'Aceh'teki felaket düzeyi inanılmaz'

Afetten en çok etkilenen Endonezya’nın kuzey batısındaki Aceh bölgesine, ilk yardım malzemeleri ulaştı. Birleşmiş Milletler yetkilileri, Aceh bölgesinde felaket düzeyini ’inanılmaz’ olarak nitelendiriyor. Aceh’de yaklaşık 45 bin kişinin öldüğü sanılıyor. Eyaletin başkenti Banda Aceh’in yarısından çoğu yıkılmış durumda.

Avustralya, bölgeye yardım malzemeleri gönderdiğini açıkladı. Endonezya ordusu da yardım çalışmalarını hızlandırırken, Birleşmiş Milletler de yaklaşık 100 bin kişiye uçaklarla acil yardım ulaştırmaya çalışıyor.

İsyancılara ’silah bırakın’ çağrısı

Öte yandan Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono, Aceh bölgesindeki ayrılıkçı isyancılara, silahlarını bırakmaları ve bölgenin yeninden yapılanması çalışmalarına katılmasını istedi.

Susilo Bambang Yudhoyono, Acehlilerin umudunun, Endonezya’nın diğer bölgeleriyle ortak bir gelecek inşa etmek olduğunu söyledi. Güvenlik güçleri ve isyancılar, pazar günkü deprem sonrası ateşkes ilan etmişti.

Ancak Aceh’de bazı isyancıların hala aktif oldukları biliniyor. İsyancılar 1976’dan bu yana bağımsızlık için savaşıyor. Endoneyza hükümeti, geçen yıl isyancılara karşı kapsamlı operasyon başlatmıştı.

ABD'den yardım koalisyonu

Amerika Birleşik Devletleri, Hint Okyanusu’nda deprem ve tsunami felaketinden zarar görenlere eşgüdümlü olarak yardım edilmesi için çekirdek bir grup oluşturdu. Grupta ABD’yle birlikte Avustralya, Hindistan ve Japonya yer alıyor.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush, 11 ülkenin kıyılarını vuran dev dalgaların, akıllara durgunluk veren düzeyde can ve mal kaybına yol açtığını söyledi. George Bush, ülkesinin tün yardım taleplerini değerlendirdiğini de sözlerine ekledi.

Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell ise oluşturdukları grubun faaliyetlerinin Birleşmiş Milletler’in çalışmalarıyla örtüşeceğini söyledi. Colin Powell, bu işbirliğinin toplanan yardımın en çok ihtiyacı olanlara ulaşmasını sağlayacağını belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri deprem bölgesine, uçak gemilerinin de dahil olduğu iki filo gönderiyor. Amerikan istihbarat servislerinin, kullandıkları uydu fotoğraflarını, hasar tespiti amacıyla, yardım çalışmalarına katılan ülke kurumlarına verdikleri bildiriliyor.

Avustralya ise daha çok Endonezya’daki yardım çalışmalarına odaklanmış durumda. Ülkenin hava kuvvetleri bünyesindeki uçaklar, yardım malzemeleri ve sağlık ekipleri eşliğinde Endonezya’ya gönderiliyor. Avustralya, Endonezya’da geçici bir hastane oluşturmayı ve bölgeye helikopterler göndermeyi de planlıyor.

Avustralya Başbakan John Howard, organizasyon bozukluğu ve kaos yüzünden, bazı yardım çalışmalarının gecikeceği uyarısında bulundu.

En fazla yardım İspanya’dan

Öte yandan şu ana kadar depremden zarar gören ülkelere yaklaşık 220 milyon dolar yardım sözü verildi. En fazla yardım yapacağını açıklayan ülke ise İspanya oldu. İspanya, depremden zarar gören ülkelere 68 milyon dolar yardım yapacağını açıkladı. İngiltere, Avustralya ve Kanada da daha önce açıkladıkları maddi yardımı artırdı. Bu üç ülke de yaklaşık 30 milyon dolar civarında yardım yapacak.

İngiltere Başbakanı Tony Blair de, deprem bölgesinde yıkılan yerlerin uzun vadede yeniden inşası için planlama çalışmalarına hemen başlanması gerektiğini söyledi. Daha önce Danimarka, Avrupa Birliği’nin Sumatra adasındaki yardım faaliyetlerine liderlik edeceğini açıkladı.

En büyük afetlerden biri

Hint Okyanusu’ndaki deprem ve tsunamilerin, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük doğal afetlerinden biri olduğu netleşiyor.

Amerikan Jeolojik Araştırmalar Enstitüsü’nün kayıtları, dünya tarihinde geçmişte sadece altı depremde daha fazla kişinin öldüğünü gösteriyor.

Ancak yetkililer bu noktada tüm depremlerle ilgili kayıtlara ulaşmanın çok zor olduğuna da dikkat çekiyor. En fazla can kaybına yol açan depremin, Çin’in Shensi bölgesinde 16. yüzyılda meydana geldiği sanılıyor. Bu depremde ölenlerin sayısı yaklaşık 800 bindi.

Yine Çin’de 1976’da Tangshan’da meydana gelen deprem sonrasu yetkililer, 250 bin kişinin öldüğünü açıklamıştı. Yine bu yüzyılda, özellikle Çin ve Bangladeş’te meydana gelen sel felaketlerinde, on binlerce kişinin yaşamlarını yitirdiği biliniyor.

Güney Asya’daki son depremde ölenlerin sayısı ise 80 bini aşmış durumda. Ancak Kızılhaç yetkilileri, bu sayının 100 bini aşabileceğini belirtiyor. Amerikalı bazı bilimadamları, depremin etkisiyle dünyanın dönüşünün hızlandığını öne sürüyor.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’nı jeofizik uzmanlarından Richard Gross depremin, büyük bir kütlenin Dünya’nın merkezine doğru hareket etmesiyla gezegenin kendi ekseni etrafındaki dönüşünün biraz daha hızlanmasına, yani bir günün kısalmasına yol açmış olabileceğini söylüyor.