Fransada 29 Mayısta yapılacak AB Anayasası referandumu öncesinde son yapılan anketler evet ve hayır oylarının başa baş gittiğini gösterirken, tartışmalar, Anayasa ekseninden giderek uzaklaşarak işsizlik, Türkiyenin AB üyeliği ve Cumhurbaşkanı Chiraca duyulan tepkilere yoğunlaşıyor.
Fransada Avrupa Anayasına cephe alanların kampanya boyunca ileri sürdükleri argümanlara bakıldığında, daha ziyade iç politikayla ilgili konuların öne çıktığı görülüyor. Bu bakımdan sol eğilimli seçmenler arasında hayır diyenlerin daha fazla olması da basit bir tesadüf olarak algılanmıyor. 2002deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda Jacques Chirac ancak yüzde 20 dolayında oy alabilmişti.
Chiracın buna rağmen ikinci turda cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmasının tek nedeni, karşısında aşırı sağcı lider Jean-Marie Le Penden başka bir alternatifin bulunmamasıydı. Tasvip etmemelerine rağmen mecburiyetten Chiraca oy verenler, şimdi ona karşı Anayasa kozunu kullanmak istiyor.
Ekonomik tartışmalar
Ülkede işsizlik sorununa bir türlü çözüm bulunamaması, hayırcıların ekmeğine yağ süren bir başka faktör. Anketlerde puan kaybettiği gözlenen Başbakan Jean-Pierre Raffarin bile geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, hükümetin, istihdam ile ilgili hedeflerini gerçekleştiremediğini kabul etmek zorunda kalmıştı.
Kontrolsüz bir kapitalizmin ekonomide yol açacağı tahribat, Fransızların bir başka endişe konusu. AB Komisyonunun İç Pazarlardan Sorumlu eski Komisyon Üyesi olan Frits Bolkesteinın öncülük ettiği hizmetler sektörünün liberalleştirilmesi çalışmalarının Avrupa Anayasası tarafından desteklendiği yönündeki kampanya, halkın Anayasaya ret oyu verme eğiliminde etkili oluyor. Chirac ve Raffarinin bunun tam tersini savunarak Anayasanın sosyal haklar konusunda liberal değil, güven artırıcı önlemler içerdiği şeklindeki karşı savlarının ne kadar etkili olacağı ise meçhul.
Türkiyenin AB üyeliği
İç politikadaki bu tartışmaların yanı sıra özellikle Türkiyenin AB üyeliği de Fransadaki Anayasa tartışmalarında polemik konusu yapılıyor. Büyük çoğunluğu Müslüman olan bir ülkeye karşı duyulan güvensizlik ve Avrupaya ucuz Türk işgücünün akın edeeceğine yönelik endişelerin körüklenmesi, Anayasa karşıtlarının en önemli propaganda malzemeleri arasında.
Türkiye ile ilgili tartışmaların büyümesi üzerine Anayasayı tehlikeye atmak istemeyen Cumhurbaşkanı Chirac, Türkiyenin üyeliği sözkonusu olduğunda, bu konuyla ilgili de referandum yapılacağı sözünü vererek seçmenlerin yüreğine su serpmeye çalıştı.
Anketler başa baş
Son yapılan kamuoyu yoklamaları, referanduma üç hafta kala evet ve hayır oylarının başa baş gittiğini gösteriyor. Ancak AB kulislerinde, sandıktan çıkacak hayır sonucunun muhtemel etkileri üzerinde de kafa yoruluyor. Bu konuda değişik görüşler ileri sürülmekle birlikte tüm siyaset bilimci ve politikacıların üzerinde birleştiği husus, bunun Birlik içinde büyük bir krize neden olacağı.
Gözlemciler, Fransızların tercihlerini hayırdan yana kullanması durumunda, bunun herşeyden önce Avrupa Anayasasının yürürlüğe girme tarihini geciktireceğine dikkat çekiyor. Avrupalı liderlerin konuyla ilgili özel bir zirve yapmaları dışında, olası ret sonucuna karşı ortada herhangi bir B Planı bulunmadığına da vurgu yapılıyor.
Dikkatler Fransada
Fransadaki referandumdan çıkacak olumsuz bir sonucun, Avrupa Anayasasını referanduma götürecek diğer Birlik ülklerindeki oylamaları da tehlikeye atacak boyutlara ulaşmasından endişe ediliyor. Fransadan hemen sonra, 1 Haziranda Hollandalılar sandık başına giderken, Lüksemburg halkı da 10 Temmuzda tercihlerini belirleyecek. İngiltere, Danimarka, Portekiz ve Polonya da Anayasa konusunu halkın oyuna sunucak ülkeler arasıda.
Fransızların olası bir hayır tercihinin, bu ülkelerde de domino etkisi yapmasından korkuluyor. Ancak Fransa ve diğer Birlik ülkelerindeki referandumlar nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, kesin olan tek şey, Avrupa Anayasasının bir kez daha tartışmaya açılması ihtimalinin bulunmaması. Aksi halde, büyük zorluklarla üzerinde mutabakat sağlanan ortak Anayasa, AB için uzun bir süre daha hayal olarak kalmaya devam edecek.
DW TÜRKÇE
Yayın Tarihi :
11 Mayıs 2005 Çarşamba 00:45:03
Güncelleme :11 Mayıs 2005 Çarşamba 00:51:23