Ankara’nın Çubuk ilçesi Sünlü Köyü’nde meydana gelen hortum sonrasında, ağaçların devrildiği, hareket eden araçların kaza yaptığı, evlerin çatılarının uçtuğu bildirildi. Hortum sırasında 4 kişi hayatını kaybederken, 14 kişi de yaralandı.

Öğle saatlerinde, köyün belirli bir bölgesinden geçen ve yaklaşık 25 dakika kadar süren hortum sırasında, tarlada çalışan köylülerden Hayriye Cinci, Kürşat Cinci ve Bahar Cinci ile adı henüz öğrenilemeyen bir kişi, hayatını kaybetti.

Hortum nedeniyle çok sayıda hayvan telef oldu. Bazı araçlar da devrildi.

Hortum sonucu, yaklaşık 400 hanelik köyde 15 ev ağır hasar gördü.

Olay yerine Ankara’dan çok sayıda ambulans ve itfaiye ekipleri gönderildi. Yaralılar Çubuk Devlet Hastanesi’nde tedavi altına alındı, iki ağır yaralı Ankara’daki hastanelere sevkedildi.

Çubuk itfaiyesinden bir görevli, iki kamyonun ve traktörlerin devrildiğini, çatıların araçların ve ağaçların altında kalan vatandaşların hayatını kaybettiği bildiriliyor.

Kızılay, kriz merkezinin talebi üzerine, hortumun meydana geldiği Sünlü Köyü'ne 50 çadır, 250 battaniye ve seyyar mutfak gönderdi.

Devlet Bakanı Beşir Atalay, Sünlü Köyü'ne gitti. Çubuk ilçe merkezinde de kriz merkezi oluşturuldu.

İstanbul'da Ayamama Deresi taştı

Öğle satlerinde İstanbul'da yer yer etkili olan şiddetli yağış nedeniyle, Ayamama deresi taştı.

İstanbul'da yaklaşık bir saat olan etkili olan şiddetli sağanak yağış Ayamama Deresi'nin taşmasına yolaçtı.

İkitelli'den Atatürk Havalimanı yönüne otoyolu ise su bastı. Yüzlerce araç yolda mahsur kaldı.

Türkiye, yeni bir yağışlı hava sisteminin etkisinde

Türkiye, yeni bir yağışlı hava sisteminin etkisinde. Dün başlayan sağanak yağışlar, bugün de İstanbul ve çevresinde etkili oluyor.

İstanbul'da etkili sağanak yağış, saat 11.00 sıralarında başladı. Aniden bastıran sağanak yağışa yolda yakalananlar, zor durumda kaldı.

Sağanak yağış nedeniyle trafikte de aksamalar meydana geliyor.

Yağışların, Marmara ve Ege'den başlayarak, yurdun iç kesimlerine doğru ilerlemesi bekleniyor.

Öğleden sonra da yurdun orta ve kuzey kesimlerinin tümü yağış alacak.

Etkili sağanak yağış, yarından itibaren yurdun büyük bölümünü terkedecek, sadece Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu'da etkili olacak. Sıcaklıklarda ise değişiklik beklenmiyor.

Dün de, Antalya, Bolu ve Afyon'da sağanak yağış ve fırtına etkili olmuş, çok sayıda ev ve işyerini su basmıştı.

Hortum nasıl oluşur?

Deprem, sel, heyelan, çığ gibi doğal afetlere alışkın olan Türkiye'de, seyrek de olsa tropikal iklim kuşağının atmosferik olaylarından hortumlar görülebiliyor.

Son olarak bugün Ankara'nın Çubuk ilçesinde meydana gelen hortumda dört kişi öldü 15 kişi de yaralandı. Daha önce de Dalaman Havaalanı'nda büyük hasara yol açan hortum, Konya, Alanya, Diyarbakır, Adana, Balıkesir ve Şile'de de görüldü.

Meteoroloji yetkilileri, hortumların (tornado) önceden kestirilemediğini, ancak hortumu hazırlayan koşullar bilindiğinden olasılıkların belirtilebileceğini söylediler.

Yetkililer ‘‘hortumlar kısa süreli ve dar alanlı olduğu için oluşumları önceden kestirilemez. Tornado oluşumu ihtimali, günlük kararsızlığın en çok arttığı öğleden sonraları, günlük en yüksek sıcaklığı izleyen saatlerde en fazladır. Bununla beraber, daha çok soğuk cephelerle ilgili oludğu için günün her saati, yılın her mevsimi ve kara veya deniz üzerinde her yerde oluşabilir’’ diyorlar.

Çok dar bir aralıkta oluşan başınç değişimi ile meydana gelen hortumlar coğrafi konum itibari ile Türkiyede özellikle iç bölgelerde çok fazla oluşamıyor. Ancak hortumun meydana geldiği bölgenin düzlük olması, meydana gelen hotumun gücünü kaybetmemesine, dolayısıyla yıkıcı etkisinin meydana gelmesine yol açtı.

Hortum kavramı Türkiye'ye yabancı

Meteoroloji yetkililerinin verdiği bilgiye göre, hortumlar, Türkiye'nin üzerinde bulunduğu enlemler için pek de normal metereorolojik olay değil.

Dünyanın subtropikal ve tropikal yerlerinde oluşabilen hortumların en önemli ve tehlikeli olanları ABD'de Missisipi Vadisi'nde görülüyor.

Tropikal siklonlara göre çok daha küçük ve yerel olmalarına karşın, hortumlar yine de dünyanın en güçlü ve yıkıcı fırtınaları olarak biliniyor.

Hortum havanın çok güçlü konveksiyonel (dışbükey) yükselmesi sonucu doğan siklonal bir girdap olarak tanımlanıyor. Bu konveksiyon, hava kütlelerinin alttan ısınmasıyla değil, nemli-sıcak bir hava kütlesi üzerine kuru-soğuk bir havanın çıkmasıyla oluşuyor.

Bu durum en çok, yükseklerde çıkıntı gösteren bir soğuk cephede görülüyor. Başlayan güçlü konveksiyonla yükselen nemli havadaki yoğunlaşma, sıcak kesim içindeki kararsızlığı son sınırına eriştiriyor.

Ölçülemeyecek bir hızla yükselen hava içinde, kısa bir zamanda çok güçlü bir girdap doğuyor, girdabın ortasında hızla yükselen hava, basıncı düşürüp, sıcaklığı azalttığı için, o kısımdaki su buharı yoğunlaşıyor ve orta kısmın beyaz-gri renkli bir hortum gibi görünmesini sağlıyor.

Hortumun ucu, konveksiyonla oluşmuş bulutun tabanından yere doğru uzamaya başlıyor. Bu uç yere eriştiği andan itibaren büyük bir yıkım başlıyor. Rastladığı herşeyi içine alan hortum, su, toz ve diğer yabancı maddelerden oluşan, siyaha yakın koyu renkli bir sütun halini alıyor.

Hızı ölçülemiyor

Hortumun yakın çevresindeki rüzgarların hızı, aletlerin ölçme gücünü aştığı için, ancak tahminen söylenebiliyor.

Genellikle hortum, yakınlarında rüzgar hızının saatte 500-700 kilometreyi, dikey akımların hızı ise saatte 350 kilometreyi bulduğu tahmin ediliyor.

Bu çok hızlı rüzgar ve konveksiyon, büyük bir uğultu, güçlü ve sürekli şimşek, dolu ve sağanak meydana getiriyor.

Hortumlarda esen yatay rüzgarlar, ağaçları devirip, evleri yıkıyor. Sonra dikey hareketler, yıkılanları havaya uçuruyor.

Bazen hortum, bir evin çevresindeki havayı o kadar hızla emip boşaltıyor ki, evin içindeki hava duvarları yıkıp patlatarak dışarı çıkıyor. Ev adeta infilak ediyor.

Bu olaylar, genellikle bir iki saat kadar sürüyor ve hortum, soğuk cepheyi sağanak yağışlar çizgisini güneydoğu-kuzeybatı yönünde üç dört kilometre izledikten sonra kayboluyor.

Hortumların büyüklüğü çok farklı olup, çapları bir iki metre olanlarına da rastlanıyor, ancak bin 500 metrenin üzerine pek çıkmıyor.

Dünyadaki hortumlar

Son yıllarda video kayıtlarıyla yapılan araştırmalar hortumların çoğunun hızının saatte 180 kilometreden daha az olduğunu gösteriyor. Hortumlar nadiren de olsa 400-500 kilometre hıza çıkabiliyor.

Hortumların ortalama büyüklüğü 120-150 metredir ve yerde yaklaşık sekiz kilometre sürüklenirler. 'Canavar hortum' diye adlandırılan bazı hortumların büyüklüğü 1,5-2 km’yi bulabilir ve bir saat veya daha fazla süre sürüklenebilirler.

Hortumlar dünyanın birçok bölgesinde meydana gelebilir; fakat bu yıkıcı hortumlar genellikle Amerika’nın doğusunda yaz ve ilkbahar aylarında görülüyor. Bu bölgede yılda ortalama 800 tane hortum meydana gelir ve yaklaşık 80 kişinin ölümü ve 1500’ün üzerinde kişinin yaralanmasıyla sonuçlanır.

Hortumlar sıklıkla ABD'de görülüyor

ABD’de mart 1925’te meydana gelen böyle bir hortum 695 kişinin ölümüne, 2027 kişinin yaralanmasına ve 16,5 milyon dolar maddi hasara yol açmıştı. Bu arada dört kasaba haritadan silinmiş, altıdan fazla kasabada da ağır hasar meydana gelmişti.

5 mayıs 1999'da ABD'de Oklahoma, Kansas ve Teksas'ın bir kısmını vuran hortum 34 can almıştı. Hortum ve fırtınadan yüzlerce kişi yaralanmış, binlerce ev de yerlebir olmuştu. Bölgede beş saatlik bir sürede yaklaşık dört düzine hortum kaydedilmişti.

Türkiye'de hortum

Hortumlar Türkiye’de çok sık olmasa da özellikle güney kıyılarda görülmektedir. 10 ağustos 1997’de Şile’de bir hortum meydana geldi. Yine Antalya’nın Serik ilçesinde 13 şubat 1999’da gerçekleşen hortum savurduğu bir reklam panosunu hareket halindeki otomobilin üzerine düşürdü. Bu olayda, tatilini geçirmek için Antalya’ya gelen Helma Werner öldü ve Manfred Schmidt ağır yaralandı.

Hortumlar, arkalarında garip olaylar da bırakıyor

Bu olayların en meşhuru tavukların hortumlar tarafından yolunmasıdır. 1943’te meydana gelen Michigan hortumunda otuz tane tavuk, tüyleri yolunmuş şekilde kaskatı kümeslerinin içinde bulunmuştu. Bunun sebebini bilim adamları uzun süre araştırdılar, ancak bir cevap bulamadılar. Şimdilik çoğu araştırmacı, hortumun korkunç sesi ve şiddetli dönüşünden tavukların korkarak tüylerini döktüklerini düşünüyor.