"İz bırakan birşey yapmak istiyorum

Dünyayı değiştirecek bir şey yapmak istiyorum’ Wikipedia internetteki en heyecan verici projelerden biri. Kurulduğu 2001’den bu yana 75 bin gönüllü, 250 dilde 9 milyon maddeyi bu ‘özgür ansiklopedi’ye ekledi; internetin herkesin bilgiye erişebileceği ve katkıda bulunabileceği bir yapıya kavuşması fikrine destek verdi. Wikipedia sayesinde doğru ve tarafsız bilginin mümkün olup olmadığı fikri de tartışmaya açıldı ancak site, bugün internetteki güvenilir ve en zengin kaynaklardan birine dönüştü.


İsteyen herkesin katkı yapabileceği, açık kaynak kodlu, ücretsiz ansiklopedi fikrini ortaya atan ve Wikipedia’yı kuran Jimmy Wales, geçtiğimiz hafta internet alışveriş sitesi Altivi’nin konuğu olarak İstanbul’da bir konferans verdi. Wikipedia’yı kâr amacı gütmeyen, doğru bilginin demokratik şekilde paylaşıldığı bir ansiklopedi olarak tanımlayan Wales, Wikipedia ve alt siteleri için gerekli kaynağı kurduğu vakfa yapılan bağışlarla karşılıyor.

Wales kullanıcı odaklı kurduğu sistemle internetteki yeni dönemin en dikkat çeken girişimcisi. Wales’in yeni projesi ise Wikipedia’nın aksine kâr amaçlı olarak kurduğu, Google’a rakip olabileceği dile getirilen arama motoru Wikia. Web sitelerini indekslemede gönüllü kullanıcıların yorumlarını kullanan sisteme kısa sürede yüzlerce kişi katkı sağlamış. “Arama pazarının yüzde 5’ini elde edebilirsek bu bizim için inanılmaz bir başarı olacak” diyen Wales, hırslı biri değilim diyor ama Wikipedia’da olduğu gibi internette ses getirecek bir projenin sinyallerini de veriyor.

Asansörde bile e-postalarını kontrol edecek kadar teknolojiye bağımlı olan, internette büyük paralar kazanma hedefi yerine mütevazı bir yaşam tarzı seçen Wales’le İstanbul ziyareti sırasında konuştuk.

Finans öğrenimi gördünüz, internetle ilgili bir iş yapmaya sizi iten neydi?

Finans sektöründe çalışırken bir internet tarayıcısını geliştirmek üzerine de çalışıyordum. Bu 4 milyon dolarlık bir projeydi. Evde yazdığım tarayıcı Netscape kadar iyi değildi ama o kadar da kötü sayılmazdı. Bu proje beni çok heyecanlandırdı ve geleceğin internette olduğunu keşfettim.

Neden gelir getirmeyen bir iş kurdunuz internette?

Wikipedia’nın büyümeye başladığı dönem internetteki ‘boom’ dönemine denk geldi. Ortada ne yatırım sermayesi, ne de belirli bir iş modeli vardı. Genişleyerek büyümeye başladık ve daha çok sunucuya ihtiyacımız oldu. Bu yüzden biz de fikri, parayı çeşitli sunucular almaya yatırmak doğrultusunda geliştirdik ve genişlettik. Birçok kişi gönüllü olarak böyle kâr amaçlı olmayan bir projede yer almak istedi. Yani ben popüler olmayan bir projeyi internete koydum ve fikir başarılı oldu.

Wikipedia’dan sonra Wikia gibi kâr amaçlı bir arama motoru kurmaya sizi iten neydi?

Wikipedia’yı bir hayır kurumu gibi düşünmek mümkün. İnsanlar para bağışlıyor çünkü vizyondan hoşlanıyorlar ve Wikipedia birçok farklı projeyi destekliyor. Ama mizah sitelerini ya da popüler kültür sitelerini bağış yoluyla yapamazsınız. Ben kültür modelini hayır kurumu modelinden ileriye taşımak ve çok farklı şeyler yapmak istiyorum. Ve bir arama motoru projesi çok sermaye gerektiriyor. Birçok sunucu almanız, mühendislerle birlikte çalışmanız gerekiyor.

Projenin geleceği konusunda aklınızda ne var?

Yeni başladık sayılır ama daha çok büyümeyi ve başarılı olmayı umuyoruz. Ben gerçekten çok hırslı değilim. Eğer arama pazarının yüzde 5’ini elde edebilirsek bu bizim için inanılmaz bir başarı olacak. Yani yapabildiğimiz kadarını yapmaya devam edeceğiz.


Wikipedia’dan sonra yeni bir oluşumu başlatmanın heyecanını yaşıyor musunuz?

Bu, beni tüm çalışma hayatım boyunca en çok motive eden projelerden biri. Şu an tümüyle bu iş üzerine çalışıyorum. Değişik, iz bırakan, dünyayı değiştirecek bir şey yapmak istiyorum.

Google’a rakip bir proje başlattığınız ve başarısız olma ihtimaliniz dile getiriliyor. Üzerinizde bir baskı hissediyor musunuz?

Hayır, gerçekten insanların ne düşündüğüyle çok ilgilenmiyorum. İstediğim pazarda iyi bir yer elde edebilmek. Gerçekten güzel, kaliteli, açık kaynaklı bir arama motoru yapmak istiyoruz. Endüstrinin yapısını gerçekten değiştirecek bir şey olacak ve bunu çok ilginç, heyecan verici buluyorum. Ama göreceğiz, yapacak çok iş var.

Wikipedia projesini içinde barındıran Wikimedia Vakfı’na yardım ederek dünyayı değiştirebilirsiniz diyorsunuz...

Wikipedia’nın dünyayı nasıl değiştirdiği çok açık. Bilgiyi dünya çapında ulaşılabilir yaparak ve bilgiyi paylaşan insanlar arasında bir ağ kurarak... Fakat tabii ki bunu mümkün kılmak, ışıkları yanık tutmak, sunuculara para ödemek gerekiyor. Bu ağı kullanan ve bunu seven insanlar bu durumu anlıyor ve para bağışlıyor. Bence birçok küçük çaplı bağış almamız çok önemli. Çünkü bütün kaynağımızı tek bir büyük bağışçıdan almak sorun olurdu, onu kaybederseniz her şeyi kaybedersiniz. Oysa küçük bağışlar topluluğu daha özgür kılıyor. Karar vermek için kimseyi dinlememiz gerekmiyor.

Wikipedia fikri size ne ifade ediyor?

Bilgiye çok bireysel bir yaklaşımım var. Herkes katılmalı ve herkes kendi adına yargılamalı.

Wikipedia maddelerini herkes istediği gibi değiştirebiliyor. Vandalizm sizi korkutuyor mu?

Hayır, bu küçük bir problem. Her zaman böyle insanlar çıkar, onlar hakkında endişeli değiliz. Çoğu zaman bu sadece sıkıcı.

Sürekli e-maillerini kontrol eden ve kırmızı ışıkta bile bilgisayardan son haberlere bakan bir teknoloji bağımlısı olduğunuzu okumuştum. Hiç teknolojiden uzak zamanlarınız oluyor mu?

Evet, öyleyim, çok ender olarak uzak duruyorum. Buradan Almanya’ya oradan ise Hindistan’a gideceğim. Konuşmalarım arasında birkaç gün boş zamanım var ve o arada internetten biraz uzak durmaya çalışacağım. Ama göreceğiz tabii ki.

Bu yolculuklarınızın sebebi nedir?

Çok yolculuk yapıyor ve birçok insanla konuşuyor olmam Wikipedia’nın küreselliğiyle çok ilgili. Mesela Japonya’da bir gazeteciyle konuşurken bana Wikipedia’nın çok önemli olduğunu söyledi ve Japonca versiyonunu ne zaman başlatacağımı sordu. Japonca çok geniş ve bizim hakkında hiçbir şey bilmediğimiz bir dil. Örneğin burada da herkesin Türkçe Wikipedia’nın neredeyse 100 bin makalesi olduğunu öğrenmesini sağlamaya çalışıyorum.

Sosyal ağlar son günlerde çok popüler. Siz böyle bir şey yapmak istiyor musunuz?

Wikia arama motoru projesi sosyal ağla bağlantılı. Wikia sayesinde sosyal ağlarda arkadaşlarınızla bağlantı kurabilir, profil ve fotoğraf albümü oluşturabilirsiniz. Sosyal ağ oluşturmanın amacı güvenilir insanlara ulaşabilmek. Çünkü ancak bu şekilde geri bildirim alabilirsiniz. Şimdilik fikir bu.



‘FACEBOOK KULLANIYORUM’

Çok kullandığınız web siteleri hangileri?

Wikipedia’yı her gün kullanıyorum. Ayrıca Google ve tabii ki Facebook’u da... Çok yolculuk eden ve çok arkadaşı olan biri olarak en çok bunları kullanıyorum.

İstanbul’u sevdiniz mi?

Şehri biraz gezdim, Ayasofya’yı ve daha birçok yeri gördüm. Gerçekten çok güzel bir şehir. Keşke daha fazla zamanım olsaydı.