KARA KUTU HAKKINDA NE BİLİYORUZ?

Atlasjet uçağının, İstanbul-Isparta seferini yaparken düşmesiyle bir kez daha gündeme gelen 'Kara kutu'yu uzmanlar anlattı.


Atlasjet uçağının, İstanbul-Isparta seferini yaparken düşmesiyle bir kez daha gündeme gelen ''Kara kutu''nun, uçuş sırasında uçağın hızından irtifasına kadar tüm teknik bilgileri elektronik ortamda kaydeden bir cihaz olduğu, pilotların konuşmalarının ise aynen kara kutular gibi her tür darbeye dayanıklı olarak tasarlanan ''Kokpit ses kayıt cihazı'' tarafından kaydedildiği bildirildi.

İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Uçak Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Şerif Kavsaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uçak kazalarının nedenlerinin kara kutuların incelenmesiyle ortaya çıktığını belirtti.

Uçak kazalarında, uçak parçalansa da enkaz arasındaki kara kutuların sağlam olarak bulunduğunu anlatan Kavsaoğlu, kara kutuyla birlikte kokpitte pilotların konuşmalarını kaydeden ''Kokpit ses kayıt cihazı''nın da enkazdan sağlam çıktığını söyledi. Kavsaoğlu, her tür darbeye karşı dayanıklı olması için paslanmaz çelikten yapılan iki cihazın, ısıya ve yangına karşı korunması amacıyla plastikle çevrili sıvı köpükle donatıldığını anlattı.

Kavsaoğlu, kara kutunun içindeki teybin uçuş sırasında uçağın hızını, irtifasını, kuyruk açılarını, motorun ne şekilde çalıştığını, dönüş hızı, pozisyon, tırmanış, iniş gibi tüm teknik bilgileri anında kaydettiğine işaret etti. Konuşmalar hariç uçaktaki tüm cihazların verilerini elektronik olarak kaydeden kara kutu sayesinde kaza sırasında uçağın nasıl bir hareket izlediğinin belirlenebildiğine dikkati çeken Kavsaoğlu, ''an be anlık kayıt sayesinde'' kaza sırasında uçağın hangi irtifada olduğu, uçaktaki bazı parçaların ''yunuslama'' hareketinin ve moment dengesinin ne olduğu gibi önemli bilgilerin kara kutudan okunabildiğini, bu nedenle uçak kazalarında öncelikle kara kutuların incelemesinin çok önemli olduğunu kaydetti.

Kara kutudaki kayıtlarla ''kokpit ses kayıt cihazı''ndaki konuşmaların karşılaştırılmasıyla kazanın nedeninin ve anının anlaşılabildiğini ifade eden Kavsaoğlu, şöyle konuştu:

''Bu iki cihazla, uçağın düşüş nedeni belirlenebilir. Örneğin kokpit ses kayıt cihazında pilotun bir dağ gördüğüne ilişkin ses kaydıyla, aynı anda kara kutunun kaydettiği teknik bilgide uçağın nasıl hareket ettiği bilgileri birleştirilerek sonuca ulaşılır. Tabii kazadan sonra güvenlik altına alınan uçağın parçalarının incelemesi de kazanın nedenini öğrenmek açısından son derece önemlidir.''

Bu tür kazalarda kara kutunun sağlam kaldığı dikkate alınarak uçaklarda da aynı malzemenin kullanılıp kullanılamayacağına ilişkin soru üzerine, kara kutunun ağır bir malzemeden yapıldığını ve küçük bir cihaz olduğunu anımsatan Kavsaoğlu, uçakların havada rahatça kalabilmelerinin ve az yakıtla uzun mesafede uçabilmelerinin mümkün olduğunca hafif malzemeden yapılmalarına bağlı olduğunu sözlerine ekledi.