Özelleştirmeyi Peşkeş Zannedenler , Dikkatle Okuyunuz

ANKARA - Türkiye'nin özelleştirme(me) serüveni Sümer Holding'de simgeleşti. Devlet 16 yıl önce özelleştirme kapsamına alınan Sümer Holding'i ayakta tutabilmek için 1.9 milyar dolar kaynak aktarırken, aynı sürede sadece 729 milyon dolarlık gelir elde edebildi.
Sümer Holding'in 1987'de başlayan özelleştirme macerası Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nun (YDK) Özelleştirme İdaresi (ÖİB) için hazırladığı 26 Aralık 2003 tarihli 2002 raporunda detaylarıyla anlatıldı.
Sümer Holding'e ait işletme ve gayrimenkullerin satışından 16 yılda elde edilen toplam gelir, 103.5 milyon dolara satılan Sümerbank dahil olmak üzere 728 milyon 994 bin dolar oldu. Buna karşılık Sümer Holding'in verimsiz durumdaki tesislerini çalışır vaziyette tutabilmek için Özelleştirme Fonu aracılığıyla devlet 16 yılda Sümer Holding'e 1 milyar 906 milyon dolar aktardı.
Bir başka raporda ise devletin aktardığı rakam 1.92 milyar dolar. Bir başka ifadeyle, Türkiye'nin bugüne kadarki tüm özelleştirmelerden sağladığı 8.6 milyar doların yaklaşık beşte biri Sümer Holding'e aktarıldı.
YDK raporu kuruluşun 16 yıldır zarar ettiği halde neden özelleştirilemediğine ışık tuttu. Raporda, holdingin son 15 tesisi için açılan ihalelerde ÖİB bürokratlarının ve siyasilerin karar alamadığına
işaret edildi. Özelleştirme Yasası'na göre ÖİB'nin, ihaleyi kazanan firmayı belirleyip ÖYK onayına sunması gerekiyor. Ancak ÖİB Malatya, Adıyaman, Diyarbakır ve Akdeniz işletmelerinin ihalelerinde karar oluşturmak yerine, en yüksek teklif veren ikişer firmayı "ÖYK'nın takdir ve kararına" sunmakla yetindi. Bu durumda da ÖYK ihale sürecinin tamamlanamadığı gerekçesiyle ihaleyi onaylayamadı.
Bürokrat ve siyasilerin bir türlü satış kararı alamadığı Akdeniz Pamuklu'da üretim yapılmıyor. Şirket 2001'de 32 trilyon, 2003'te de 36 trilyon zarar etti. Raporda, geçen yıl en yüksek 3 milyon 625 bin dolar teklif verilen şirket özelleştirilseydi 2004 yılında 27 trilyon lira tasarruf edileceğine vurgu yapıldı.

Kapatmanın devlete maliyeti 154 trilyon
Rapora göre, holdingde şu an 4 bin 396 işçi çalışıyor. İşçi maliyetinin kişi başına 2.1 milyar lira olduğu holdingi kapatma kararı alındığı takdirde 30 Eylül 2003 itibarıyla işçilerin birikmiş borçları, kıdem ve ihbar tazminatları için 154 trilyon liraya ihtiyaç var. Bu para ödenmediği için devlet her ay personele 15 trilyon lira ödüyor. YDK raporuna göre, holdingin verimli üretim yapan tek işletmesi Merinos Yünlü Sanayii ise bürokrasi kurbanı. Holdingin karşı çıkmasına rağmen işletme ÖİB'nin kararıyla Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne devredildi. Ancak belediye işletmeyi kapattı. İdare Mahkemesi işlemi iptal etti. İşletmenin isim hakkı da Merinos Halı'ya 425 milyar lira bedelle 29 yıllığına kiralandı.