Yolsuzluğa’ kılıf yasası - Yalçın Bayer

TEKEL’de, Tokat Sigara Fabrikası için Ispanya’nın MTS firmasından alınan kutulu paketleme makinesinin leesing suretiyle alımı konusu gündemden düşmüyor.

Ankara 1. İdare Mahkemesi ile Bölge İdare Mahkemesi’ne yapılan iki itirazın da reddedilmesi üzerine Tekel yönetiminin soruna ‘çıkış’ yolları aradığı ortaya çıktı. Nitekim bu konuda AKP hükümeti yeni bir yasa değişikliği ile Tütün Üst Kurulu’nun ‘2. el’ olduğunu tespit edip reddetmiş olduğu makineleri kabul ettirmek için hazırladığı yasa tasarısı Bütçe Plan Komisyonu’nda ele alınmaya başlandı.

‘Ben yaptım oldu zihniyeti’ ile yasaları hiçe saymanın ilginç öyküsünü yeniden özetliyoruz:

(Bilindiği gibi özelleştirme arifesindeki Tekel’in 5 sigara fabrikası için son teklif verme tarihi 18 Şubat’ta sona eriyor.)

İHALE AÇLIYOR

Yaklaşık 2.5 yıldan beri Tekel’in başında bulunan Genel Müdür Sezai Ensari kendisinin ifadesiyle ‘Tekel’in satış fiyatını yükseltmek’ amacıyla, kutulu sigara kapasitesini arttırma bahanesiyle yatırım programında olmamasına rağmen kutulu makine ihalesi yapıyor. (Ödeneği olmayan işin ihalesinin yapılamayacağı hükmüne rağmen...)

Yurtdışındaki altı firmaya 25.6.2004’te ‘Türkçe’ şartname gönderilerek tekliflerin 9.7.2004’e kadar gönderilmesi isteniyor. (Bu kadar sürede Türkçe’den İngilizce’ye yurtdışında tercüme yaptırmak kolay mı?) Bunlardan sadece dünyada ‘ikinci el’ sigara makinesi üreten ikinci büyüklükte olduğu bilinen İspanyol MTS’den başka katılan olmuyor ihaleye...

Nedense bir teknik heyet gönderilmezken, sadece Genel Müdür Ensari ile Sigara A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Saysel, İspanya’da fabrikayı ziyaret ediyorlar.

MOLİNS’IN TEKLİFİ

İhale, 4734 sayılı İhale Yasası’nın 21/b maddesine göre yapılıyor; yani ‘doğal afetler, beklenmeyen ve idare tarafından öngörülmeyen olayların ortaya çıkması’ gerekçe gösteriliyor.

Ve 8 makinenin siparişi (adedi 1.7 milyon Euro) veriliyor. Ne yazık ki, 1.7 milyon Euro’ya alınan bir makinenin aynısını İngiliz Molins firmasının Beyaz Rusya’ya (Belarus) 764 bin dolara teklif ettiği anlaşılıyor.

Böyle büyük bir alımda gerekli araştırma neden yapılmıyor?

Mektup yazılan firmaların ‘Biz şartnamenizdeki yeni makineleri üç ayda veremeyiz’ demesi ilginç değil mi?

Daha da ilginci...

TEKEL Genel Müdürü Ensari bu fiyat farkını belirttiğimiz 11.1.2005 tarihli yazımıza gönderdiği cevapta şöyle diyor:

‘... Bu makinelerin kiralanması sürecinde bağlı ortaklığımız Kıbrıs Türk Tütün Endüstrisi Ltd. Şti tarafından yapılan araştırmalar esnasında FOCKE (Alman) firması tarafından 2.8 milyon Euro talep edilirken, aynı şirket (KKTC) yukarıda da ifade edildiği üzere MTS (İspanyol) firmasından 1.1 milyon Euro bedelle alımları gerçekleştirmiştir.’

Oysa elimize geçen Molins (İngiliz) firmasının KKTC için yapmış olduğu teklifte vermiş olduğu fiyatın 733 bin sterlin olduğu dikkat çekiyor.(Belgesi elimizde.)

Ensari nedense bu tekliften hiç bahsetmiyor.

SORU ÖNERGESİ VE UNAKITAN

Bu arada DYP Iğdır Milletvekili Prof. Dursun Akdemir şaibeli alımla ilgili olarak verdiği soru önergesinde, bu makinelerin ‘2. el’ olup olmadığını soruyor. Maliye Bakanı Unakıtan ise, ‘...makinelerin yeni ve kullanılmamış olması şartnamede bulunduğundan, bunun sorumluluğun firmaya (MTS) ait olduğu, bu hususun denetiminin Tütün Üst Kurulu olduğu...’ cevabını veriyor.

Tütün Üst Kurulu ilk makine gelince uzmanlarını muayene için Tokat’a gönderiyor. Uzmanlar, makinenin ‘eski ve kullanılmış’ (2. el) olduğunu rapor ediyor. Tekel ise Kurul’un yetkisiz olduğunu ileri sürerek İdare Mahkemesi’ne gidip ‘Yabancı firmalara karşı piyasa payımı artırmak için benim kutulu üretime ihtiyacım var’ diyor. Ancak bu talebi reddediliyor. Bölge İdare Mahkemesi’ne yaptığı itiraz da kabul görmüyor.

Buna rağmen Tekel, diğer makineleri getirtip montaj etmeye devam ediyor. Tütün Üst Kurulu’nun makinelerin Çin’de montaj edildiği raporunu görmezlikten geliyor.

TEKEL’İN ‘ALTIN ÇAĞI’

Tekel’in gerçekte kutulu sigara üretim kapasitesini artırmaya ihtiyacı var mı?

Eldeki belgelere göre Tekel 2000’in 3 aylık, Tekel 2001’in de yaklaşık 15 günlük stokları olduğu görülüyor.

Genel Müdür Ensari, Tekel’e ‘altın çağını!’ yaşatmak istiyor.

Makine ithalatının ayrıntılarının yasalara aykırılığını daha önceki yazılarımızda (11, 12 ve 13 Ocak) gündeme getirdiğimizi anımsatırken, bir şeyi daha soralım:

Fahri Arıkan, Mine Batova, Faruk Kodaman, Reyhan Almaç ve Musa Eroğlu’ndan oluşan ihale heyeti, bu kadar iddiaya rağmen şartnameye göre gereken incelemeyi neden yapmadı? MTS firmasının, kendi web sitesinde ‘yenileştirilmiş’ (rebuilding) makine yaptığı nasıl atlanıldı?

Bu gelişmeler ‘çıkmaza’ girince yeni bir durum ortaya çıkıyor bugün:

2. EL Mİ, YENİ Mİ

Mevcut yasal yollardan ithalatı gerçekleştiremeyen Tekel yönetimi, şimdiye kadar görülmemiş bir şekilde sorunu ‘iktidarın’ gücü ile çözmeye çalışıyor.

‘Devlet Memurları Kanunu ve Emekli Sandığı ile Diğer Bazı Kanun ve KHK’de Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı’na ek bir önerge ile sigara üretimi ile ilgili ‘kullanılmış makinelerin de ithal edilmesine’ olanak sağlanması ‘çözümü’ gündeme getiriliyor.

Ensari gelenlerin ‘yeni makine’ olduğunu savunurken, yeni bir yasaya neden ihtiyaç duyuluyor?

Konu geçen hafta Plan Bütçe Komisyonu’na getiriliyor. Basına kapalı alt komisyonda konu görüşülürken, CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu AKP’li üyelere soruyor:

‘Bu yolsuzluğu meşrulaştırma girişimidir. Yarın mahkeme bu makinelerin kullanılmış olduğuna dair esastan karar verdiği takdirde 550 milletvekili ilgili yabancı firmanın çıkarını ülke çıkarı aleyhine korumuş konumuna düşmeyecek mi?’

AYIPLI MALA HUKUK KILIFI

Yasalara aykırı ve fahiş bir bedelle (13.8 milyon Euro) yurda sokulan 8 makine Tütün Üst Kurulu’nun ‘mahrecine iade’ kararına rağmen, Meclis’ten böyle ‘usulsüzlüğe ve yolsuzluğa kılıf hazırlanan bir yasa’ ile örtbas edilmek istenmesi hangi hukuk mantığı ile bağdaşıyor?

Tekel ile İspanyol MTS firması arasında yapılmış olan sözleşmede yer alan ‘ayıplı’ makinelerin ‘yeni ve kullanılmamış koşulu’ bu yasanın neresine sığdırılacak acaba? Konunun mali boyutları, Başbakanlık Yüksek Denetleme, Başbakanlık Teftiş Kurulu’nun görevi olsa gerek...

Yeni ‘Enerji Soruşturması’ndan sonra bu olay AKP’nin başını ağrıtmaz mı?

Evet bu yasa kimi/kimleri kurtarıyor?

Biliyor musunuz

TEKEL’in 5 sigara fabrikası için son teklif verme tarihinin 18 Şubat’ta sona ereceğini; bugüne kadar Imperyal (İngiliz)+Limak, BAT (İngiliz), JTI (Japon), Galahari (İngiliz), Süpaş ve Tütsap’ın (son iki firma, Sigara Toptancıları Derneği’nin kurdukları şirketler) şartname aldıklarını...