Haziranda Türkiye’den ayrılacak olan Amerikan Büyükelçisi Eric Edelman, Türk-ABD ilişkilerini hükümetler düzeyinde ‘mükemmel’ diye niteledi.

Edelman, ‘Ama Türk halkı ABD’ye, İslamcı, milliyetçi ve solcu yazarların perspektifinden bakıyor ve politikaları böyle değerlendiriyor’ dedi.

İncirlik’te lojistik kullanım istiyoruz

İncirlik üssünün Irak ve Afganistan’daki operasyonlarla bağlantılı olarak, sadece lojistik amaçlı kullanımı konusunda geçen haziranda Türk hükümetinden talepte bulunduk. Hükümet henüz talebi inceliyor. Bu arada Almanya’daki F-16’ların yeniden konuşlandırılması konusunda bazı görüşmeler oldu. Bunlar gayrıresmi. F-16’lar konusunda resmi talep olmadı. Global olarak askeri güçlerin yeniden konumlandırılmasını gözden geçiriyoruz. İncirlik ile ilgili tek talebimiz bu yönde. Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (DECA) çerçevesinde izin istiyoruz sadece.

Çuval olayında tatil yapıyordum

Süleymaniye’deki olay meydana geldiğinde ben Ankara’da değildim. Virginia’da deniz kenarında tatildeydim. Büyükelçi olarak buraya gelmeye hazırlanıyordum. Başbakan (Erdoğan) ile Başkan Yardımcısı Cheney arasında telefon görüşmeleri yapıldığını biliyorum. Bu sorunun yöneltileceği doğru insan ben değilim. Bunun ötesinde soruşturmayla ilgili bilgim yok.

Hükümetler arası ilişkiler mükemmel

Son birkaç yıl içinde zor dönemlerimiz oldu. Irak operasyonuyla bağlantılı olarak 1 Mart’tan sonra ve 4 Temmuz’daki Süleymaniye olayı. İniş çıkışlarımız oldu. Bazen sadece inişlere odaklandık. Ancak başarılı bir şekilde işbirliği yaptığımız dönemler de oldu. Başbakan (Erdoğan) ve Başkan’ın (Bush) karşılıklı ziyaretleri çok başarılı geçti. Hükümetler arası ilişkiler bana göre mükemmel. Dr. Rice’ın Ankara’ya yaptığı ziyaret de çok başarılıydı.

‘Metal Fırtına’ rahatsız edici

Uzun vadede Türk-Amerikan ilişkilerinin güçlü olabilmesi için, her iki kamuoyunun da desteğine ihtiyaç duyuyoruz. Kişisel olarak Türklerle Amerikalılar arasında bir düşmanlık olduğuna dair bir gösterge yok. Ancak anketlere bakınca, rahatsız eden unsurlar ortaya çıkıyor. Bunlar geçici mi, kalıcı mı? Geçen yıllarda Amerika’ya karşı güvenle ilgili bir anket yapılmıştı. Buna göre Türk halkının yüzde 50’den fazlası Amerika’nın Türkiye’ye saldırabileceğine inanıyor. Bu anket verilerini ‘Metal Fırtına’ ile birleştirince durum rahatsız edici oluyor.

Köşe yazarları halkı etkiliyor

Önemli olan kamuoyunu kimin oluşturduğu. Köşe yazarlarının masaya getirdikleri konuların büyük etkisi oluyor. İnsanlar milliyetçi, İslamcı ya da sol bakış açısıyla bilgilendiriliyor. Amerika ve Amerikan politikalarına da yaklaşım da bu pencereden gerçekleşiyor. İslamcı, milliyetçi veya solcu yaklaşımla. Yaklaşımlar anti-kapitalist, Batı karşıtı, Amerikan karşıtı ve anti-semitik. Kavgam kitabının satışlarındaki artış, İslamcı basındaki anti-semitik unsurlar, bu mecrada sınırlı kalmıyor, yaygın medyaya da yansıyor. Bu durum Yahudi cemaatini kızdırıyor.

ABD’liler Türkiye ile ilgilenmiyor

ABD burada sürekli gündemde. Amerikan Büyükelçisi’nin sözleri basında fazla yer buluyor. Amerikalılar ise Türkiye’yle fazla ilgilenmiyor. Türkiye’nin ABD kamuoyunda Geceyarısı Ekspresi bazında algılandığı dönemler oldu. Ama şimdi artık bakış açısı daha pozitif.

İlişkiyi Irak bozdu yine Irak çözecek

Irak savaşına yönelik Türkiye’deki muhalefet anti-Amerikancılığı artırdı. Ancak şimdi Irak, çözümün de bir parçası olacak. Irak’ta pozitif yönde ilerleyiş var. Bu da Türkiye’deki algılayışı değiştirecek. Çünkü istikrarlı ve birleşik, demokratik bir Irak, Türkiye’nin çıkarına. Irak’taki gelişmeler, Türk-Amerikan ilişkilerinin iyileştirilmesinde önemli rol oynayacak.

Felluce:

Felluce’deki operasyona hiçbir Arap ülkesi tepki göstermezken, Türkiye’den tepki geldi. Sonra dediler ki, o ülkelerde basın özgür değil. Ama, El Cezire ve El Arabiya televizyonları var. O ülkelerden tepki gelmedi, çünkü operasyonun Iraklıları öldüren, kafa kesen teröristlere karşı yapıldığını biliyorlardı. Amerika’da da savaş çok eleştiriliyor. Çok ironik ama, Amerikan karşıtlığı Amerika’da başlıyor. Michael Moore, Noam Chomsky... Burada önemli olan, ABD’deki marjinal figürlerin itibarının olmaması.

Kıbrıslı Türklere sembolik jestler

Kıbrıs konusunda Avrupalı meslektaşlarımızla çok yakın bir şekilde çalışıyoruz. Kıbrıslı Türklere sembolik jestlerde bulunduk. Talat-Powell görüşmesi oldu. Güneydeki ABD Büyükelçisi Michael Klosson Kuzey’e geçti. Türklere vize kolaylığı getirildi. Direkt KKTC’ye giden 3 milyon dolarlık ekonomik yardımda bulunduk. Türkiye’deki Amerikan şirketlerinin temsilcileri KKTC’ye gitti.

Kıbrıs’a direkt uçuş kolay değil

Referandumdan sonra Kıbrıslı Türklerin hayal kırıklığına uğradığı doğrudur. Bu durumun Türkiye’deki Amerikan karşıtlığını beslediğini de kabul ediyorum. Kıbrıs’a direkt uçak seferi o kadar kolay değil, bunun uluslararası kuralları var. Bu tek başına ABD’nin verebileceği bir karar değil.

Gidişim tamamen kariyerimle ilgili

Bunun arkasında bir sorun yok. Sezer, Suriye’ye gitmesin de demedim. Tamamen kişisel ve dışişlerindeki kariyerimle ilgili. Dr. Rice ile bu konuda danışmalarda bulundum. Uzun zamandır yurt dışı görevlerdeyim. Hükümette çalışmaya devam edeceğim ama, hangi konumda olacağını bilmiyorum.

Pentagon görevi

NEW York Times Gazetesi, görevinden ayrılacak olan ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı Douglas Feith’in yerine Eric Edelman’ın getirilmesinin beklendiğini yazdı. Gazete ayrıca, ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in Dünya Bankası Başkanlığı için adı geçen Yardımcısı Paul Wolfowitz’in yerine büyük ihtimalle Donanma Bakanı Gordon R. England’ı önerdiğini de bildirdi.