BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs sorununun çözümü için taraflara sunduğu planın ekinde yer alan haritaya göre, KKTC'deki 65 köy Rumlara bırakılıyor.

65 köyün Rumlara verilmesiyle 48 bin 950 Kıbrıslı Türk yer değiştirmek zorunda kalacak.

Yeni plana göre, Lefkoşa-Gazimağusa anayolunun güneyi BM kontrolüne verilecek ve bu bölgeye Türk askeri geçemeyecek.

Annan'ın taraflara sunduğu son belgede yer alan haritada Rumlara verilmesi öngörülen yerleşim yerleri ve ne zaman devredilmesi gerektiği şöyle sıralanıyor:

-104 günde verilecek köyler:

Erenköy, Süleymaniye, Şirinköy, Madenliköy, Pile, Kapalı Maraş

-6 ayda verilecek köyler:

Taşköy, Düzce

-1 yılda verilecek köyler:

Bademliköy, Ömerli, Gaziler, Kırklar

-2 yılda verilecek köyler:

Günebakan, Yukarıyeşilırmak, Yeşilırmak, Gayretköy, Akdoğan, Türkmenköy, İncirli, Çayönü, Güvercinlik, Yukarı Derinya

-2.5 yılda verilecek köyler:

Aşağıbostancı, Yukarıbostancı, Alayköy, Haspolat, Gazimağusa'da Aşağı Maraş, Derinya, Kapalı Maraş, Canbulat Mahallesi, Veyseller Mahallesi, Zafer Mahallesi, Pertevpaşa Mahallesi, Lala Mustafa Paşa Mahallesi, Anadolu Mahallesi

-3 yılda verilecek köyler:

Yedidalga, Gemikonağı, Yeşilyurt, Aydınköy, Güneşköy, Güzelyurt, Koruçam, Akçay, Yuvacık, Kalkanlı, Zümrütköy, Mevlevi, Karpaşa, Şahinler, Çamlıbel, Serhatköy, Özhan, Gürpınar, Kılıçaslan, Kozan, Alemdağ, Yılmazköy, Şirinevler, Akçiçek, Türkeli, Paşaköy, Vadili, Pirhan, Dörtyol, Korkuteli.

TÜRK ASKERİ KALIYOR

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, yeni planı dün taraflara sundu. Türk tarafının istediği iki kesimlilik, siyasi eşitlik ve güvenlik şartı kabul edildi.

Annan'ın yeni plan taslağında, Türk tarafının istediği iki kesimlilik, siyasi eşitlik ve güvenlik konuları var. Türkiye 2011 yılına kadar Ada'da 6 bin, 2018'e kadar 3 bin asker tutabilecek. AB'ye üye olduktan sonra da asker sayısı kademeli olarak 650'e indirilecek. Ada'da üsleri bulunan İngilizler ise Rumlara toprak bırakacak.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, kendi adını taşıyan plandaki değişiklikleri 250 sayfa halinde masaya koydu. Taslak halindeki değişlikler listesinde, Türk tarafının istediği iki kesimliliğin güçlendirilmesi, siyasi eşitliğin sağlanması ve güvenlik konuları yer aldı. Annan, anlaşmaya AB'nin hukuk garantisi sağlayacağını ve Türk ve Yunan askerinin de Ada'da sürekli kalacağını söyledi.

Annan, dün İsviçre'nin Bürgenstock tatil beldesinde dört tarafı buluşturdu. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Petros Molivyatis'in de hazır olduğu toplantıda Annan taslağı sundu.

Türk tarafının istediği iki kesimliliğin güçlendirilmesi, mülkiyet düzenlemeleri, yerleşim ve federal senatodaki oy haklarının ilişkin önemli düzenlemeler yapıldı. Türkiye'nin AB üyesi olmasından sonra da Ada'da makul bir sayıda asker bulundurma talebi de planda yer aldı. Buna göre Türkiye 2011’e kadar Ada'da 6 bin, 2018'e kadar 3 bin asker tutabilecek. AB'ye üye olduktan sonra da asker sayısı kademeli olarak 650'e indirilecek.

İNGİLTERE TOPRAK BIRAKIYOR

Annan, heyetlere, ‘‘Bu bir win-win (kazan kazan) belgesi olacaktır...’’ dedi. İki tarafta yeni taslakta artı ve eksiler olduğunu kaydediyor. Bir Türk diplomat, ‘‘temkinli iyimserlik’’ içinde olduklarını belirtirken, karşı taraftan bir yetkili, ‘‘Bize sandviç ve bir fincan kahve verdiler. Türklere ise beş yıldızlı yemek sundular’’ yorumunu yaptı.

Öte yandan Annan’ın yeni plan taslağına göre, Ada'da Agratur ve Dikelya olmak üzere toplam 254 km2'lik üslere sahip İngiltere topraklarının yarısını Rumlara bırakıyor. Türkiye, Yunanistan ve İngiltere garantörlük rolünü koruyor.

İlk kez aynı karedeler

BM Genel Sekreteri Annan (ortada), Bürgenstock'ta kendi adını taşıyan çözüm planının yeni taslağını taraflara sundu. Annan'la ilk dörtlü toplantıda, sağ tarafta KKTC ve Türk heyetleri, sol tarafta da Rum ve Yunan heyetleri yer aldı.

Annan'dan güneşli şiir

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, tüm tarafları bir araya getirdiği toplantının başlangıcında spontane bir şekilde dile getirdiği şiiri okudu. İşteAnnan'ın şiiri:

Kar yağışı durdu

Sis kalktı,

Bürgenstock'ta güneş açtı

Ve buzlar çatladı....

Keşke bunu daha önce ve yeterince zamanımız varken yapabilseydik. Ama hala fırsatımız varken bunu yapalım.''

Erdoğan, Annan ve Karamanlis ile görüştü

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kıbrıs görüşmeleri için bulunduğu Burgenstock'da, BM Genel Sekreteri Kofi Annan ve Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ile ayrı ayrı biraraya geldi.

Erdoğan-Annan görüşmesinde Başbakan Erdoğan, Türk tarafının dün sunulan taslak Kıbrıs planına ilişkin ilk değerlendirmelerini aktardı. Annan'ın da Erdoğan'a görüşmelere katılımı için teşekkür ettiği ve taslak metne ilk tepkilerin Türk tarafından gelmesinden duyduğu memnuniyeti aktardığı öğrenildi.

Bu arada, Annan'ın taraflara sunduğu ve bugün itirazları alacağı taslak metinde, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nde seçimlerin 13 Haziran 2004 yılında yapılmasının öngörüldüğü öğrenildi.

Taslak metinde, Türk ve Yunan askerlerinin kademeli bir şekilde Ada'dan çekilmesi ve bu çerçevede ilk olarak 6 bin, sonra 3 bin ve son olarak da Londra ve Zürih anlaşmalarında öngörülen sayı kadar asker kalması karara bağlanıyor.

Edinilen bilgiye göre, yeni kurulacak devlette, AB ve Adalet bakanlıkları Rumlara; Dışişleri, Savunma, İçişleri, Doğal Kaynaklar, Ulaştırma gibi bakanlıklar da Türklere veriliyor.

RUMLAR NE DİYOR?

Yunanlı ve Rum gazeteciler, bu şartlarda Rum lideri Tasos Papadopulos'un masada kalıp kalmayacağından şüpheli. Papadopulos, bugün Annan'a taslağa dair itirazlarını iletecek.

Rahatsızlık yaratan konular şunlar:

Güvenlik: Rumlar 2 bin 500 Türk askerinin kalmasını istedikleri adanın ileride silahsızlandırılmasını istiyor. Taslak 2011'e dek 6 bin, 2018'e dek 3 bin Türk askeri kalmasına imkân tanıyor. Ardından 1960 Antlaşmalarında öngörüldüğü gibi, 950 Yunan, 650 Türk askeri kalacak.
Kuzeye geçecek Rumlar: Rumlar, önceki versiyonda yüzde 21 olan kuzeye geçecek Rum oranının artmasını ve senatosu için oy kullanmalarını istiyordu. Bu oran yüzde 18'e indirildi. Kuzeye geçecek Rumların, senato seçiminde oy hakkı yok.
Senatoda denge: Senatoyu oluşturanların Kıbrıs Rum ve Türk kurucu devletleri oldukları ifadesi yerine, taslakta 'Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerden oluşacağının' belirtilmesi, 'Milli köken esaslı ayırım Türklerin egemenlik talebini güçlendiriyor' diye niteledi.
Anlaşma birincil hukuk: Çözüm anlaşması AB'de birincil hukuk olacak. Eşbaşkanlar (Rum-Türk) AB'ye ortak mektupla bu konudaki kararlarını bildirecek.
AİHM: Rumların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuruları önlenecek. Başvurular merkezi devletin yargı organlarına yapılabilecek. Eşbaşkanlar kararlarını ortak mektupla AİHM'ye bildirecek. Rumlar AİHM'ye başvuru yolunun açık olacağını hesaplıyordu.
Göçmenler: Adadaki Türkiye ve Yunan vatandaşlarının oranı kurucu devletlerin nüfuslarının yüzde 5'iyle sınırlanacak, bu sınırlama 18 yıl sonra kaldırılacak. Rumların "Kıbrıs'a Türkiye'den gelen yeni yerleşimciler
olacak" talepleri taslağa yansımamış oldu. Rumların Türkiye'den gelip KKTC'ye yerleşen Türklerin azaltılması çabaları da sonuç vermedi.
Derogasyonlar: Rumların, kurucu Türk devletinde, Türklerin kişi başına gelirlerinin Rumların yüzde 85'ine ulaşmasından sonra servet edinebileceklerine ilişkin madde de Rum tarafının tepkisine yol açtı. Dolayısıyla Rum tarafının derogasyonlara dair talepleri de yakın vadede karşılanmadı. Rum kaynaklar, "Kıbrıslı Türklerin kişi başına geliri bugün bizim gelirimizin yüzde 30'u. Yüzde 85 olabilmesi için uzun yıllar geçecek" dedi.
Eşbaşkanlık: İlk 5 yıl için 10 ay dönüşümlü başkanlık olacak. Ardından 20 ay Rum, 20 ay Türk, 20 ay da yine Rum başkan (toplam 40 ay Rum-20 ay Türk) olacak. Konsey 6 yerine 9 üyeden oluşacak (6 Rum-3 Türk), ancak 2 Rum ile 1 Türk'ün oy hakkı bulunmayacak.
Harita: Planın 3'üncü halinden farklı değil. Sadece Rumlardan küçük bir toprak alınarak Britanya üsleri genişletiliyor.

ABD'den Annan'ın Kıbrıs planına tam destek

Washington - ABD'nin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın sunduğu son Kıbrıs planına tam destek verdiği ve Annan'ın önerilerinin taraflarca kabul edilmesi yönünde Amerikan yönetiminin yoğun çaba göstermeyi sürdüreceği bildirildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Richard Boucher, yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Colin Powell'in Kıbrıs için taraflarla şahsen temasta olduğunu ve Cumartesi'den bu yana Annan ile bir, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile iki defa telefonla görüştüğünü hatırlattı.

Boucher, Annan'ın sunduğu son plan hakkında, "Tarafların, çözüm yönünde anlaşmaya varmasını bekliyoruz. BM Genel Sekreteri'nin çabalarına desteğimiz tam. Tarafların Annan'ın önerilerini kabul etmesi için biz de kendi çalısmalarımızı sürdüreceğiz" dedi.

Powell'ın İsviçre'deki toplantıya bizzat katılmayı düşünüp düşünmediğinin sorulması üzerine Boucher, "Şu noktada spekülasyon yapmak istemiyorum. Başkan (George Bush) ve bakanımız, bu süreç boyunca ne gerekiyorsa yapacağımızı zaten söylemişlerdi" dedi.