

* * *

KİTAP NOTU: Dışişleri Bakanlığı'nın dikkate değer yayınlarından biri İngilizce olarak dört ayda bir çıkan 'Perceptions' dergileri. Bunlardan sonuncusu 'Barış Operasyonları Özel Sayısı'.
Geçen kasımda Ankara'da uluslararası seminerde yapılan konuşmalardan bir kısmına Cumhurbaşkanı Sezer ile Başbakan Erdoğan'ın mesajı ve Dışişleri Bakanı Gül'ün seminerde yaptığı konuşma eklenmiş. Bakanlık bu ilginç ve önemli seminerde yapılan tüm konuşmaların bir kitap halinde toparlanıp yayımlanacağını bildiriyor.