2004 böyle geçti

2004 yılında Türkiye-AB ilişkileri, Kıbrıs, Irak, yerel seçimler, ABD başkanlık seçimleri ana gündem maddelerini oluşturdu. “Annan Planı” Kıbrıs’ta referanduma sunuldu. KKTC’de kabul edildi, Rum Kesimi ise Plan’ı reddetti.

AB konusu yıl boyunca iç gündemi büyük ölçüde belirledi. Anayasa’da değişiklik yapıldı, 80 yıllık Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Ceza İnfaz Kanunu gibi temel kanunlarda değişikliğe gidildi, Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı.

Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde radyo ve televizyon yayınları başladı. Yargıtay, bir Avrupa kurumu olan AİHM’nin kararı gereği yeniden yargılanan kapatılan DEP’in eski milletvekillerinin tahliyesine karar verdi.
Brüksel’de gerçekleştirilen AB Zirvesi’nde Kıbrıs odaklı tartışmaların ardından Türkiye ile 3 Ekim 2005’te müzakerelere başlanması kararlaştırıldı.

Irak’taki gelişmelerin de iç gündeme yankıları oldu. Çok sayıda Türk TIR şoförü öldürüldü Bağdat Elçiliği’ni koruyan 5 güvenlik görevlisi şehit edildi.

Yerel Seçimler

28 Mart’ta yapılan yerel seçimlerde en çok belediye başkanlığını, bu seçime ilk kez katılan AKP kazandı. Parlamentoda temsil edilen AKP yüzde 41, CHP ise yüzde 18 oy aldı. AKP, 12’si büyükşehir olmak üzere 58 ilde, CHP ise 2’si büyükşehir olmak üzere 8 ilde belediye başkanlığı kazandı. Antalya, Gaziantep ve Kocaeli büyükşehir belediye başkanlıklarını kaybeden ana muhalefet partisi CHP’de iç tartışmalar yaşandı.

Felaketler

Türkiye’nin 2004 gündeminde felaketler de vardı. Konya’nın Selçuklu ilçesinde 11 katlı Zümrüt Apartmanı, “yapım hatası” nedeniyle çöktü, 92 kişi hayatını kaybetti. Hızlandırılmış trenin 4 vagonu Sakarya Pamukova ilçesi yakınlarında raydan çıktı, 41 kişi öldü. Başkent Ekspresi ile Adapazarı Ekspresi Kocaeli’nin Tavşancıl Beldesi’nde çarpıştı, 4 kişi hayatını kaybetti.

İskenderun Körfezi'nde zehir gemisi

İskenderun Körfezi’nde 4 yılı aşkın süredir bekletilen “MV Ulla”adlı gemi, taşıdığı 2 bin 200 ton “toksik atık” yüküyle batarak çevre sorununa neden oldu.

Depremler

Adıyaman’ın Çelikhan İlçesi’nde meydana gelen 3.8 büyüklüğünde depremde 6 kişi öldü. Ağrı’nın Doğubayazıt İlçesi’nde 5.2 büyüklüğünde deprem oldu, 18 kişi hayatını kaybetti.

Ecevit, Erbakan

2004 yılında kadrolarda da önemli değişimler oldu. Türk siyasetinin duayenlerinden Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan, aktif siyasetten çekildi. MİT-Alaattin Çakıcı ile ilişkisi iddialarıyla ilgili olarak uzun süre tartışmaların odağı olan Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya, yaş haddinden emekliye ayrıldı.

Ekonomi

Ekonomide 2004 yılında enflasyonda yeniden tek hane görülürken, hızlı büyüme gerçekleşti. TMSF’nin Uzan operasyonu ve YTL’ye geçişe karar verilmesi bu yıla damgasını vuran olaylar oldu.

Kayıplar

Türk belgesel sinemasının ünlü yönetmenlerinden Süha Arın, “Anadolu Rock” müziğinin öncülerinden Cem Karaca, “Tiyatronun yaşayan anıtı” Necdet Mahfi Ayral, “Türk sinemasının iyi kalpli kötüadamı” Hüseyin Baradan, karikatürde bir ekol olan Oğuz Aral, ilk Türk kadın opera sanatçısı Semiha Berksoy, Türk Tiyatrosu’nun “Arap Bacı”sı Tevfik Gelenbe, aktör İsmet Ay, şair ve yazar Şükran Kurdakul sanat dünyasının kayıplarıydı.

Hacı Ömer Sabancı Holding Başkanı Sakıp Sabancı, tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
Genç yaşında yaşamını kaybeden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina siyaset, “Hocaların Hocası” unvanına sahip Ordinaryüs Prof. Dr. Sulhi Dönmezer ve çocuk psikolojisi alanında Türkiye’nin önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu bilim dünyasının önemli kayıpları oldu.

Arafat, Reagan, Supermen

Filistin lideri Yaser Arafat, ABD eski Başkanı Ronald Reagan, müzik dünyasının ünlü ismi Ray Charles, ABD’li aktör Marlon Brando, “Süpermen” Christopher Reeve ve İngiliz sinemasının ünlü ismi Sir Peter Ustinov da dünyada hayatını kaybeden önemli kişilerdendi.

Dünya kan ve gözyaşı döktü

Irak’ta saldırı ve çatışmalar sürdu. ABD askerlerinin Ebu Garib hapisanesindeki işkence skandalı ve kafa kesen Iraklı militanların eylemi dünya gündeminin ilk sırasına oturdu. ABD’nin kayıpları bini aştı, 191 kişinin öldüğü Madrid saldısının ardından Avrupa’da terör korkusu yükseldi. Rusya’nın Kuzey Osetya bölgesinde Çeçen teröristler bir okulu bastı. Beslan kentindeki rehin alma eylemi çoğu çocuk 344 kişinin ölümüyle sonuçlandı.
ABD Başkanı Bush ikinci bir 4 yıl için halkından oy aldı. Avrupa Birliği’nin üye sayısı ise yeni 10 katılımla 25’e yükseldi.

Duvara Karşı

Kültür hayatında da Türkiye’nin iç gündemi uluslararası nitelik kazanma eğilimini sürdürdü. İtalya’da yaşayan yönetmen Ferzan Özpetek’in geçen yıllardaki başarılarından sonra, Hamburg doğumlu Türk yönetmen Fatih Akın önemli başarılara imza attı. Akın, son filmi “Gegen die Wand” (Duvara Karşı) ile Berlin Film Festivali’nde “Altın Ayı” , Avrupa Sinema Akademisi tarafından verilen 2004 Avrupa En İyi Film ödüllerinin sahibi oldu.

Spor

Süper Lig şampiyonluğunu 15’inci kez Fenerbahçe kazandı. Sarı Kanarya’lar Beşiktaş’ı 11 puan geriden gelip safdışı bıraktı. Portekiz’de düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası’nda bütün otoriteleri yanıltarak finale yükselen Yunanistan ev sahibi Portekiz’i 1-0 yenerek sürpriz bir şekilde şampiyon oldu. Dünya Şampiyonu bilardocu Semih Saygıner, 2003 yılının değerlendirmesinde “dünyanın en iyi bilardocusu” seçildi.

Elvan Abeylegesse, “Golden League” yarışmalarında bayanlar 5 bin metrede birinci olurken, dünya rekoru derecesine de ulaştı ve tarihe dünya rekoru kıran ilk Türk atlet olarak geçti.
NBA Ligi’nde 3. şampiyonluğunu kazanan Detroit Pistons’ın bu başarısına büyük katkı yapan milli oyuncu Mehmet Okur da tarihte NBA Ligi şampiyonluğu görmüş ilk Türk basketbolcu unvanına erişti. Yunanistan’ın başkenti Atina’da düzenlenen 28. Yaz Olimpiyat Oyunları’nda Türkiye, 3 altın, 3 gümüş ve 4 bronz madalya kazandı.