23 yıl sonra gelen adalet: 12 Eylül mağdurlarının hakları iade edildi

Yaklaşık 8 aydır TBMM`de bekleyen ve siyasi yasakların kalktığı 31 Aralık 1987 tarihinden önce yargılanıp mahkum olanların yasaklanmış haklarının iadesini öngören yasa teklifi TBMM`de kabul edildi. Böylece velilik, vasilik yapamayan, mallarını idare etme hakkı bulunmayan, kocalık-babalık haklarını kullanamayan, devlet memurluğuna alınmayan, seçimlerde aday olamayan ve oy kullanamayan, hatta bir savaşta madalya almaya hak kazansa bile bunu takamayan binlerce 12 Eylülzedenin yıllardır süren mağduriyetleri giderilmiş oldu.
     CHP Grup Başkanvekili Haluk Koç, Mustafa Özyürek, Atilla Kart, Oğuz Oyan, ve Ziya Yergök ile AKP Grup Başkanvekili Eyüp Fatsa`nın ayrı ayrı verdikleri ve Adalet Komisyonunda birleştirilen yasa teklifi TBMM Genel Kurulu`nda kabul edildi. Oylamaya katılan 364 kişinin tamamı tasarının kabul edilmesi yönünde oy kullandı. Kabul oylarıyla nitelikli çoğunluk olan 3/5`lik baraj aşıldığı için, af hükümleri içeren yasanın Cumhurbaşkanlığı veya Anayasa Mahkemesinden dönme olasılığı da düşürülmüş oldu. Böylece Meclis Genel Kurulu 24 Mart`a kadar tatile girdi.
     CHP adına konuşan Adana Milletvekili Yergök, yasanın muhalefet ve iktidar tarafından dayanışma içerisinde çıkarılmasını övdü. 1980 öncesinde yargılanıp mahkum olan binlerce insanın şartla ya da bihakkın tahliye edilmiş olsalar bile memnu haklarının iadesinin 2020`leri bulacağını belirten Yergök, ``Bu düzenleme demokratikleşme açısından, hukuk açısından önemli olduğu kadar toplumsal barışa da önemli kazanımlar sağlayacaktır. Memnu hakların iadesi genel aftan farklıdır. Genel af bütün hakların iadesini içerir, oysa memnu hakların iadesi cezadan doğan sorumluluk ve ehliyetsizlikleri ileriye dönük olarak kaldırmaktadır`` dedi.
     AKP Grup Başkanvekili Fatsa ise ``Bu kanun teklifi demokrasinin eriştiği yer açısından önemli bir zirvedir. Gönül isterdi ki bu tür yasakların oluşmasına zemin hazırlayan olayların olmadığı bir ülkede yaşasaydık. 80`li yıllar, ülkemiz ve milletimiz açısından karanlık zor sıkıntılı dönemlerdi. Allah bir daha yaşatmasın`` diye konuştu. 12 Eylül döneminde ülkenin olağanüstü bir süreci yaşadığını belirten Fatsa, kurtarılmış kentler, mahalleler, ideolojik bölünmeler, etnik ve mezhep farklılıkları nedeniyle içleri ürperten olaylar yaşandığını anımsattı. ``Bugün hiçbirimizin yaşamak istemediği acı olaylar`` diyen Fatsa, TCK`nın 141, 142 ve 163`ncü maddelerinin de kaldırılması sırasında çeşitli korkuların yaşandığını anımsattı. Anadilde yayın yağısının kaldırılmasıyla da olumsuz bir şey yaşanmadığını kaydeden Fatsa, ``Bu yasaklar kalkınca Türkiye Cumhuriyeti Devletine bir şey olmuyor. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti büyük bir devlet. Bu vehimlerin hiç kimseye faydası olmadı. Biz bütün önyargılardan kurtularak bu teklifi genel kurula getirdik`` diye konuştu.
     CHP`li Mustafa Gazalcı ise kişilere bu hakkın verilmesine karşın o dönemde kapatılmış dernek veya meslek örgütlerine de aynısının tanınmamasının eşitliğe aykırı olacağını söyledi. Gazalcı, kendilerinin bu konuda verdiği bir yasa teklifi bulunduğunu da anımsattı.
     Tek maddelik yasayla TCK`ya geçici bir madde ekleniyor. Buna göre; bütün siyasi yasakların sona erdiği tarih olan 31.12.1987 tarihinden evvel işlenmiş suçlarla ilgili olarak mahkemeler tarafından yapılan yargılamalar sonucunda haklarında mahkumiyet kararı verilenlerden, bu yasanın yayımı tarihinden önce bihakkın tahliye olanlar ile şartlı salıverilenlerin yasaklanmış (memnu) hakları, mahkemelerce iade edilecek. AKP Grup Başkanvekili Salih Kapusuz ile arkadaşlarının verdiği ve kabul edilen önerge nedeniyle mahkemeler bu iade işlemini kendiliğinden değil, ancak ilgili kişinin talebi üzerine yapabilecek. Bu işlem için TCK ve CMUK`ta yer alan bekleme süresi ve iyi halli olma koşulu ise aranmayacak. Bu yasa çıkarılmamış olsaydı, bu kişiler yasaklanmış olan bu kamu haklarını, cezaevlerinden salıverilmiş olsalar bile meşruten tahliyelerinin geleceği 2020`lere kadar kullanamayacaktı.
     AKP Milletvekili Mehmet Özlek, zaman zaman sertleşen 15 aylık bir çalışmanın ardından bu yasadan sonra seçim bölgelerine gidileceğini anımsatarak, AKP Grup Başkanvekili Salih Kapusuz ve CHP Grup Başkanvekili Ali Topuz`un birbirlerine sarılarak vatandaşa iyi bir fotoğraf verilmesini önerdi. Bu sırada Kapusuz`un, Topuz`un yanına giderek el sıkıştığı görüldü. Özlek`in, ikiliyi kürsü önüne çağırmasına ise TBMM Başkanvekili Nevzat Pakdil müdahale ederek izin vermedi.