Mahkemelerde sürünme arabulucu bul

'Seni mahkemelerde sürüm sürüm süründüreceğim' dönemi de gerilerde kalacak gibi. Konu komşu tartışmaları, veraset paylaşımları ve anlaşmalı boşanma gibi hukuki işlemler artık hakim önüne çıkmadan, mahkemelerde aylarca sürünmeden çözülebiliyor.

Kişiler arasında uzlaşmayı sağlayacak olan 'arabuluculuk' ile ilgili yasa çıkarsa yeni bir meslek hayatımıza girecek. Bu sayede kişiler arasında çıkan küçük anlaşmazlıklar ve hukuki problemler büyük yaygaralar koparılmadan halledilebilecek.

Geçtiğimiz yıl Meclis gündemine giren 'mahkemesiz adalet projesi'nin hazırlıkları bu kapsamda hızlandı. Hükümetin Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı anlaşmazlıkların dava açılmadan, bir arabulucu tarafından çözümlenmesine imkan sağlıyor. Aslında bu kanun Avrupa Birliği uyum sürecindeki ülkemizde 2010 yılına kadar yürürlülüğe geçirilmek zorunda. Sabancı, 9 Eylül ve Mersin gibi pek çok üniversite, düzenledikleri sertifika programları ile arabulucular yetiştirmeye çoktan başladı bile.

Hukukçular, avukatlar, baro ve çeşitli meslek gruplarının bazı maddelerini eleştirdiği tasarıda arabuluculara büyük iş düşüyor. Avukatların dışında, çevre mühendisleri, psikologlar, mühendisler, işletmeciler, mimarlar, biyologlar ve doktorlar da bu görevi yerine getirebiliyor. Ama öncesinde arabuluculukla ilgili bir eğitim alıyor ve Adalet Bakanlığı'nın arabulucu sınav ve mülakatına giriyor. Daha ziyade boşanma, veraset ve mal paylaşımı olaylarını çözen arabulucular en etkin ve esnek çözüm yolunu bulabiliyor ve mahkeme sürecini hızlandırıyor. Mesela bir boşanma davasında kişilere boşanmaya hazır olup olmadıkları soruluyor. Şayet arabulucuya gelen çift boşanmaya hazır değilse bir boşanma terapistine yönlendiriliyor. Boşanmaya kararlı çiftler ise mahkemeye gittiğinde çocukları ve malları konusunda anlaşamayacaklarını düşünüyorlarsa arabulucu ile beraber bir protokol hazırlayıp mahkemeye başvurabiliyor ve anlaşarak boşanabiliyor. Böylece bu sürecin sıkıntısı, acısı daha aza inebiliyor ve çocuklar daha az etkilenebiliyor.

Yasa Meclis'te görüşülmeyi beklerken bir taraftan da millet olarak kendimizi arabuluculara alıştırıyoruz. Buna en güzel örnek önce bir televizyon programı ile karşımıza çıktı. Samanyolu televizyonunda yayınlanan ve 'Boşanmak İstemiyorum' adlı program gerçek davalardan alınan mahkeme sürecini ekrana taşıyor. Programın hakimi avukat Lütfü Ural, son derece titiz ve arabulucu bir rol üstleniyor. Çünkü o da pek çok insan gibi her şeyin konuşarak halledilebileceğini düşünüyor. Bu programın akabinde 'arabulucu.com' isimli bir internet sitesiyle arabuluculuk hizmetleri sanal âlemde de verilmeye başlandı. Sitenin editörü avukat Kemal Tan'a göre mahkemeler geçmişi yargılar, birinin hakkını verir, öbürünün hakkını almasını sağlar. Ama arabuluculuk ile geleceğin planlaması yapılır. "Bu planlama yapılırken de biri kaybedip diğeri kazanmaz." diyen Tan, böylece insanların birbirlerine kin duymayacağına da inanıyor. Siteden ücretsiz olarak sunulan arabuluculuk hizmetinden en çok boşanma davaları ile kat mülkiyetinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü istenmiş.

Konuyu biraz daha araştırdığımızda İzmir Buca'daki Aybers Karabacak Lisesi öğrenci kavgalarının 'arabuluculuk' istemi ile sona erdirildiğini öğreniyoruz. Okulun müdürü Nuri Cihan Gürsoy, yetenekli öğrencileri arabuluculuk konusunda yetiştirdikten sonra çıkan anlaşmazlıkları gidermekle görevlendiriyor. Okulun güvenlik açısından riskli bölgede bulunduğunu söyleyen Gürsoy, "Arabuluculardan önce okul bahçesi savaş alanı gibiydi, şu an ise büyük sessizliğe büründü." diyerek okuldaki büyük değişimi anlatıyor.

Toplumda büyük ölçüde uzlaşma sağlanır

Avukat Kamil Tan (arabulucu.com): Doktorlar tıbbî uyuşmazlıklar, mali müşavirler mali uyuşmazlıklar, psikologlar aile uyuşmazlıkları, boşanma avukatları da boşanma ile ilgili uyuşmazlıklarda arabuluculuk ederse toplumda büyük ölçüde uzlaşma sağlanır. Bu iş, tamamen hayat bilgisi ve görgüsü gerektiren önemli bir iş. Arabulucuların standartları iyi belirlenirse tarafların çözüm bulmaması imkansızdır.

Boşanmalar yüzde 40 azalabilir

Lütfü Ural (Boşanmak İstemiyorum hakimi): Bir aile düzeninin bozulması kanserden daha kötü bir durum, çünkü ailedeki bütün bireyleri etkiliyor. Bizim programımızın amacı aileyi korumak, karı ile koca arasındaki uzlaşıyı sağlamak. Çok kişi bana gelip 'Benim hakimim siz olsaydınız, beni boşamazdınız ve ben pişman olmazdım.' diyor. Olaylara benim baktığım gibi bakılırsa boşanmalar yüzde 40 azalır.

Disiplin kuruluna pek iş kalmadı

Nuri Cihan Gürsoy (Aybers Karabacak Lisesi Müdürü): Okulumuz çevre itibarıyla İzmir'in en riskli alanında bulunuyor. Öğrencilerimiz arasında çıkan tartışmaları 'arabulucu' ile çözmeyi başardık. Okulumuzda genelde kızlar kavga ediyordu, arabulucular bu olayların yüzde 70'ini çözdü. Bu sayede disiplin kuruluna pek iş kalmadı. Şu anda ildeki hatırı sayılır okullar arasına girdik, veliler öğrencilerini bize yazdırmak için yarışıyor.