BM, 2008'i ne yılı ilan etti?
BM'ye göre sağlıksız tuvaletler yüzünden bulaşan hastalıklar dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit ediyor.
Birleşmiş Milletler (BM), insanların yüzde 40'tan fazlasının sağlıklı tuvalet imkanından mahrum olduğu ve birçok ülkede tuvalet konusunun yıllarca ihmal edildiği düşüncesiyle 2008 yılını 'Tuvalet Yılı' ilan etti. BM'ye göre sağlıksız tuvaletler yüzünden bulaşan hastalıklar dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit ediyor.
Bu arada Sağlık Bakanlığı, topluma açık etkinliklerde kurulan portatif (mobil) tuvaletlere yeni standartlar getirdi. Bakanlık, insanların yoğun olarak bulunduğu festival, konser, şenlik, mezuniyet ve yemin törenleri ile miting gibi organizasyonlarda kurulan mobil tuvaletleri sıkı denetleyecek.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Seracettin Çom imzasıyla 81 İl Sağlık Müdürlüğü'ne gönderilen genelgede, 2008 yılının ise BM tarafından 'Tuvalet Yılı' ilan edildiğini belirterek, "BM, insanların yüzde 40'tan fazlasının sağlıklı tuvalet imkanından mahrum olduğu, birçok ülkede tuvalet konusunun yıllarca ihmal edildiği, sağlıksız tuvaletler yüzünden bulaşan hastalıkların dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit ettiği gerçeğine dikkat çekilmiştir" ifadeleri kullanıldı.
Sıhhi helaların veya umumi tuvaletlerin mevcut olmadığı ve insanların belirli bir süreyle bulundukları alanlarda çevreyi olumsuz olarak etkilemeden insanların ihtiyaçlarını gidermelerinin büyük önem taşıdığı kaydedilen genelgede, "Gerekli vasıfları taşımayan tuvalet yapılması ve işletilmesi özellikle yer altı suyunun yüzeye yakın olduğu yerler ile içme ve kullanma suyu şebekelerinin mevcut olduğu yerleşim merkezleri ve koruma havzalarında, yer altı ve yer üstü sularının kirlenmesine, şehir şebeke sularının kesildiği dönemlerde meydana gelen vakumlama yolu ile sızan atık suların temiz su şebeke hatlarınca emilmesine ve oluşacak birikintilerin koku, haşere üremesi vb. etkiler olmak üzere birçok çevre ve toplum sağlığı sorunlarına sebep olabilmektedir" denildi.
Sözkonusu genelgede, insanların yoğun olarak bulunduğu, çeşitli kamusal alanlar, (kurban kesim alanları, meydanlar, duraklar, parklar ve piknik alanları, plajlar, sahil kenarları, iftar çadırları, açık oto pazarları v.b) alanlar, etkinlik, organizasyonlar gibi faaliyetlerin yapıldığı festivaller, konserler, şenlikler, mezuniyet ve yemin törenleri, mitingler, kutlamalar, tarihi mekan organizasyonları, turistik gezi yerleri ve mekanlar, piknik ve mesire yerleri, şölenler, spor müsabakalar ve açılışlar, afet bölgeleri, inşaat alanları, zirai alanlar, (özellikle mevsimlik işçilerin yoğun olarak çalıştıkları yerler), sanayi alanları, pazar yerleri, park, tarihi, turistik alanlar, otopark gibi yerlere, ihtiyaç miktarınca 'taşınabilir' tuvaletler kurulmasının uygun olacağına dikkati çekildi.
Bakanlık genelgesinde, bu helaların bir tür sızdırmasız tip helalar olması gerektiğini, insanların geçici olarak bulunacakları yerlerdeki alanlarda belirli bir süre zarfında burada bulundurularak daha sonra kaldırılması gerektiğini vurguladı.
Bu türden tuvaletlerin olmasının hem insanların ihtiyacının karşılanması hem de rastgele bir tuvalet hizmeti verilmesinin önlenerek çevre ve toplum sağlının korunması açısından da büyük önem taşındığı ifade edilen genelgede, mobil tuvaletlerde olması gereken standartlar şöyle sıralandı:
- Kabinler kurulup kaldırılabilecek şekilde dizayn edilmiş olmalıdır.
- Kabin yıkanabilir, kolay temizlenebilir ve içerisinde istenmeyen bir birikinti veya oluşuma sebebiyet vermeyecek şekilde yıkanarak temizlenebilecek şekilde paslanmaz ve sızdırmaz malzemeden yapılmış olmalıdır.
- İhtiyaç halinde araç yaklaşması zor yerler için taşınabilir sıvı atık tankları olmalıdır.
- İç genişlik en az 1 metre, yükseklik ise en az 2 metre olmalıdır.
- Kabin içi dışarıdan görülmeyecek malzemeden yapılmış olmalıdır.
- Kapı dış ve içten açılacak şekilde, içten kilitlenebilir ve kendiliğinden kapanabilir sistemde yapılmalıdır.
- İçeride birisinin bulunduğunu gösterir şekilde meşgul işareti bulunmalıdır.
- Kabinin iç tarafında sıvı atık deposu olmalı, deponun dış tarafa doğru havalandırması bulunmalıdır.
- Kabin içi hava alma özelliğine uygun üretilmiş olmalıdır.
- İhtiyaç şekline göre gerekli pisuvar bulunmalıdır.
- El yıkamak için ayak ya da elle çalıştırılabilecek şekilde sistemler, tuvalet kağıdı ve buna ait asma aparatı ile yeterli miktarda su veya el dezenfektanı aparatı bulunmalıdır.
- Kabin sayısı hizmetten yararlanacak insan sayısına göre belirlenmeli ve engelliler de düşünülmelidir.
- Kabinlerin ara temizlik ve kontrolü için sürekli yetecek sayıda görevli personel bulundurulmalı ve atık deposunun dolması ihtimaline karşı gerekli vidanjör vb. araçlar hazır olmalıdır.
- Hizmetin güvenli, kaliteli, sağlıklı ve belirli bir standartta yürütülmesi açısından mobil tuvalet hizmeti verecek kamu ya da özel sektör temsilcilerinin AB Standartlarındaki (ISO 14001 ve 9001) ile TSE 13111 ve TSE 8358 vb. belgelere sahip olmaları uygun olacaktır.
