Arafat’ın ölümünün dünyadaki yankıları
Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ın ölümü, dünyada büyük yankı buldu. Arafat’ın ardından Ortadoğu’da nasıl gelişmeler olacağı tartışılıyor. İsrail Başbakanı Ariel Şaron, Arafat’ın adını anmadan, ’’Son olaylar Ortadoğu için muhtemelen tarihsel bir dönüm noktası olabilir" açıklamasıyla dikkat çekti. Associated Press ajansının yorumunda ise, Arafat’ın ölümünün, hem karmaşanın hem de barışın kapılarını araladığı belirtildi.
ŞARON: DÖNÜM NOKTASI OLABİLİR
İsrail Başbakanı Ariel Şaron, Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölümünün Ortadoğu’da tarihi ’’bir dönüm noktası’’ olabileceğini söyledi.
Şaron, bürosunda gazetecilere yaptığı açıklamada, Arafat’ın adını anmadan, ’’Son olaylar Ortadoğu için muhtemelen tarihsel bir dönüm noktası olabilir. İsrail, barış isteyen bir ülkedir ve Filistinlilerle gecikmeksizin bir barış anlaşmasına ulaşma çabalarına devam edecektir’’ dedi.
Yeni Filistin liderlerini de ’’teröre karşı savaşmaya’’ çağıran Şaron, barışa doğru ilerleme, ’’her şeyden önce terörizme son verilmesine bağlıdır ve eğer onlar (Filistinli liderler) teröre karşı savaşırlarla olur’’ diye konuştu.
AP: KARMAŞA VE BARIŞ
AP’nin yorumunda hem karmaşanın hem de barışın kapılarını araladığı belirtilerek, bunlardan hangisinin geçerli olacağı haleflerinin bombacıları zapt edip etmeyeceğine, İsrail’in müzakere masasına dönüp dönmeyeceğine ve ABD yönetiminin ağırlığını koyup koymayacağına bağlı.
Yorumda, İsrail’e bakıldığında, Arafat’ın ölümünün Başbakan Ariel Şaron’u, Filistinlilerle müzakere masasına oturmamak konusundaki ana mazaretinden yoksun bıraktığı belirtiliyor. İsrail ve ABD yönetimi, barışın önünde engel olduğu iddiasıyla Arafat’ı uzun zaman öncen gözden çıkarmışlardı.
Başındaki kefiyesi ve üstünden hiç çıkarmadığı üniformasıyla Arafat, Filistinlilerin devlet kurma hayallerini temsil eden karizmatik bir liderdi.
Bunun tam tersine, Filistin politikasında bundan sonra ağırlıklı olarak yer almaları beklenen Başbakan Ahmet Kurey ve eski başbakan Mahmut Abbas’ın çok popüler isimler olmadıklarından, barış sürecini yürütmek için gerekli güvenilirliği elde etmek için erken bir başarıya ihtiyaçları olduğu belirtiliyor.
Sol eğilimli İsrailli bakan Yossi Beilin, Kurey ve Abbas’ın, başarı sağlayabileceklerini göstermeleri için, gerek dünya gerekse İsrail tarafından desteklenmeleri ve güçlendirilmeleri gerektiğini söylemişti.
Ancak bu kişilerin ne kadar iktidarda kalacakları belli değil. Yasalara göre seçimlerin 60 gün içinde yapılması gerekiyor.
Arafat’ın liderliğindeki Filistin yönetimi 4 yıldır süren intifadada hayli zayıflamıştı ve Arafat’ın, Batı Şeria ve Gazze’de artan kanunsuzluğu durduramadığı söyleniyordu.
AP’nin yorumunda, yeni Filistin liderlerinin Arafat’ın başaramadığını başarmaları için Hamas ve İslami Cihat gibi örgütleri sistem içine çekmelerinin gerekebileceği belirtiliyor. Bunun militan örgütlerin İsrail’e saldırılarını azaltmalarını sağlayabileceği ya da bunların bir iktidar boşluğunun ortaya çıktığını görmelerinin şiddeti artırabileceği kaydediliyor.
AP’nin yorumunda, Arafat’ın ölümünün Filistin politikasının yanı sıra İsrail politikasında da değişiklik getirmesinin beklendiği belirtiliyor.
Maliye Bakanı Binyamin Netanyahu, Arafat’ın ölümü öncesinde yaptığı açıklamada, ’’Arafat’ın ölümüyle Filistin liderliğinden gidecek olmasının yeni bir durum yarattığını’’ belirterek, Şaron’un Gazze planını protesto için istifa kararını geri almıştı.
Yorumda, Arafat’ın ölümüyle Filistin yönetiminde bir iktidar mücadelesi olabileceği, ancak bunun yönetim ve barış yapma açısından yeni bir yaklaşımı da beraberinde getirebileceği belirtiliyor.
BRÜKSEL’DEN MESAJLAR
Avrupa Parlamentosu Başkanı Josep Borrell, Filistin Parlamentosu Başkanı Ruhi Fettuh’a bir mesaj göndererek, Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölümünden duyulan üzüntüyü dile getirdi ve başsağlığı diledi.
Borrell, mesajında, Filistinli liderin zorlu mücadelesinden söz ederek, Avrupa Parlamentosu’nun Arafat’a ve Filistin halkına destek için elinden geleni yaptığını, BM Güvenlik Konseyi’nin gösterdiği istikamette barışçı bir çözüm bulunmasına katkıyı sürdüreceklerini anlattı.
Arafat’ın İsrail ile barış arayışlarının her zaman hatırlanacağını belirtin Borrell, İsrailli ve Filistinlilerin, iki komşu devlet olarak, güvenlik ve barış içinde yaşayacakları bir ortam yaratılmasının umut edildiğini kaydetti.
AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi de Filistin Başbakanı Ahmed Kurey ve Fettuh’a gönderdiği mesajda, Filistinlilerin devlet oluşturma mücadelelerinin simgesi olan Arafat’ın ölümünden duyulan üzüntüyü dile getirerek, başsağlığı diledi.
Prodi, AB Komisyonu’nun, Ortadoğu çatışmalarının çözümüne katkı iradesini yenileyerek, bu amaçla Filistin Yönetimi ile birlikte çalışmayı sürdüreceklerini bildirdi.
Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt ve Dışişleri Bakanı Karel De Gucht da ortak mesaj yayımlayarak, Filistin halkına başsağlığı dilediler.
’’Arafat’ın ölümüyle Filistin Yönetimi’nin ilk seçilmiş başkanının ve Filistin halkının tarihi liderinin kaybedildiğini’’ belirten Verhofstadt ve De Gucht, Ortadoğu’da barış sürecinin bugüne kadar kalıcı ve verimli bir aşamaya getirilemediğini ifade ettiler.
Verhofstadt ve De Gucht, İsrailli ve Filistinlilerin, iki barışçı komşu devlet olarak yaşayacakları günlere ulaşılması için tüm tarafları koşulsuz çaba harcamaya çağırdılar.
İRAN: ’’ARAFAT’IN ÖLÜMÜNDEN ÜZÜNTÜ DUYDUK’’
İran, Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölümünden ’’büyük üzüntü duyduğunu’’ bildirdi.
İran televizyonunun haberine göre, Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hamid Rıza Asefi, Arafat’ın ölümü nedeniyle Filistin halkına başsağlığı dileyerek, ’’Arafat’ın ölümünden üzüntü duyduk’’ dedi.
Arafat’ın bütün ömrünü Filistin devletinin kurulması mücadelesine adadığını, Siyonist rejime karşı yürüttüğü siyasi mücadelenin siyasi yaşamındaki önemli sayfalardan biri olduğunu belirten Asefi, Arafat’ın son yıllarını İsrail’in uyguladığı ağır baskılar altında geçirmek zorunda kaldığını kaydetti.
Asefi, İsrail yönetiminin bu hassas dönemi kendi çıkarları için kullanmaya çalıştığını, bu yüzden Filistin halkının İsrail’in komplolarını boşa çıkarmak için birlik ve beraberlik içinde hareket etmesi gerektiğini söyledi.
İran’ı, Kahire’de Arafat için düzenlenecek cenaze töreninde üst düzey bir heyet temsil edecek.
İran yönetiminin Arafat ile arası, Arafat’ın 1990 yılındaki Körfez Savaşı sırasında eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’e verdiği destek nedeniyle soğumuştu. Buna rağmen İran, Filistin halkının mücadelesine destek vermeyi sürdürüyor.
PAPA ARAFAT’IN ÖLÜMÜNÜ ÜZÜNTÜYLE KARŞILADI
Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölüm haberinin, Papa İkinci Jean Paul tarafından üzüntüyle karşılandığı öğrenildi.
Vatikan’dan yapılan açıklamada, Papa’nın haberi alır almaz, bir süre sessiz kalarak Arafat için dua ettiği belirtildi.
Vatikan geçen perşembe günü yaptığı açıklamada, Arafat’ı, ’’halkının bağımsızlığını sağlamak için mücadele etmiş bir lider’’ olarak nitelemişti.
Arafat’tan övgü dolu ifadelerle söz eden Vatikan’ın, İsrail’in yanı başında bağımsız bir Filistin devleti kurulmasından yana olduğu biliniyor.
’’TARİH, ARAFAT’I ZEKASI VE ADALETİYLE YARGILAYACAK’’
İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos, Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölümüyle ilgili olarak, ’’Tarih, Arafat’ı zekası ve adaletiyle yargılayacak’’ dedi.
Moratinos, İspanyol radyolarına yaptığı açıklamalarda, Arafat’ın barışa bağlı bir kişilik olduğunu belirtti ve ’’uluslararası komitelerin, Arafat’ın yerini alacak kişinin barışa bağlı kalarak Filistin halkının ruhunu heyecanlandırmaya devam edecek biri olması yönünde çalışması gerektiğini’’ söyledi.
İspanya Dışişleri Bakanı Moratinos, ’’Ortadoğu’da tam barış için anahtarın ne olduğunu hepimiz biliyoruz. Özellikle İsrail ve Filistin toplumları ve onların liderleri biliyor. Ama uluslararası arenada söz hakkına sahip olan aktörler tarafından bunlar iyi desteklenmezse yeniden hata yapmaya döneceğiz’’ şeklinde konuştu.
Arafat’ın tarihe geçmiş biri olduğunu ve artık yeni bir sayfa açıldığını kaydeden Moratinos, ’’1967 yılındaki sınırlarıyla kurulacak bir Filistin Devleti’nin büyük mimarı olan Arafat, ne yazık ki bunu kendi gözleriyle göremedi. Arafat’ı kaybettik, ama dava devam ediyor’’ dedi.
Öte yandan Moratinos, Arafat’ın yerini alacak kişinin eski Başbakan Mahmud Abbas olacağını savundu.
Moratinos’un Arafat’ın cenaze törenine katılması bekleniyor.
DİĞER ÜLKELER
Asya ülkeleri, bugün ölen Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ı bir kahraman ve Filistin davasının ete kemiğe bürünmesi olarak niteledi.
Malezya Başbakanı ve İslam Konferansı Örgütü dönem başkanı Abdullah Ahmed Badawi, Arafat’ın ölümünün sadece büyük bir liderin dünyadan göçmesi değil, aynı zamanda Ortadoğu’nun tarihinde bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
Filistinlileri bu zor dönemde sakin ve birlik olmaya çağıran Badawi, Filistin-İsrail barışı yönünde dörtlü girişimde bulunan ülkeleri durumu yakından izlemeye ve İsrail’i durumdan faydalanmaya çalışmaktan kaçınmaya ve Ortadoğu barışı için yol haritasını uygulamak için acil önlemler almaya çağırdı.
Dünyanın en kalabalık Müslüman ülkesi Endonezya’da ise Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marty Natalegawa, ’’Arafat hepimiz için bir kahramandı. Bu büyük kayıp bizim de kaybımız ve bu kaybın Filistin halkının kendi ülkesinde özgürlük, sonsuz barış ve refaha ulaşması için bir vesile olmasını diliyoruz’’ dedi.
Avustralya Başbakanı John Howard ise Arafat’ın ölümü açıklanmadan saatler önce yaptığı açıklamada, ’’Tarihin, Arafat’ı, 2000 yılında dönemin İsrail Başbakanı Ehud Barak’ın büyük cesaretle yaptığı barış önerisini kabul etmediği için çok sert yargılayacağını’’ ileri sürdü.
Japonya Başbakanı Juniçiro Koizumi ise Arafat’ın Filistin devletinin temelini atan bir öncü olduğunu belirterek, ’’Filistinlilerin acılarını yenerek bölgede barış ve refahı sağlama çabalarına devam edeceklerini umuyorum’’ dedi.
Pakistan Enformasyon Bakanı Şeyh Raşid Ahmed, ’’Arafat’ın bütün yaşamını harcadığı Filistin davasının amacına ulaşması için dua ediyoruz’’ dedi.
Hindistan Devlet Başkanı A. P. J. Abdul Kelam ise ’’Arafat, Filistin devletinin daimi sembolü idi ve yaşamını kendini feda edercesine Filistin halkına adamıştı’’ diye konuştu.
Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Phil Goff ise ’’Yoksul ve olumsuz koşullarda yaşayan bir halkın haklarını savunmada başarılı olduğunu, ancak bir barış anlaşmasını başarıya ulaştıracak güçten yoksun olduğunu, bunun İsrail hükümetinin de paylaştığı bir başarısızlık olduğunu’’ belirtti.
Güney Afrika Devlet Başkanı Thabo Mbeki, Arafat’ın ’’milyonlarca ezilene ve hor görülene, zorluklara rağmen özgürlüğün kendi ellerinde olduğunu göstererek umut verdiğini’’ söyledi.
Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, Arafat’ı, Ortadoğu’da barışın cesur bir savunucusu olarak niteledi ve yerine geçecekleri Arafat’ı bu alanda takip etmeye çağırdı.
