HATİP DİCLE KRİZİ

78 bin seçmenin oyunu olarak Diyarbakır’dan bağımsız milletvekili seçilen Hatip Dicle’ye, YSK’nın set çekmesi, Türkiye’ye yepyeni bir kriz çıkardı. Seçimden 82 gün önce kesinleşen cezanın daha önce YSK’ya bildirilmemesi, herkesin kafasını karıştırdı. İşte Türkiye’nin yeni krizini yaratan sürecin kısa öyküsü

1 Hatip Dicle’nin milletvekili olmasını engelleyen ceza neden verildi?
Dicle, 23 Ekim 2007’deki “Bu ateşkes fiilen geçersiz hale geldi. Ordunun operasyonları durmadığı takdirde onlar da (PKK) meşru müdafaa haklarını kullanırlar” dediği için Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nce “PKK propagandası yapmak suçundan” TMK’nın 7. maddesince 1 yıl 8 ay hapse mahkum etti.

2 Karar ne zaman kesinleşti?
Mahkeme kararı 18 Şubat 2009 tarihliydi. Yargıtay bu kararı 22 Mart 2011’de onadı. Kesinleşen mahkumiyet YSK’ya 79 gün sonra bildirildi. Kararı veren Yargıtay heyetinde yer alan Halim Aşaner aynı zamanda YSK üyesiydi. Aşaner’in bu mahkumiyeti YSK’ya hemen bildirmemesi soru işaretlerine neden oldu.

3 Seçimden 82 gün önce kesinleşen ceza neden daha önce YSK’ya bildirilmedi?
Bu konuda makul bir açıklama yok. Dosyanın izlediği seyir şöyle: 14 Nisan’da Yargıtay Başsavcılığı dosyayı ‘mahaline’ gönderilmesi için Ankara Başsavcılığı’na havale etti. Dicle’nin avukatlarının Başsavcılığa itiraz yoluna gitmesi için başvuru yapmaları üzerine dosya gönderilmedi. 11 Mayıs’ta Başsavcılık itirazı reddedetti. Dosyanın Başsavcılık’tan mahkemeye, oradan da İnfaz Savcılığı’na gitmesi 2 Haziran’ı buldu.

4 YSK, Dicle’nin 22 Mart’ta kesinleşen cezasını neden  dikkate almadı?
YSK, milletvekili geçici aday listelerini ilan etmeden önce Dicle’yi DEP davasından aldığı ceza nedeniyle önce veto etti, itiraz üzerine vetoyu kaldırdı. Dicle’nin adli sicil kaydına 22 Mart’ta kesinleşen ceza işlenmediği için YSK bu mahkumiyeti hesaba katmadı. Dicle’nin mahkumiyetinin onanması kararında imzası olan YSK üyesi Aşaner’in Kurul’u bu konuda uyarmadığının ortaya çıkması da garip karşılanıyor. Dicle’nin cezası ancak 3 Haziran’da Dicle’nin infazını başlatan Savcılık tarafından adli sicil kaydına işlendi. Ancak Savcılık YSK’yı haberdar etmesi gerekirken bu yola gitmedi. Savcılık, 9 Haziran’da gazetelerde yer alan mahkumiyet kararının onandığı ve kararın YSK ’ya iletildiği haberleri çıkınca durumu YSK’ya bildirdi.

5 YSK neden seçimden önce adaylığın iptaline karar vermedi?
Seçime 3 gün kala Dicle’nin mahkumiyetini öğrenen YSK, 9 Haziran’da Dicle’nin avukatları çıkan haberler üzerine YSK’ya verdikleri savunmayı yeterli görmedi ve hızla karar almak yerine, 10 Haziran’da seçime 2 gün kala Dicle’den savunma isteme kararı aldı. YSK, savunmayı seçimden önce almak üzere süre sınırı da getirmedi. YSK’nın aynı kararında mahkumiyetin oy pusulasının iptali sonucunu doğurmayacağı, ancak seçimden sonra mazbatasının iptal edilme olasılığının güçlü olduğu anlaşıldı. YSK, Dicle’nin adaylığının iptali yoluna gitmedi.

6 YSK neden önce mazbata verip sonra iptal etti?
YSK, Dicle’den savunması için 7 gün süre verdi. Süreç devam ederken YSK seçilen Dicle’ye mazbatasını verdi. Çünkü kanuna göre mazbatanın verilmesi, tam kanunsuzluk halinde iptaline engel değildi ve seçim sonuçlarına göre seçildiği belli olan adaya mazbatanın verilmesi yasal bir zorunluktu. Dicle savunmasını seçimden 9 sonra verdi ancak bu savunma da mazbatanın iptal edilmesine engel olmadı.

7 Dicle’nin cezanın mahsubu için yaptığı başvurunun etkisi oldu mu?
Bu sürede avukatlar, KCK davasından tutuklu kaldığı süre ile DEP davasından fazladan yattığı sürenin 1 yıl 8 aylık cezadan mahsubu için başvurdu. 11. Ağır Ceza, KCK tutukluluğundaki 15 ay 3 günü mahsup ederken DEP davasındaki tutukluluğunu mahsup etmedi. Avukatları 12. Ağır Ceza’ya itiraz ettiler. YSK bu itiraz sonuçlanmadan kararını verdi, çünkü kararında mahsubun adaylık için etkisi olmadığını, memnu hakların iadesi kararı gerektiğini belirtti.

8 Dicle’nin milletvekili seçilme yasağı ne zaman kalkacak?
YSK kararında Dicle’nin cezanın infazının tamamlanmasından 3 yıl geçtikten sonra alınabilen memnu hakların iadesi kararı olmadan milletvekili olamayacağı belirtildi. Yani en erken 8 Kasım 2014’de seçilme yeterliliğine kavuşacak.

9 YSK’nın mazbata almış bir vekil ile ilgili iptal kararı almasının dayanağı ne?
YSK kararında Seçimlerin Temel Hükümleri Hakkında Kanun’un 130. maddesine göre adaylığın kesinleşmesinden sonra, seçilme yeterliliğini kaybettiren bir mahkûmiyet bulunması halinde YSK’ya itiraz edilebileceği yönündeki hükme dayandı.

10 Seçimden önce adaylığı iptal etseydi ne olurdu?
YSK, Dicle’den savunmasını seçimden önce alıp bu konuda kararını da seçimden önce verseydi, belki Dicle’nin adaylığını iptal edecekti. Bu durumda oy pusulaları basılmış olduğu için Dicle’nin ismi pusulada yine yer alacaktı. Ancak BDP’li seçmen, BDP’nin “yedek” niyetine aday gösterdiği diğer bağımsız aday Abdülkadir Güleç’e oy verebilecekti.