Türkiye'nin 7 göstergesi de kırmızı

Türkiye sosyal gelişmişlik düzeyini gösteren yedi göstergeden yedisinin de alarm verdiği tek OECD ülkesi oldu

Türkiye nereye gidiyor? Daha doğrusu nereden başladı nereye ve ne hızla gidiyor? OECD raporuna göre, sosyal gelişmişlik düzeyini gösteren yedi göstergeden yedisi de Türkiye’de ‘kırmızı’. Sosyal gelişmişlik düzeyini gösteren bu göstergelerin tamamında alarm zilleri çalan bir OECD ülkesi yok. OECD’nin geleneksel ‘Bir Bakışta Toplum’ raporunun 2009 yılı versiyonu yayımlandı. Uzmanlar raporda “OECD toplumları nasıl bir ilerleme gösteriyor? Bu ülkelerin sosyal ilerlemeyi sağlamak için kullandıkları yöntemler ne kadar başarılı?” sorularına yanıt aradı.

Raporda OECD üyesi ülkeler sosyal gelişmişlikleri bakımından 10’a ayrıldı. En üst üç sırada bulunanlar yeşil, ortadaki dört sıradaki ülkeler sarı, en alttaki üç sırada bulunan ülkelerse kırmızı ışıkla gösterildi.

Türkiye nüfusa orana istihdam (2007), gelir eşitsizliği (2004-2005), 65 yaşında ömür beklentisi, bebek ölümleri, bilgi seviyesi yeterli olmayan öğrenci oranı, mutluluk algısı ve kişi başına net milli gelir (2006) göstergelerinin tamamında kırmızı ışık uyarısı aldı. Türkiye dışında tüm göstergelerde en alttaki grupta yer alan başka bir OECD ülkesi olmadı.

Söz konusu göstergelerde hiç kırmızı sinyal vermeyen OECD ülkeleriyse Avustralya, Avusturya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Norveç ve İsveç. 1961 yılında kurulan Paris merkezli OECD’nin 30 üye ülkesi bulunuyor. (anka, Radikal)

Çocuklar artık daha yoksul

OECD’nin 2009 raporuna göre gelir eşitsizliğinin giderilmesi açısından ‘mesafe aldı’:

“OECD ülkelerinde 1980’lerin sonundan 1990’ların ortalarına kadar geçen sürede gelir eşitsizliği artmıştır. Daha sonra farklılıklar ortaya çıkmıştır. 1985-1995 arasındaki ana görüntü, özellikle Meksika, Yeni Zelanda ve Türkiye ile birçok OECD ülkesinde yükselen gelir eşitsizliğiydi. İzleyen on yılda ise özellikle Kanada, Finlandiya, Almanya, Norveç, Portekiz, İsveç ve ABD’de daha yüksek gelir eşitsizlikleri görüldü. Dönem boyunca Meksika ve Türkiye’de gelir eşitsizliğinin azaltılmasında önemli mesafeler alındı.”
Ancak Türkiye de dahil birçok OECD ülkesinde çocuk yoksulluğu, genel yoksulluk oranını yüzde 3 geçti:

“Çocuk yoksulluk oranları son on yılda OECD çapında yükseldi. Bu küçük yükseliş birçok OECD ülkesinde yoksul çocuk sayısının azaltılmasına yönelik politikaların uygulanmasına rağmen görüldü. Türkiye, Almanya, Lüksemburg ve Avusturya’da çocuk yoksulluğunda büyük artışlar meydana geldi.”

Bebek ölümü azaldı ama...

OECD’nin raporuna göre 1960-2006 yılları arasında, Türkiye’nin kadın ve erkekleri için doğumda ortalama ömür beklentisi 23.3 yıl arttı! Bu başarının bebek ölümlerindeki azalmaya bağlı olduğu vurgulandı. Ama Türkiye, 2006 yılı verilerine dayanan OECD raporunda, bebek ölüm oranı konusunda ‘rekortmenliğini’ korudu. 2006 yılında Türkiye’de bebek ölüm oranı binde 22.6’ydı.

(Türkiye’de bebek ölümü oranındaki iyileşme sürüyor. Sağlık Bakanlığı’nın 2008 verilerine göre 2008’de bebek ölüm oranı binde 15.2’ye geriledi.)
OECD’nin raporuna göre kadınlar ve erkekler arasında, erkek lehine sağlık uçurumunun yaşandığı ülkeler arasında Türkiye birinci.

Yiyelim, içelim, eğlenelim üçgeni

Eş-dost ziyareti ve arkadaşlarla eğlenmenin boş vakitte aldığı pay itibarıyla Türkiye OECD toplumları
arasında birinci. Türkiye’de insanlar toplam boş vakitlerinin yüzde 34’ünü eş-dost ziyareti ve arkadaşlarla toplanıp eğlenmekle geçiriyorlar.
Türkiye’yi izleyen arkadaş canlısı ülkeler Yeni Zelanda (yüzde 24), Kanada (yüzde 21) ve ABD (yüzde 16).
Bir boş zaman geçirme şekli olarak kültürel etkinliklere ev sahipliği yapma ya da katılma oranıysa Türkiye’de ‘sıfır’.
OECD ülkeleri içinde bir günde yeme-içmeye en fazla zaman ayıranlar Fransızlar. Fransızlar ortalama günde 2 saat 25 dakikalarını yemeğe ayırıyor. Fransızları Yeni Zelandalılar, Japonlar, İtalyanlar ve Türkler izliyor. OECD ’nin yeme-içmeye en az zamanı ayıran toplumu ise Meksika, Kanada ve ABD’liler.

Üniversite mezunları işsiz

OECD’nin 2009 tarihli raporundaki işsizlik rakamları, 2007 yılına dayandı. (Yani rapordaki rakamlar artık her üç gençten birinin işsiz olduğunu gösteren son araştırmalardan daha ‘iyimser’.)
Rapora göre Türkiye’de genel işsizlik oranı yüzde 10.1 iken üniversite mezunları arasında işsizlik oranının yüzde 8.2 olması dikkat çekiciydi. Türkiye bu rakamla OECD ülkeleri arasında üniversite mezunları en fazla işsiz gezen ülke oldu. OECD ülkelerinde daha eğitimli olanlar daha kolay iş buluyor. Türkiye, Kore ve Meksika hariç...

Zorbalık okulla azalıyor

Diğer alanlarda gelişmişlik düzeyleri farklı olsa da ‘zorbalık ve şiddet uygulama’ açısından OECD üyesi ülkeleri birbirinden çok da farklı bir portre çizmedi.
Rapora göre OECD ülkelerinde yaşayan her 10 gençten biri zorbalık kurbanı oluyor ve oranlar birbirine çok yakın. Göstergeler çocukların en fazla zorbalıkla karşılaştığı ülkelerin Türkiye ve Yunanistan olduğunu ortaya koyuyor. Zorbalık en düşük İsveç ve İspanya’da görülüyor. Zorbalık
çocukların yaşları ilerledikçe azalıyor. Çocuklar büyüdükçe okulda daha fazla zaman geçiriyorlar ve bu zorbalığın yapısında değişiklik getiriyor.

Öğrenci başarısı sondan ikinci

Raporda Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)’nın 2006 yılı değerlendirmelerine de yer verildi. (PISA, zorunlu eğitim sonunda öğrencilerin donanımlarını değerlendiren en kapsamlı sistemlerden biri.) Testler için OECD ülkelerinden 15 yaşındaki öğrenciler okuduğunu anlama, matematik ve bilim alanında sınava tabi tutuluyor.
Buna göre Koreli öğrenciler okuduğunu anlama, Finlandiyalı öğrenciler ise matematik ve bilim alanında OECD birincisi oldu. OECD ülkeleri arasında Türkiye her üç alanda da sondan ikincilikte yer aldı. Türkiye sadece Meksika’yı geçti. Yunanistan sondan üçüncü, İtalyan ve ABD’li gençler ise sondan dördüncü sırayı paylaştı.

Bir konuşma sanatı olarak futbol

Futbol uğruna cinayet işlenen Türkiye boş zamanlarında spora en az vakit ayıran OECD ülkesi. Sporun boş vakitlerde aldığı yüzdeye göre ülkeler sıralaması şöyle: İspanya (yüzde 12), İsveç, Norveç, İtalya, Fransa, Finlandiya, Kanada (yüzde 8), Kore (yüzde 7), Almanya (yüzde 7), Polonya, Japonya, Avustralya (yüzde 6), ABD, Yeni Zelanda, Meksika, Belçika (yüzde 5), İngiltere (yüzde 4), Türkiye (yüzde 2), OECD ortalaması (yüzde 7).