Evlilik dışı çocuk kimin soyadını alır?

Evlilik dışı doğan çocuk annenin soyadını alır

Magazin gündemi yoğun. Deniz Akkaya baba adayının istemediği bebeğini dünyaya getirme kararı aldı. Gazeteci Cengiz Semercioğlu duruma isyan ederek, “Babanın söz hakkı yok mu?” diye sordu. Güner Özkul ise Leyla Bilginel gibi sperm bağışıyla hamile kaldı. Avukat Saniye Ülgen’i aradım ve her iki mevzu ile ilgili ülkemizdeki yasaları sordum.

Cengiz Semercioğlu hafta başında yayınlanan yazısında şöyle diyor: “Erkeğin hamileliğin devamı konusunda bu kadar etkisiz eleman olması haksızlık değil mi? O çocuk annenin olduğu kadar babanın da değil mi? Bakın Deniz Akkaya, ayrıldığı sevgilisinden hamile olduğunu ve çocuğu doğuracağını açıkladı. Baba adayının bunu engelleme ya da en azından bir itiraz etme hakkı yok mu?” Bu yazıyı okuyunca, hemen Avukat Saniye Ülgen’i aradım: “Sevgili Saniye Hanım, gündem yoğun. Deniz Akkaya baba adayının istemediği çocuğunu doğuruyor. Ayrıca Güner Özkul da sperm bağışıyla hamile kaldı. Türkiye’de bu konularda yasalar nasıl? Evlilik ve sevgililik haline göre şartlar değişiyor mu? Ayrıca merak ediyorum, baba istediği halde, anne hamileliğini sonlandırırsa ne oluyor?” Saniye Hanım, her iki duruma da açıklık getirdi. Buyrun, okuyalım.

Sevgililik ve evlilik durumunda doğum

Her iki koşulda da kadının hamile kalması durumunda erkeğin hamileliği istememesine ilişkin yasal düzenleme mevcut değildir ve bu dünyanın hemen her yerinde böyledir. Çünkü hamilelik kadının vücuduna ait bir şeydir. Kadının vücut bütünlüğünü kimse bozamaz, onun bedeni ile ilgili kimse karar veremez. Evlilik içi veya evlilik dışı hamileliklerde 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu açısından değerlendirildiğinde, Türk Ceza Kanunu Madde 99 uyarınca 10 haftayı geçtikten sonra rızası olmaksızın bir kadının çocuğunu düşürten kişi, 5-10 yıl arasında hapis cezası istemi ile yargılanır.

Sevgililik durumunda kürtaj

Hamilelik süresi 10 haftayı geçmemişse kadın hamileliğini sonlandırabilir. Bu durumda erkeğin rızasına gerek yoktur. TCK 100. maddesinde eğer kadın 10 haftayı geçmiş hamileliğini kendi rızası ile sonlandırırsa bir yıla kadar hapis cezası istemi ile yargılanır.

Evlilik durumunda kürtaj

Çiftlerin evli olması durumunda ve hamilelik süresi 10 haftayı geçmemiş ise karı-kocanın ortak rızası ile hamilelik sonlandırılabilir. Kadın bu şarta uymaksızın hamileliğini sonlandırırsa, kocanın boşanma davası açma ve tazminat talep hakkı doğar.

Babalık davası nasıl açılır?

Kadın hamilelik süresince olabildiği gibi doğumu takip eden bir yıl içerisinde babalık davası açabilir. Babaya DNA testi yapılır ve tanıklar dinlenir. Eğer anne zamanında dava açmamışsa, davayı reşit olmasını takip eden bir yıl içerisinde çocuk da açabilir (Türk Medeni Kanunu 301. madde). Baba ölmüş ise, otopsi ile DNA testi yapılır ve mirasçılara karşı da açılabilir. Dava sonucunda kişinin baba olduğu kanıtlanırsa, o kişiden veya mirasçılarından doğum giderleri, doğumdan önceki ve sonraki 6’şar haftalık geçim giderleri, gebelik ve doğumun getirdiği diğer giderler talep edilebilir. (Türk Medeni Kanunu 304. madde) Çocuk ölü doğmuş olsa bile bu giderler istenebilir.

Velayet kimde olur?

Evlilik dışı doğan çocukta velayet annede olur. Baba, babalık davasından veya tanımadan sonra velayetin değiştirilmesini talep edebilir veya çocuğu ile şahsi münasebet tesisini isteyebilir.

Çocuk kimin soyadını alır?

Türk Medeni Kanunu 282. maddesine göre, çocuk ile anne arasında soybağı doğum ile kurulur. Çocuk ile baba arasındaki soybağı ise evlilik, tanıma veya hakim hükmü ile kurulur. Madde 321 uyarınca ise ana baba evli değil ise annenin soy adını taşır. Kadın babalık davası açar ve kazanırsa, erkek soyadını çocuğa vermek zorundadır.

Babanın yükümlülükleri

Türk Medeni Kanunu 327. maddede açıklandığı üzere, çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderler annne ve baba tarafından karşılanır. Madde 329 uyarınca küçüğe fiilen bakan annne veya baba diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir. Nafaka davası babalık davası ile birlikte de açılabilir.

Sperm bağışıyla dünyaya gelen çocuk babasını tanımak için dava açabilir mi?

Türkiye’de sperm bankası kurulmasına yasalar izin vermezken, Amerika, Belçika, İtalya, Almanya, İngiltere gibi ülkelerde mevcut. Birçok ülkede yasal olmamasının sebebi soybağının düzenlenemeyeceği görüşüdür. Birbirini tanımayan birçok kardeş olabilir ve bunların ileride birbirleri ile evlenme riski vardır. Sperm bağışıyla hamile kalan kişi baba hanesine istediği ismi yazdırabilir. Çocuk annenin kızlık hanesine yazılıyor ve anneden dolayı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oluyor. Çocuğu olmayan evli çiftlerin bu yöntem ile çocuk sahibi olmaları durumunda, anne ve baba hanesine çiftler kendi isimlerini yazdırıyorlar. Bu durumda da boşanma sonrasında sorunlar çıkmaktadır. Özellikle erkek babalığın reddi davası açabilir. Çocuğun babasını tanımak istemesi hususunda henüz bir yasal düzenleme yoktur. Bu çok yeni bir durum olduğu için diğer ülkelerde de örnek dava yoktur. Ayrıca sperm bankasına donörlük yapan kişilerin amacı baba olmak değildir. Bu nedenle bu kişileri baba olarak sorumlu tutmanın doğru olmadığı kanaatindeyim.