Mars'ta büyük keşif

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Mars'taki robotlarından Spirit'in, Kızıl Gezegen'deki en önemli keşiflerinden birisini yaptığını bildirdi.

NASA'da görevli bilim adamları Amerikan Jeofizik Birliği'nin bir toplantısında yaptıkları açıklamada, Spirit'in inceleme yaptığı bir toprak parçasında, mikrobik yaşam için geçmişte mükemmel bir çevrenin varolduğunun kanıtlarının bulunduğunu düşündüklerini belirttiler.

Mars robotunun bulduğu tortuların büyük olasılıkla, sıcak kaynak suyu veya buhar volkanik kaya ile temasa geçince oluştuğunu söyleyen Mars robot programında görevli bilim adamlarından Steve Squyres, Dünya'da bu tip yerlerin bakteriyle dolu olduğunu anımsatarak, "Bu bizi çok heyecanlandırıyor" diye konuştu.

NASA'nın robot programında görevli araştırmacılar, mayıs ayında, Mars toprağında normalden daha parlak görünen bir toprak parçası üzerinde
çalıştıklarını açıklamışlardı.İncelemeleri sonunda buranın, camın ana maddesi olan silisyum açısından zengin bir toprak olduğunu belirten araştırmacılar, Spirit ile bu toprak parçası üzerinde ve yakındaki kayalarda, fazladan kanıt için incelemelerini sürdüreceklerini bildirmişlerdi.

"NE OLURSA OLSUN, YAŞAM ÇEVRESİ AYNI"

Şimdi bu parlak maddenin, sıcak yeraltı tortularının, suyun silisyumu çözelti haline getirmesi veya asitli buharın kaya çatlaklarından gayzer gibi yükselmesi ve silisyumu ayrıştırarak, mineral bileşenlerini ortaya çıkarmasıyla oluşmuş olabileceğini düşünen bilim adamları, hangi tez doğru olursa olsun, Mars'ın eski yaşanabilirlik durumunun çoğunlukla aynı olduğunu belirtiyorlar.

"Sıcak yeraltı kaynaklarına veya volkanik buhar püskürten fümerollara gidebilir ve Dünya'da bunların mikrobik yaşama ev sahipliği yaptığını görebilirsiniz. Yani bu Kızıl Gezegen'in yerel yaşam çevresinin geçmişte nasıl olduğunun bir sunumu olarak kabul edilebilir" diyen Squyres, görev süreleri 2009'a kadar uzatılan Mars robotlarının ne yazık ki, sadece önlerindeki jeolojik durumu okuyacak ve bilim adamlarına çevre koşullarının nasıl olabileceğini anlatacak şekilde tasarlandıklarından, yaşamın bizzat kendisinin kanıtlarını bulacak teçhizata sahip olmadığını belirtti.

SONRAKİ MARS ARAŞTIRMALARINDA, YAŞAM İZİNİN BİZZAT KENDİSİ ARANACAK

Gelecekteki Mars araştırmalarında, böylesi bir yaşamdan geriye kalan kimyasal izlerin işaretlerinin aranacağını kaydeden Amerikalı raştırmacılar, 2009'da uzaya gönderilecek Mars Bilim Laboratuvarı'nın ve 2010'dan sonra fırlatılacak Avrupa robotu ExoMars'ın bunu yapabilecek donanıma sahip olacağını söylediler.Mars'a sadece 90 günlüğüne gönderilen ikiz robotlardan Spirit 1400, Kızıl Gezegen'in öbür tarafındaki Opportunity de 1379 gündür görev başında bulunuyor.

Güneş ışınlarının iyice azaldığı Mars kışını sağ salim geçirecek enerjiyi muhafaza etmek için yakında faaliyetlerini asgariye indirecek robotlardan Spirit için özellikle gelecek aylar son derece kritik görülüyor.Yazın toz fırtınalarından güneş panellerinin tozla kaplı olmasından ötürü elektrik üretme kapasitesi iyice azalan Spirit için kışı sağ salim geçirebilmek "riskli" görülüyor.

Kışı geçirmek için kuzeye doğru yönelerek bir tepeye tırmanmakta olan Spirit'in elektrik üreten güneş panellerinin burada, azami güneş ışığı alacağı var sayılıyor.Volkanik püskürme sonucu oluştuğu sanılan 90 metre genişliğindeki Home Plate'de (Yurt Düzlüğü) aylardır araştırmalar yapan Spirit'in kışı sağ salim atlatması için 60 metre ötedeki 25 derece eğimli tepeye çıkması önemli görülüyor.

Mars robot projesi müdürü John Callas, aracın, şimdiye dek tırmandığı en fazla 20 derece eğimli tepelerden sonra, kışı geçireceği bu 5 derece daha eğimli tepede, bir Mars gününde 10 vat fazladan elektrik üretme şansına sahip olacağını, bunun da soğuk ve karanlık kışta yaşam ile ölüm arasındaki farkı belirleyeceğini belirtmişti.

NASA mühendisleri, robotun tırmanacağı tepede rüzgarların güneş paneli üzerindeki tozları temizleyip temizleyemeyeceğini de hesaplayamıyorlar, zira, Mars'ın diğer tarafındaki Opportunity'nin tersine, Spirit genellikle rüzgarsız bir bölgede bulunuyor ve çok seyrek olarak rüzgar çıkıyor.

Diğer Mars robotu Opportunity ise 800 metre çapındaki Victoria Krateri'nde, 30 metre aşağıda kaya katmanlarını bir süredir incelemeye devam ediyordu.NASA, Spirit ve Opportunity'nin görev süresini önceki ay 5. kez uzatmıştı.Kızıl Gezegen'in zorlu koşullarında küresel kum fırtınalarını atlatan ve bataryaları tamamen boşalmadan hayatta kalmayı başaran robot kaşifler böylece, 2009 yılı boyunca da görevlerini sürdürecekler. Şimdiye dek Opportunity, 12 kilometreden fazla yol katetti, 94 binden fazla görüntüyü Dünya'ya geçti, Spirit de 7 kilometreden fazla yol katetti ve 102 binden fazla görüntü geçti.