Hangi bölgeye ne teşvik geliyor?

Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından dün açıklanan ‘paketler’ yeni yatırımlara verilecek teşviklerle istihdama sağlanacak kolaylıklar ve kredi garanti fonunun işleyişini içeriyor

Yeni teşvik paketi, Türkiye’yi sosyoekonomik gelişmişlik düzeyine göre 4 bölgeye ayırıyor.

Yeni sistem 81 ilin tümüne teşvik verilmesini öngörüyor ama en geniş imkanlar sosyoekonomik anlamda en az gelişmiş bölge olan 4. bölgeye sağlanıyor. 4. bölgede yapılacak yeni yatırımlara katkı oranı yüzde 60’a ulaşırken kurumlar vergisi de yüzde 2’ye kadar düşüyor. Bu bölgede ayrıca 7 yıl boyunca SSK prim desteği verilecek. Ağırlıklı olarak doğu ve güneydoğu illerinin yer aldığı 4. bölgede Çanakkale’nin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleriyle Trabzon, Ordu, Giresun, Kastamonu gibi Karadeniz illeri de bulunuyor.

Tartışma yaratabilir
Bu arada geniş imkânlardan yararlanacak olan 4. bölgenin hemen yanıbaşındaki Adıyaman, Kilis gibi illerin bu kapsama alınmamasının ve 3. bölgede tutulmasının ise tartışma yaratabileceği belirtiliyor.

Yeni sistem büyük yatırımların da teşvik edilmesini öngörüyor. Bu yatırımları 12 başlıkta sınıflandıran sistemde ‘büyüklük’ kriterleri sektöre göre değişiyor.
Kredi garanti desteği de toplam 367 milyar liralık nakdi kredi hacmi içinde yüzde 23’ü (84 milyar lira) bulan KOBİ kredileri için düşünülmüş. İki yıl içinde kullanılacak krediler bu destekten yararlanacak.

İstihdam paketinde ise 200 bin işsize eğitim verilmesi ve bu sürede kendilerine günlük 15 lira ödenmesi, işsizlere girişimcilik eğitimi verilmesi ve oluşturdukları projelere 4 bin lira hibe sağlanması, 100 bin gencin günlük 15 lira karşılığı stajyer olarak istihdam edilmesi yer alıyor.

YATIRIM DESTEKLERİ
Büyük proje yatırımları 12 başlıkta toplandı
1- Kimyasal madde imalatı
- Ana kimyasal madde imalatı için asgari 1 milyar TL’lik,
- Diğer kimyasal ürünlerin imalatı için asgari 300 milyon TL’lik yatırımlar
2- Rafine petrol ürünleri imalatı (asgari 1 milyar TL)
3- Transit boru hattıyla taşımacılık
4- Motorlu kara taşıtları imalatı (asgari 250 milyon TL)
5- Demiryolu ve tramvay lokomotifleri ve/veya vagon imalatı (asgari 50 milyon TL)
6- Liman ve liman hizmetleri (asgari 250 milyon TL)
7- Elektronik sanayi yatırımları
- Asgari 1 milyar TL tutarındaki LCD/plazma,
- Asgari 150 milyon TL tutarındaki modül panel,
- Lazer TV, üç boyutlu TV’ler ve OLED TV,
- Asgari 50 milyon TL tutarındaki diğer elektronik sektörü (bilgi ve iletişim cihazları dahil) yatırımları
8- Tıbbi aletler, hassas ve optik aletler imalatı (asgari 50 milyon TL)
9- İlaç imalatı (asgari 100 milyon TL)
10- Hava ve uzay taşıtları imalatı (Komple yeni veya asgari 50 milyon TL)
11- Makine imalatı yatırımları (50 milyon TL üzeri)
12- Madencilik yatırımları (Altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, pirit, krom, civa, antimuan, kalay, vanadyum, arsenik, molibden, tungsten, kobalt, nikel, kadmiyum, bizmut, titan, alüminyum, nadir toprak elementleri ve nadir toprak mineralleri, sezyum, rubidyum, berilyum, indiyum, galyum, talyum, zirkonyum, hafniyum, germanyum, niobyum, tantalyum, selenyum, telluryum, renyum.)

Doğu ve G.Doğu’ya pozitif ayrım
Dün açıklanan paketten Doğu ve Güneydoğu’ya pozitif ayrımcılık çıktı. En geniş teşvik imkânlarından yararlanacak olan 4. bölgede bazı Karadeniz illeriyle Bozcaada ve Gökçeada’nın yanı sıra Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri bulunuyor.
SSK prim desteği 1. bölgede 2 yıl, 2. bölgede 3 yıl, 3. bölgede 5 yıl iken 4. bölgede SSK prim desteği 7 yıla kadar uzuyor. 4. bölge, kurumlar vergisinin yüzde 2 ile en düşük, yatırıma katkı oranının yüzde 60-70’le en yüksek olmasıyla dikkati çekiyor. Faiz desteği de sadece 3. ve 4. bölgelere sağlanıyor. 4. bölgede yatırım için alınan TL kredilerin 5, döviz kredilerinin de 2 puanı devlet tarafından ödenecek.

31 Aralık 2010’a kadar başlayan yatırımlar teşvikten yararlanacak
- Yeni yatırım teşvik sistemiyle yatırımların en kısa sürede hayata geçirilmesi hedefleniyor.
- Bu çerçevede, yeni yatırım teşvik sistemi 31 Aralık 2010 tarihine kadar başlamış olan yatırımlara uygulanacak.
- Büyük proje yatırımlarıyla bölgesel ve sektörel olarak desteklenecek yatırımlara yatırım yeri tahsis edilecek.

KOBİ’YE VE TAŞINANA DESTEK
Takibe düşmemiş işletmenin kredisine yüzde 100 garanti
- Yıllık cirosu 25 milyon TL’nin altında ve en fazla 250 çalışanı olan, 30 Haziran 2008’den önceki iki yıl içinde takibe düşmüş borcu olmayan ve kamuya vadesi geçmiş borcu bulunmayan işletmeler kredi garanti desteğinden yararlanabilecek.
- Kredi desteğinden TL ya da döviz cinsinden olan, asgari 1 yıl, azami 4 yıl vadeli, mevcut kredilerden yenilenenler, ek krediler ve yeni krediler yararlanacak.
- Hazine desteğiyle Kredi Garanti Kurumu’nca kredinin yüzde 65’ine kefalet sağlanacak, kredi riskinin yüzde 35’i ise bankalar tarafından üstlenilecek.
- Kredi garanti kurumlarına toplam ilk etapta 1 milyar TL kaynak aktarılacak.
- Bu kaynak en az 10 milyar TL’lik krediye kefalet sağlanmasına imkân verecek.

Hazine, taşınana kamyon tutacak
- Tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunan,
- Asgari 50 kişilik istihdam sağlayan,
- 31 Aralık 2010 tarihine kadar 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınacak tesislere şu destekler verilecek:
- 5 yıl süreyle kurumlar vergisi oranı yüzde 20 yerine yüzde 5 olacak.
- 5 yıl süreyle mevcut istihdam da dahil olmak üzere bu tesislere taşındıkları bölgede (3. ve 4. bölgeler) uygulanan SSK işveren primi desteği sağlanacak.
- Bu tesislerin 3. ve 4. bölgelere nakliye giderleri Hazine tarafından karşılanacak.

İSTİHDAM DESTEKLERİ
120 bin kişiye doğrudan istihdam
- Toplum yararına işler için oluşturulan çalışma programlarına aktarılan kaynak artırılacak.
- Okul, hastane vb. sağlık kurumlarındaki bakım ve onarım işleri, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü, çevre düzenlemesi, arazi ıslahı, park, bahçe düzenlemesi konularında kısa süreli geçici istihdam amaçlı programlar genişletilecek.
- 120 bin işsize doğrudan istihdam olanağı sağlanacak.

Yeni işçi alana prim desteği
- İşyerlerinde mevcut istihdamın üzerinde yaratılacak ilave istihdam için prim desteği sağlanacak.
- Prim desteği Nisan 2009’daki mevcut istihdama ilave olarak işe alınan işçiler için uygulanacak.
- Başvuru süresi 2009 sonunda sona erecek.
- Başvuru süresini 6 ay uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
- Asgari ücret üzerinden sosyal güvenlik primleri 6 ay boyunca kamu tarafından karşılanacak.
- Yararlanma süresini 6 ay uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

100 bin genç stajyer olacak, günde 15 TL alacak
- İşbaşı eğitimleri çerçevesindeki stajlar desteklenecek.
- Bundan meslek lisesi, dengi ve üstü eğitim kurumu mezunları yararlandırılacak.
- İş tecrübesi olmayan gençlere deneyim kazandırılacak ve iş bulma olanağı artırılacak.
- Stajyerlere 6 aya kadar İŞKUR tarafından günlük 15 TL ödeme yapılacak.
- Program kapsamında 100 bin genç stajyer olarak istihdam edilecek.

İşsiz, girişimci yapılacak 4 bin TL hibe sağlanacak
- Kişilere girişimcilik eğitim ve danışmanlığı verilecek.
- Proje İŞKUR tarafından KOSGEB ile beraber yürütülecek.
- Program kapsamında 10 bin işsize girişimcilik eğitimi verilecek.
- Bireylere firma kurma ve işletme aşamasında danışmanlık hizmeti sağlanacak.
- Eğitim sonucunda, KOSGEB kriterleri çerçevesinde sunulacak projelere KOSGEB tarafından 4 bin TL hibe verilecek.

200 bin işsize hem eğitim hem para
- Vasıflı işgücü ihtiyacının karşılanması ve işgücünün mesleki becerilerinin geliştirilmesi için İŞKUR’un mesleki eğitim faaliyetleri genişletilecek.
- Eğitim süresince her bir katılımcıya günlük 15 TL ödeme yapılacak.
- Program kapsamında 200 bin işsize eğitim sağlanacak.
- Böylece toplam 430 bin işsize iş kapısı aralanmış olacak.