Türkiye’ye ABD’de ve bazı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi başkanlık ya da yarı başkanlık sistemini getirmek isteyen AKP, sık sık bu konuyu gündeme taşıyor. Başbakan Tayyip Erdoğan ’ın ardından Adalet Bakanı Cemil Çiçek ve TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu , istikrar için başkanlık sistemine geçilmesi gerektiğini söyledi.

AB’nin Türkiye’ye müzakare tarihi vermesi durumunda önümüzdeki süreçte seçim barajını yüzde 10’dan yüzde 5’lere çekmek zorunda kalabilecek olan AKP hükümeti, tek başına iktidar avantajını yitirmeden başkanlık sistemine geçmek istiyor.

Bu konuyu sık sık gündeme taşıyarak tartıştırmak ve zemin oluşturmak isteyen AKP, ilk genel seçimde DYP ve MHP’nin barajı aşması ya da seçim barajının düşürülmesi durumunda TBMM’ye çok sayıda partinin girecek olması nedeniyle bugünkü çoğunluğu kaybedeceği endişesi taşıyor. AKP yöneticileri, başkanlık sisteminin Türkiye için ne kadar gerekli olduğunu vurguluyor.

MGK’de görüşüldü

Başkanlık sistemini ilk olarak ANAP’ın genel başkanıyken tek başına iktidar olduğu 1983 yılı sonrasında Turgut Özal gündeme getirdi. Turgut Özal, ’’Etnik farklılıklar bulunan ülkelerde başkanlık sistemi bulunuyor ve bu ülkeleri bir arada tutuyor’’ diyerek bu sistemin Türkiye’ye uygulanmasını önerdi.

Dönemin muhalefet lideri Süleyman Demirel , ’’Padişahlığı getirir’’ diyerek bu öneriye karşı çıktı. 1987 yılının sonunda bu konu Milli Güvenlik Kurulu gündemine de alındı. Seçimde yüzde 10 barajının yanı sıra başkanlık sistemi de MGK’de tartışıldı.

’Fiili uygulama eleştirisi’

Ancak devletin zirvesinde anlaşma sağlanamadığından Milli Güvenlik Kurulu’nun sonuç bildirgesinde bu konuya yer verilmedi. Daha sonra Cumhurbaşkanlığı’na seçilen Özal, hükümet kararlarındaki etkinliğiyle ’’fiili başkanlık sistemi uyguladığı’’ eleştirilerine hedef oldu. Demirel de daha önce karşı çıktığı sistemi Cumhurbaşkanlığı makamına geldikten sonra savundu.

Demirel, 5’er yıldan en fazla iki kez seçilmesi koşuluyla başkanlık sistemi önerdi.

İstemi Cumhurbaşkanlığı süresinin sonuna rastladığı için ’’Kendisi için başkanlık istiyor’’ eleştirisiyle karşılaştı. Önerisinin yaşama geçmemesi üzerine Demirel, başkanlık sistemi konusunun kendisi için bittiğini söyledi.