Veteriner hekim Samira Alasgarova dünyayı beraberce paylaştıımıız canlılara dikkati çekiyor.. Samira Alasgarova bu hafta, vahşi yaşamın kedilerinden leoparı tanıtıyor...

Leopar (Panthera pardus). Latince Büyük kedi anlamına gelir. Leopar, pantera ailesinin 4 büyük kedisinden: aslan, kaplan ve jaguar’dan en küçük cüsseli olanıdır. Leoparların orijinal dağılımları çok geniştir, günümüzde yaşam alanları daralmış kimi yerde yok olmaktadır. Yaşam alanları: Sahra çölü hariç Afrika, Türkiye, Kafkasya, Orta Asya ülkeleri, Uzak Doğu’ya kadar populasyonları yayılmıştır. İnsan nüfusunun yoğunlaşması üzerine bir çok hayvan türünde olduğu gibi leopar populasyonu üzerinde de üzücü etkiler yaratmıştır. 

Leoparlar yaşadıkları alana çok iyi uyum sağlarlar. Bu nedenle her çeşit ormanlık, çalılık, bozkırda, kayalık, bataklık tropikal ormanlarda ve yarı çöl ortamında yaşarlar. Afrika’nın sıcak bozkırlarından, Kenya’nın karlı kaplı dağlarında, Hindistan ve Malezya yarım adasının yağmur ormanları ve soğuk Sibirya’nın karla kaplı dağ yamaçlarında, ormanlarda, kayalık alanlarda rastlanmıştı. 

XXXX 

Leopar gece hayatını seven ve yalnız yaşayan bir hayvandır. Tek bir leopar 8 ili 100 kilometrekare alana sahip olabilir. Büyük kediler içinde ağaca en iyi tırmanabilen leoparlardır. Geniş pençeleri, keskin ve sivri tırnakları, parlak, kısa tüylü postu vardı. Post rengi ve tüy uzunluğu yaşam alanlarına göre değişmektedir. Post rengi parlak sarımsı kahverenginden koyu sarı pas rengine kadar farklılık gösterebilir. Üstünde siyah benekler bulunur. Birçok kişi leoparla jaguarı karıştırırlar. Jaguar daha iri iskelet yapıya sahip, çene ve kafatası daha iridir. Leoparın jaguardan farklı olarak beneklerin içlerinde siyahlık bulunmaz. Boğazlarının altlarında siyah beneklerden oluşan kolye’ye benzer bir çizgi vardır. Alt kısım beyazdır. Gövdelerinin üçte ikisi kadar kuyrukları vardır. Boyları yaşadıkları bölgeye göre değişmektedir. Erkekler dişilere göre daha iriler. Ortalama erkeklerin gövde uzunluğu 90-180 santim, kuyruk 75-110 santim, omuz yüksekliği 70-90 santim kadardır, vücut ağırlıkları 40-50kilo kadardır. Leoparların melanistik siyah renkli olanlarına da rastlanılır. Siyah renkli olanları panterlerle de karıştırılır. Aslında siyah renkli olanların postlarına dikkatlice bakılırsa benekleri görülebilir. Kardeş yavrulardan birileri normal renkte doğarken birileri siyah renkte doğar. Siyah leoparlara daha çok Hindistan, Malezya’nın tropikal ormanlarında ve Uzak Doğu ormanlarında rastlanır. 

XXXX 

Leoparın duyuları çok kuvvetlidir. Çekingen ve ihtiyatlıdır. Gündüz öğle sıcaklığında sık otlarda, kalın ağaç dallarında, kayalıklarda, mağaralarda uyumayı tercih eder. Sabahın erken saatlerinde ve akşam saatlerinde aktif olup ava çıkar. Tehlike sezdiğinde gece avlanmayı tercih eder. İnsanlara görünmemeye özen gösterir. Leoparlar fırsatçı avcılardır. Güçlü ayak kaslarına sahiptirler. Avını gözüne kestirdiğinde her adımını ihtiyatla atıp, yere sinerek ilerler. Sesiz kalıp ve uygun anı yakaladığında sıçrayarak avını yakalayıp boğar. Ölümcül ısırış ya direkt enseyedir, veya avının boynuzları varsa gırtlağıdır. Avını yakaladığında diğer yırtıcılardan aslan ve sırtlandan korumak için ağaca çıkartarak yer. Her omurgalı onlar için bir avdır. Leoparlar genelde ceylan, antilop, geyik, yaban keçileri, kemirgenler, çakal, sürüngenler, bazı yaban kuşları, hatta balıklar ve hasta olan birçok hayvanları avlayarak beslenirler. İnsanlara nadir saldırır, uzak olmayı tercih ederler. 

XXXX 

Leoparlar için yaşadığı bölge üzerinde kurdukları hakimiyet önemli. Her bir leopar kendi bölgesini idrar, dışkı, ağaç gövdesini tırmalayarak ve sesleriyle bulundukları alanı işaretleyip sahiplenirler. Hakimiyet altındaki toprakları işaretlemek için çalı ve ağaçlara koku da bırakırlar. Belirli çiftleşme dönemleri olmamakla birlikte tropikal iklimlerde yıl boyunca, kurak iklime sahip bozkırlarda çiftleşme mevsimsel olabilir. Erkek dişinin kokusunu alarak onu takip eder. Erkek leoparlar çiftleşme dönemlerinde ve zaman zaman toprak hakimiyeti yüzünden rakipleriyle ölümcül kavgalar yaparlar. Kavgaları genelde güçlü ve sesli homurtuları ve kükremelerle devam eder. Gebelik süresi 90 gündür. Dişi bir defada 2-5 arası yavru doğurur. Doğan yavruların göz ve kulakları kapalı olup, doğumdan 7-10 gün sonra açılır. Yavrular ergenliği ulaşana kadar 18-24 aya kadar annelerin yanında yaşar. Ergenliğe ulaşma çağı 2-2,5 yaşları arasıdır. Ortalama ömürleri 10-12 yıldır. Esaret altında 21 yıl kadar yaşarlar. 

XXXX 

Panter ailesinin en tehlikeli ve ölümcül hastalıkları arasında Panleukopenia feline hastalığına rastlanmaktadır. DNA yapısına sahip Parvovirida ailesine ait parvovirüs, vücuda bulaştığında bağışıklık sistemini kırarak sindirim sistemi enfeksiyonunu başlatır. Şiddetli kanlı ishalle seyreden bu hastalık, sıvı kaybından dolayı vücudu iflas ettirir. Virüsün bulaşıcı oluşundan dolayı hayatımızı paylaştığımız kediler için de tehlike arz eder. Kedileri bu tür hastalıklardan korumak için periyodik olarak yılda bir aşılamak gerekir.

XXXX 

Leoparların avlanılmasındaki en büyük etken çok güzel bir posta sahip olmalarıdır. Özellikle dişi leoparların avlanılması soylarının tükenmesinde önemli neden olmaktadır. Tür üzerindeki diğer tehlikeler yaşam alanlarının kısıtlanması: orman yangınları, kontrolsüz orman kesimi, insan nüfusunun artması ile ormanların yok olması hayvanların ve doğanın sembiyotik yaşam döngüsünü bozmaktadır. 

samirales@hotmail.com