Sendikalar, demokratik kitle örgütleri, kültür merkezleri ve siyasi partilerin oluşturduğu NATO ve Bush Karşıtı Birlik katılımcıları eylemlerinin sürdürüyor. Ancak asıl dev gösterilerin Bush’un Türkiye’ye ayak basar basmaz gerçekleştirileceği bildiriliyor.

NATO ve Bush Karşıtı Birlik, gösterilerine müdahalede polisin göz yaşartıcı gazlar kullanabileceğini belirterek, eylemcilere alınabilecek tedbirlerle ilgili bir rehber yayınladı.

GÖZ YAŞARTICI GAZLAR VE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER!

Biber gazı ve göz yaşartıcı gazlar

Bu kimyasal silahlara maruz kaldığınızda hatırlayacağınız ilk şey bu durumun başınıza gelen en
kötü şey olmadığı olmalı. Bu silahlar hakkında söylenenler çok kötü, çok korkutucu olabilir ama
gerçekte dikkatli ve akıllıca davrandığımızda böyle bir deneyimi çok az hasarla atlatabiliriz.
Buradaki bilgiler Seattle’daki WTO ve Washington’daki IMF/DB eylemlerinde edinilen deneyimlerin
sonucudur.

Bu maddeler Nelerdir?
Göz yaşartıcı gaz (diğer adları CN, CS, CX) ve biber gazı (OC) kitleleri etkisiz hale getirmek,
kişileri sindirmek amacıyla polisler ve askeri birlikler tarafından kullanılan kimyasal
bileşiklerdir. Muköz membranlara (ağız içi mukozası, burun mukozası, göz ve mukoz membran içeren
diğer vücut bölgeleri) ve deriye etkilidirler. İçlerinde çözücüler ve itici gazlar da bulunur.
Bazı bilim adamları bu maddelerin bazılarının kansere, doğum anomalilerine, genetik mutasyonlara
neden olduklarını öne sürüyor. O yüzden dikkatli olmalıyız. Seattle’da dünya ticaret örgütü
eyleminde polis; bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, görsel veya duysal halüsinasyon, adet
düzensizliklerine neden olabilen kalp atımını hızlandıran yüksek derecede toksik bir çözücü
olan metilen klorid içeren göz yaşartıcı gazlar kullanılmıştı.

Nasıl kullanılırlar?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının her ikisi de parfüm kutusuna benzer küçük teneke kutulardan
sıkılabilirler. Göz yaşartıcı gaz çoğu zaman kalabalığın içine silahlarla ateşlenir. İçinde göz
yaşartıcı gaz olan bu teneke kutuları hiçbir zaman çıplak elle ellemeyiniz. Özellikle ilk
atıldıklarında çok sıcak olurlar. Ağır işlerde kullanılan türde iş eldivenleri işe yarar. Ve bu
kutuları atmaya çalışırken gazlardan ağır şekilde etkilenebileceğinizi unutmayınız.
Nasıl etki ederler?
Göz yaşartıcı gaz ve biber gazının ikisi de deride yanıcı tarzda ağrı ve gözlerden, burundan çok
miktarda sıvı gelmesine neden olurlar. Biber gazı çok daha fazla acı vermesi, birinci derece
yanıklara neden olabilmesi ve vücuttan temizlenmesinin zor olması nedeniyle polis tarafından
daha fazla tercih edilir. Bu gazlara maruz kaldığınızda:
• Gözlerde, burunda ve deride yanma, batma
• Görmenizi bulanıklaştıracak kadar çok miktarda göz yaşarması
• Burun akması
• Vücut salgılarının artması
• Öksürük ve nefes almada zorluk
• Dezoryantasyon, bilinç bulanıklığı, panik
• Aşırı bir öfke, kızgınlık gibi etkilerini yaşayabilirsiniz. Tüm bu etkiler geçicidir. Göz
yaşartıcı gazın etkileri 5-30 dakika içerisinde geçer. Biber gazının etki süresi ise 20 dakika
ile 2 saat arasında değişir. Biber gazının etkisinin bu kadar uzun sürmesinin nedeni deriden
emildikten sonra sinir uçlarında birikip yavaş yavaş salındığı içindir. Yani biber gazını
derinizden temizleseniz bile etkileri bir süre daha devam eder.

Önleme
Çoğu sağlıklı insan için bu kimyasal silahların etkileri kısa süreli ve geçicidir. Fakat bazı
insanlarda bu etkiler daha uzun sürebilir ve yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir. Aşağıda
sıralayacağımız hastalıklara ve tıbbi durumlara sahip kişiler risk altındadır ve bu silahlara
maruz kalmamaya çalışmalıdır.
• Astım, amfizem, pnömoni gibi solunum sistemi hastalıklarına sahip kişiler
• Çocuklar, yaşlılar gibi vücudun savunma sistemi zayıf kişiler
• Vücudun savunma mekanizmalarını zayıflatan kronik hastalıkları olan kişiler (kemoterapi alan,
lupus hastalığı olan, HIV pozitif kişiler, radyoterapi alan ve uzun dönem kortikosteroid
kullanan kişiler)
• Gebe olan, gebe olabilecek veya gebe kalmaya çalışan kadınlar (kendiliğinden düşük, doğum
anomalileri olabilir)
• Emziren kadınlar (zehirleri süt yoluyla bebeklerine geçirebilirler)
• Deri (şiddetli akne, sedef hastalığı, ekzema) ve göz (konjuktivit, üveyit) hastalıkları olan
kişiler
• Kontakt lens takan kişiler (kimyasalların göze etkisi artabilir)

KORUNMA:
• Yağlı kremler ve losyonlar kullanmaktan kaçının. Bunlar kimyasalların deride kalış sürelerini
ve emilmelerini arttırır. (bunu üçüncü kez tekrar ediyoruz galiba ama çok önemli)
• Güneş yanığının üzerine biber gazı çok acı verir. O yüzden su veya alkol bazlı güneş kremi
kullanın. Elinizde olan yağ bazlı güneş kremlerini kimyasalların etkisini arttıracağını hesaba
katarak yine de kullanabilirsiniz.
• Kimyasal silahlara maruziyeti azaltmak için vücudunuzda açık bir yer bırakmayın. Bu sizi
güneşten de koruyacaktır.
• Yüzün koruması için gaz maskeleri en iyisidir. Gaz maskeniz yoksa kenarları korumalı yüzücü
gözlükleri de işe yarar. Ağız ve burun koruması için de elma sirkesi ile ıslatılmış bez maskeler
kullanılabilir.

Nasıl davranmalı/hareket etmeli?
• Sakin olun. Panik etkilenmeyi artırır. Yavaş yavaş nefes alın ve bu durumun geçici olduğunu
hatırlayın.
• Gazın atıldığını görürseniz gözlüğünüzü, maskenizi takın, oradan biraz uzaklaşın. (yüksek bir
yere çıkabilirsiniz)
• Nefesinizi ağzınızdan alıp burnunuzdan verin. Arada bir öksürmeye çalışın, tükürün.
• Kontakt lensleriniz varsa kimyasallara maruz kalmamış birinden lensleri çıkartmasını rica
edin.
• Gözlerinizi ovalamayın.

ÇÖZÜMLER:
Biber gazının etkilerinden korunma yollarını bulmak için çeşitli deneyler yapılmıştır.
Denemeler sonucu yöntemlerin etkilenmeyi en aza indirdiğini belirtilmektedir.
• Gözler ve ağız için:
Kimyasallara maruziyetten hemen sonra gözleri yıkamak için yarı su, yarı sıvı antiasitle
hazırlanmış bir solüsyon kullanılabilir. Yalnız bu işlem için eğitim almanız gerekmektedir.
Yanlış yaptığınızda zararlı olabilir.
Ağız dekontaminasyonu için bu sıvıdan bir yudum alıp ağzınızı çalkalayın, sonra tükürün.
Yutmayın.
• Deri için:
Etkilenen küçük bölgeler için mineral yağı denilen sıvı parafin, sıvı vazelin gibi bir maddeyi
kullanabiliriz. Küçük bir bez parçasına sıvı vazelini sürün. Bunu etkilenen bölgeye tatbik edin.
Arkasından hemen alkol ile o bölgeyi temizleyin. Sıvı vazelinin 30 saniyeden uzun süre deride
kalmamasına dikkat edin. Daha uzun süre kalırsa kimyasalların etkisini arttırabilir.

• Eylem sonrasında üstünüzdeki kıyafetleri çıkartın dayanabileceğiniz soğuklukta suyla duş alın.
Kıyafetleri güçlü deterjanlarla yıkayın. Bu kimyasallar toksik etkilidir ve siz onları
temizlemediğiniz sürece sizi ve etrafınızdakileri zehirlemeye devam eder. Temizleyene kadar
yüzünüze, gözünüze, diğer insanlara, mobilyalara, koltuklara dokunmayın.

Çantamızda neler olmalı?
Yanımızda getirmemiz gerekenleri temel ihtiyaç olanlar ve ikincil olarak ihtiyaç
duyabileceklerimizi olarak ikiye ayırdık. Eyleme katılacak herkesin en azından temel ihtiyaç
çantasında bulunması gerekenleri getirmesinin yararlı olacağını düşünüyoruz. Çantamızın içinde
nelerin olduğu kadar onları nasıl yerleştirdiğimiz de önemli. İhtiyaç anında malzemelere en kısa
zamanda ulaşmak için kendimize göre bir düzen yapmalıyız. Sırt çantaları taşımaları kolay
olduğu, koşarken bizi engellemediği için tercihimiz.
• Temel ihtiyaç malzemeleri:
- Su (en az 2 litre, ağızları iyi kapanan plastik şişelerde)
- Latex ve latex olmayan eldivenler
- Gazlı bez (2-3 paket)
- Anti asit ve su karışımı (1:1 oranında karıştırılmış)
- Bandajlar (küçük, orta, büyük boy)
- Antiseptik solüsyon (iodine, tentürdiyot)
- Flaster
- Kalem, kağıt, kol saati
- Güneş kremi (alkol veya su bazlı)
- Sıvı vazelin ve alkol (nasıl kullanacağınızı tekrar gözden geçirin.)
- Bol enerjili kuruyemiş, bisküvi, çikolata gibi yiyecekler,
- Elma sirkesine batırılmış bandana/maske (sık sık değiştirmeniz gerekebilir, o yüzden bir kaç
tane)
- Çatal iğne
• İkincil ihtiyaçlar (burada yazanları herkesin yanında taşıması biraz zor. O yüzden ihtiyaç
duyduklarınızı seçiniz. Ya da gruptan birisi gerekli olanları yanında taşısın.)
- astım inhaleri
- epinefrin
- topikal antibiyotikli krem
- plastik poşette temiz tişört
- fazladan plastik poşetler
- kibrit
- yüzücü gözlüğü