NATO ZİRVESİNDE FÜZE MUTABAKATI

Kritik NATO zirvesinde füze kalkanı sisteminde uzlaşma sağlandı. NATO'nun 21'inci yüzyıldaki rolünü tanımlayan belgede, füze savunma sistemi kapsamında Türkiye'nin talepleri karşılandı. ABD Başkanı Barack Obama, "Füze savunma sisteminde mutabıkız. Sistem bütün NATO ülkelerini kapsayacak" dedi.

NATO devlet ve hükümet başkanları, İttifak'ın gelecek 10-15 yılını şekillendirecek yeni stratejik konsepti onayladı.

NATO'nun 21'inci yüzyıldaki rolünü tanımlayan belgede, füze savunma sistemi kapsamında Türkiye'nin talepleri karşılandı.

"Halklarımızı ve topraklarımızı balistik füze saldırılarından koruma kapasitesi geliştirmek, kolektif savunmamızın temel unsurudur" denilen belgede, bunun, İttifak'ın güvenliğinin bölünmezliği ilkesine katkı yapacağı vurgulandı.

Belgede, Rusya, füze savunma sisteminde NATO'yla iş birliğine davet edildi.

NATO'nun gelecek 10-15 yılını şekillendirecek belgede NATO-AB işbirliğinin ilerletilmesi ve "stratejik ortaklık" için AB'nin Türkiye'ye karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi istendi.

Belgede, AB üyesi olmayan Avrupalı NATO müttefiklerinin (Türkiye, Norveç ve İzlanda) AB misyonlarına önemli katkı yaptığı vurgulanarak, "NATO ve AB arasında stratejik ortaklık için AB üyesi olmayan Avrupalı NATO müttefiklerinin bu çabalara bütünüyle katılımı elzemdir" denildi.

Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin ısrarlı talebiyle metne giren bu ifadenin, Türkiye'nin Avrupa Savunma Ajansı'na ortak üyeliği, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası'na dahil olması ve operasyonlarda karar mekanizmasına katılım beklentilerini yansıttığını kaydetti.

Belgede, "NATO'nun AB ile stratejik ortaklığı, karşılıklı tam açıklık, şeffaflık, tamamlayıcılık, her iki kurumun yetki ve kurumsal bütünlüğüne saygı ruhu içinde bütünüyle güçlendirmek istediği" ifade edildi.

NATO'nun 5'inci maddesi olan kollektif savunmayı güçlendiren ifadelere yer verilen belgede, "NATO üyeleri saldırılara karşı daima birbirine yardım edecek" denilerek, bu taahhüdün "güçlü ve bağlayıcı" olduğu vurgulandı.

Nükleer caydırıcılık politikası sürüyor

"Nükleer ve konvansiyonel kapasitelerin uygun karışımına dayalı vazgeçiricilik, genel stratejimizin temel unsurudur" ve "nükleer silahlar var oldukça, NATO nükleer ittifak olarak kalmayı sürdürecektir" ifadelerinin de yer aldığı NATO belgesinde, nükleer caydrıcılık politikasının sürdürüleceğine işaret edildi.

NATO'nun herhangi bir ülkeyi tehdit olarak göstermemesi gerektiğini vurgulayan Türkiye, bu görüşünün belgeye yansımasını sağladı. Yeni stratejik konseptte, "İttifak, hiçbir ülkeyi düşman olarak değerlendirmez. Fakat kimse, herhangi bir üyesinin güvenliği tehdit edildiğinde, NATO'nun kararlılığından şüphe duymamlıdır" denildi.

Onaylanan yeni stratejik konseptle birlikte NATO, balistik füzeler ve siber saldırı gibi 21'inci yüzyılın tehditlerine göre yeni yeteneklerin geliştirilme iradesini gösterdi.

Belgede siber saldırıların daha sık ve daha organize yaşanmaya başlandığı ve hükümetlere, iş dünyasına, ve kritik altyapılara daha ağır maliyet verdiği tespiti yapılarak, bunların bellli bir aşamadan sonra NATO üyelerinin refah, güvenlik ve istikrarının tehdit edebileceği uyarısında bulunuldu.

ABD Başkanı Obama: "Ortak tutum oluştu"

NATO zirvesine katılan ABD Başkanı Barack Obama, NATO liderlerinin, Avrupa'daki tüm NATO ülkelerinin ve ABD'nin topraklarını koruyacak bir füze savunma kalkanı oluşturulması konusunda anlaştıklarını söyledi.

Obama, basına yaptığı kısa açıklamada, "İlk defa, hem ABD hem Avrupa'daki tüm NATO topraklarını ve nüfusunu kapsayacak güce sahip bir füze savunma yeteneğinin geliştirilmesi konusunda anlaşmaya varmış bulunuyoruz" diye konuştu.

Lizbon Zirvesi'ni "tarihi" olarak değerlendiren Obama, liderler arasında ortak bir tutum oluştuğunu, "bugün önemli bir ilerleme sağlandığını" belirtti.

Obama, "(Sistem) Müttefiklerimizin (NATO üyelerinin) tümüne belirli bir rol sunuyor" diye konuştu.

Obama, kalkanın nedenine ilişkin olarak da "Günümüzün tehditlerine karşı, balistik füzelerle gelebilecek tehditlere karşı yurttaşlarımızı koruma kararlılığımızı gösteriyor" dedi.

ABD Başkanı Obama, "Bir NATO ülkesine yapılmış saldırı, tüm NATO üyelerine yapılmış sayılır" ifadesini kullandı.

Liderlerin yarın, Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev ile yapılacak toplantılarda Rusya'yı da sisteme katılmaya davet edeceklerini anımsatan Obama, "Rusya ile de aynı tehditlerin çoğunu paylaştığımızı birlikte kabul etmemizden hareketle, aramızda iş birliği oluşturma yönünde yarın yapacağımız çalışmayı sabırsızlıkla bekliyoruz" dedi.

Obama, "NATO üyesi ülkelerin, Rusya ile ilişkilerinin kuvvetlendirilmesini ve güvenliğin artırılmasını desteklediklerini" kaydetti.

Yeni sistemin, Kuzey Amerika'da var olan füze kalkanının, Avrupa'daki NATO ülkelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi şeklinde oluşturulacağı, komuta ve kontrol gibi konuların daha sonra belirleneceği belirtiliyor.

Yetkililer, sistem için 28 NATO ülkesinin, 280 milyon dolar yatırım yapmasının gerekeceğini bildiriyor.

Türkiye memnun

NATO'nun "stratejik konsept"in onaylanması, Dışişleri Bakanlığı'nda memnuniyetle karşılandı.

Diplomatik kaynaklar, "İstediğimiz unsurların tamamı içeride var" açıklamasında bulundu.

Alınan bilgilerde, NATO'nun Avrupa'da füze savunma sistemi kurmasıyla ilgili "hiçbir ülkenin hedef gösterilmemesi", "tüm müttefikleri kapsaması", "mali denge getirilmesi" ve "güvenliğin bölünmezliği", önemli başlıklar olarak gösterildi.

Obama ile Gül bir köşede

Bu arada, öğleden sonra yapılan, NATO üyesi 28 ülkenin devlet ve hükümet başkanları ile AB Başkanı Herman Van Rompuy ve AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'un da katıldığı Kuzey Atlantik Konseyi toplantısından sonra aile fotoğrafı çekildi.

Aile fotoğrafının hemen ardından ABD Başkanı Barack Obama'nın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün koluna giderek bir kenarda 3-4 dakika süren bir görüşme yapması dikkat çekti.

Öte yandan Portekiz basınında yer alan haberlerde, NATO zirvesinin 'tarihi' olduğu belirtilerek, zirvenin başaktörleri arasında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de gösterildi.

Yapılan yorumda, "Abdullah Gül, NATO içinde çok özel olan bir ülkeyi temsil ediyor. Doğu ve Batı arasında bulunan ve AB-NATO ilişkilerini tehlikeye atmak istemeyen Türkiye, her geçen güç bölgesinde çok daha önemli bir rol üstleniyor ve böylece adaylığını daha ciddiye alması için AB'ye baskı yapıyor. Yürüttüğü dengeli, hassas politikanın tek bir limiti var: ABD'yi öfkelendirmemek" denildi.

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen daha sonra NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi kapsamında heyet başkanları onuruna çalışma yemeği verdi.

Rasmussen'in verdiği yemeğe, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile zirve kapsamında Lizbon'da bulunan heyet başkanları katıldı.

Gül'ün açıklaması

NATO zirvesi öncesinde Cumhurbaşkanı Gül, füze kalkanı projesi konusunda son mesajları verdi. Füze kalkanının tüm müttefik ülkeleri kapsaması gerektiğini ve tehdit olarak herhangi bir ülke adı verilmemesi gerektiğini söyledi.