Konsolide bütçe yılın ilk beş ayında 11.6 katrilyon lira açık verdi. Faiz dışı bütçe fazlası ise 14.5 katrilyon liraya ulaştı.

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, yılın ilk beş ayındaki bütçe harcamalarının 53.9 katrilyon, bütçe gelirlerinin 42.4 katrilyon lira olarak gerçekleştiğini açıkladı. 26 katrilyon liralık faiz ödenen bu dönemde, konsolide bütçe faiz dışı fazlası ise 14.5 katrilyon lira oldu.

Unakıtan, “turizm gelirlerindeki artış da, cari açıktaki düzelmeye katkı yapacaktır” dedi.

Bakan Unakıtan, düzenlediği basın toplantısında, genel ekonomi ve konsolide bütçe uygulamalarına ilişkin bilgiler verdi.

Unakıtan, cari açıkların, ekonomide çok önemli göstergeler olduğunu ifade ederken, GSMH’nin yüzde 3’ünü geçmeyecek bir açığı yakalamayı hedeflediklerini anlattı.

Ekonomide ’enflasyonla mücadele, kamu borç stokunun azaltılması ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasının’ önem taşıdığını ve bu alanda da ilerleme kaydedildiğini belirten Unakıtan, bunun için sıkı maliye politikaları uygulandığını hatırlattı.

Bunların başında, faiz dışı fazlanın gerçekleştirildiğini, kamu yönetiminde yapısal reformlar yapıldığını anlatan Bakan, makro açıdan da 32 yıldır düşürülemeyen enflasyonun tek haneli rakamlara indirildiğini söyledi.

Kamu borç stokunun Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) oranının uzun süredir yüzde 91’lerde seyrettiğini, bu oranın 2003 yılında yüzde 70.5’e indiğini, 2004 yılında da yüzde 67.7’ye düşürülmesinin hedeflendiğini vurgulayan Bakan, “Bu oran, Mastricht kriterlerine göre yüzde 60’ın altına düşürülecektir”diye konuştu.

Ekonomide iyileşme beklentilerinın büyüme hızını da etkilediğine dikkati çeken Unakıtan, 2002 yılında yüzde 7.9 olan büyüme hızının, 2003 yılında yüzde 5.9, 2004 yılında da yüzde 5 olarak gerçekleşeceğini kaydetti. Unakıtan, sözlerini şöyle sürdürü:

“Eskiden büyüme dendiğinde; enflasyonla bağdaştırılırdı. (Enflasyon düşüyor, büyüme sağlanamıyor) diye...Şimdi, pekala enflasyon düşüyor, büyüme hızıda sağlanabiliyormuş. Türk Lirası’nın değer kazanmasına rağmen ithalatta artış sağlanmıştır. Bunun nedeni de ihracatcımız, artık ürün kalitesini, dış piyasalarda rekabet etme gücünü kazanmıştır. Diğer yandan, sanayi üretiminde de aynı şekilde istenen sonuçlar elede edilmekte, ülkemizi ziyaret eden turist sayısında yüzde 65 oranında artış sağlanmaktadır.

Türk Lirası’ndaki değer artışından dolayı, ithalat artışından kaynaklanan cari açıkta ortaya çıkan artış trendinin de, Mayıs ayında kurlardaki artış nedeniyle ihracattaki gelişmeye paralel, bu aydan itibaren azalma trendine girmesini beklemekteyiz. Turizm gelirlerindeki artışta, cari açıktaki düzelmeye katkı yapacaktır.”

KALICI TEDBİRLER ALINIYOR

Bu arada dalgalı kurun, bu konuda bir sigorta sayılmakla beraber, hiç bir zaman ’bizim dalgalı kurumuz vardı, biz sadece ona bakarız, ondan dolayı bu sigortadır’ demediklerini anlatan Unakıtan, devamla şöyle konuştu:

“Bununla ilgili her türlü tedbirleri alıyoruz. Fakat bu tedbirlerin kalıcı olması lazım. Sadece geçici tedbirlerle olmaz. Çünkü cari açıklar, ekonomide çok önemli göstergedir. Biz hedefimiz, GSMH’nın yüzde 3’ünü geçmeyecek bir açığı yakalamaktır. Bunun için aslolan ihracatı artırmaktır, ihracatta kalıcı artışı sağlamaktır. Ve aynı zamanda döviz gelirleri açısından turizm gelirlerini artırmaktır ve turizmin alt yapısını geliştirmek suretiyle ordaki artışı kalıcı hale getirmektir. Bunlar çok önemli konulardır.”

POZİSYON AÇIĞI

Unakıtan, ekonomideki gelişmeler paralel bankacılık kesiminin pozisyon açığının, 21 Mayıs itibariyle 744 milyon dolar gibi makul bir seviyeye indiğini anlatırken, “Yılbaşında yaklaşık 9 katrilyon lira olan bankacılık kesiminin brüt takipteki krediler tutarı ise 8.1 katrilyon liraya inmiştir” dedi.

Bakan, “Bu konuda da görüleceği gibi, doğru politikalar izlendiğinde, iyi haberler, dört bir yandan gelmeye başlamaktadır” ifadesini kullandı.

5 AYLIK BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI

Öte yandan Bakan Unakıtan’ın verdiği bilgiye göre, 2004 Ocak-Mayıs dönemi bütçe uygulama sonuçları, hedeflere uygun olarak sonuçlandı.

Beş aylık gerçekleşmelere bakıldığında, konsolide bütçe harcamaları 53 katrilyon 920 trilyon lira, gelirler 42 katrilyon 366 trilyon lira, bütçe açığı 11 katrilyon 550 trilyon lira, faiz dışı fazla ise 14 katrilyon 546 trilyon lira olarak gerçekleşti.

Ek Bütçe Kanunu’ndan sonra, 2004 konsolide bütçe ödenekleri toplamı 149 katrilyon 945 trilyon lira olarak belirlenirken, personel ve sosyal güvenlik kurumlarına 32 katrilyon 187 trilyon lira, mal ve hizmet alımlarına 12 katrilyon 49 trilyon lira, faiz harcamalarına 66
katrilyon 50 trilyon lira, cari transferlere 27 katrilyon lira, sermayeye 6 katrilyon lira, sermaye transferlerine 404 trilyon lira, borç vermeye 3 katrilyon lira, yedek ödeneklere 2 katrilyon 52 trilyon lira ayrılmıştı. Bütçe açığı 45 katrilyon 836 trilyon lira, faiz dışı fazla ise 20 katrilyon 214 trilyon lira olarak hedeflenmişti.

YURTDIŞINDAKİ KAZANÇLARIN TÜRKİYE’YE GETİRİLMESİ

Maliye Bakanı, söz konusu tasarıyla daha önce sadece müteahhitler için uygulamaya konan, yurtdışında elde edilen kazançların Türkiye’ye getirilmesi sırasında alınan çifte verginin, diğer kesimler için de kaldırıldığını söyledi. Unakıtan, “Yurtdışı kazancı olan, yurda getirdiğinde vergi yok” dedi.

BANKA ÜZERİNDEN ÖDEMEYENE CEZA

Belli tutarı aşan ödemelerin, bankacılık kesimi üzerinden yapılmasının zorunlu olduğunu da hatırlatan Unakıtan, tasarıyla buna aykırı davrananlara ciro, miktar üzerinden yüzde 5 ceza getirilmesinin öngörüldüğünü bildirdi

Söz konusu tutarın, alandan da verenden de ayrı ayrı yüzde 5 ceza olarak alınacağını kaydeden Bakan, “ceza yüzde 10 eder. Bu yetmezse daha fazla ceza getirebiliriz” açıklamasında bulundu. Maliye Bakanı, tasarıya konulan bir madde ile Vergi Konseyi’nin yasal statüye kavuşturulduğunu ifade etti.

Unakıtan, yine aynı tasarıda, tarım arazilerinin köylüye satışının kolaylaştırılması ve belediyelere konut amaçlı arsa ve arazi satışındaki yasal engellerin kaldırılmasına dönük hükümler de bulunduğunu vurguladı.

GELİR İDARESİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

Maliye Bakanı, halen başbakanlıkta olan Gelir İdaresinin Yeniden Yapılandırılmasına dair tasarıyla da, vergi idaresinin daha etkin yapıya kavuşturulmasının hedeflendiğini belirtti.

Kayıtdışıyla mücadelenin önemine işaret eden Unakıtan, güçlü ve etkili bir idare yoksa, bu konuda başarı kazanma şansının sıfır olduğunu dile getirdi.

Etkin olduğu kadar, verimli ve mükellef haklarını gözeten bir vergi idaresi yaratmak istediklerini anlatan Bakan, şöyle devam etti:

“Burada vergi mükellefiyetini yerine getiren mükelleflerin memnuniyeti önemlidir. Ama ödemiyor, adam kaçma numaraları yapıyor, onun memnuniyeti değil. Onun memnuniyetsizliği olacak. Çünkü üzerine gideceğiz.”

Unakıtan, gelir idaresinin fonksiyonel olarak yeniden yapılandırıldığı düzenlemeyle, vergi dairelerinin yapı ve işleyişinin değiştirildiğini söyledi. Bakan, yeni yapıyla birlikte mükelleflerin sorunlarını yerinde çözümleyen birimler oluşturacaklarını da kaydetti.

BEYANNAME İNCELEMELERİ

Maliye Bakanı, açıklamaları sırasında gelir ve kurumlar vergisinde düşük beyanda bulunan mükelleflere yönelik incelemeler hakkında da bilgi verdi.

Söz konusu beyannameleri bilgisayar ortamında değerlendirdiklerini anlatan Unakıtan, “bir altta kalanlar var, bir de üstte...Yakında altta kalanlara (gel bakalım ayda 10 milyon lira kazanıyorsun da şu dükkanı nasıl devam ettiriyorsun) diye sorulacak. Yine (Yanında asgari ücretle adam çalıştırıyorsun. Nasıl asgari ücretin altında gelir elde ediyorsun da, bu kadar adam çalıştırabiliyorsun? Bir anlat bakalım) diyeceğiz. Belki Maliye’ye de bir katkısı olur” diye konuştu.