Çalık'a adrese teslim rafineri

Sabah-ATV'nin yeni sahibi Çalık Grubu, rafineri kurmak için uzun süredir peşinde olduğu Ceyhan'daki Kızıl Arazi'nin sahibi Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile ortaklık kurmaya hazırlanıyor.

Çalık Grubu rafineri kurmak için uzun süredir peşinde koştuğu Ceyhan'daki Kızıl Arazi'ye dolaylı bir yoldan sahip olacak. Rafineri kurmaya müsait olan söz konusu arazinin sahibi Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Sabah-ATV'nin yeni sahibi Çalık Grubu ile ortaklığa hazırlanıyor. Ceyhan'a kurulacak yeni rafineride TPAO'nun payı yüzde 10 olacak. Kalan bölüm ise Çalık ile müstakbel Kazak ortağı Kazmunaigaz arasında paylaşılacak. 

Enerji şirketleri rafineri kurmak için Türkiye Devlet Demiryolları'nın (TCDD) mülkü olan araziyi almak için birbirleriyle yarışıyordu. Ancak kamu kurumu olanan TPAO, TCDD ile anlaşarak araziyi aldı. Referans'ta 28 Nisan tarihinde yayınlanan haberi perşembe günü katıldığı bir TV programında doğrulayan TPAO Genel Müdürü Mehmet Uysal kurulacak bir rafineride yüzde 10 paya sahip olmak istediklerini açıkladı. 

Uysal "Herkese açığız. Böyle bir arazimiz var, gelin rafineri kuralım deriz. Hangisi en uygun şartlarla gelirse anlaşırız" dedi. Ancak Uysal'ın bu açıklamasına rağmen Çalık dışında hiçbir şirketin şu anda TPAO ile rafineri ortaklığı yapması mümkün değil. Çünkü rafineri kurma izni alabilen tek grup Çalık oldu. Ceyhan'da rafineri yapmak üzere POAŞ, Socar-Turcas grupları EPDK'ya başvurmuştu. Ancak Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (EPDK) sürekli engel çıkararak bu şirketlere rafineri kurmak için izin vermedi. Aralık 2007'de EPDK'dan rafineri lisansı almayı başaran tek şirket ise Çalık Enerji oldu. 

Aslında Çalık Grubu rafineri işinde Kazaklar'dan önce Hindistanlı Indian Oil ile ortak olmayı planlıyordu. Ancak Çalık'ın yanı sıra başka şirketlerin rafineri lisansı için başvurması Indian Oil'i rahatsız etmişti. Ortaklıktan çekilen Indian Oil'den yetkililer Hindistan'ın, günde 3 milyon kişinin ziyaret ettiği haber portalı Sify'e yaptıkları açıklamada, Ceyhan'da rafineri kurulumu için ortağı Çalık ile birlikte başvuru yaparken "Tek lisans" garantisi aldıklarını belirtmişti. 

Çalık'la rafineride ortak olması beklenen Kazaklar ise işi sıkı tutuyor. Cuma günü Kazakistan'dan bir heyet incelemelerde bulunmak üzere Adana'ya gitti. Dün gerçekleştirilen ziyarette Adana Valisi ile görüşen heyetin Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) tesislerini inceleyerek burada işadamları ile görüşeceği belirtiliyor. Enerji de Rusya'ya bağımlılığını azaltmak isteyen Kazakistan petrolünü BTC boruhattı aracılığıyla Ceyhan'a taşıyarak burada kuracağı rafineri ile elde ettiği ürünleri dünya piyasasına pazarlamayı hedefliyor. Kazak petrolünün BTC aracılığıyla Ceyhan'a ulaşmasına ilişkin anlaşma ise geçen hafta Kazak parlementosunda onaylanarak yürürlüğe girdi. Kazakistan'ın İstanbul Başkonsolosu Abutalip Ahmedov geçen ay Referans' a verdiği röportajında Ceyhan'a rafineri kurmak istediklerini belirterek büyük entegre proje için Çalık Enerji, Botaş ve TPAO ile temasta olduklarını söylemişti.

2 milyar dolarlık kaynak gerekiyor

Sabah-ATV'nin 1.1 milyar dolarlık finansmanında oldukça zorlanan ve kamu bankalarından aldığı 750 milyon dolarlık kredi nedeniyle yoğun eleştiriler alan Çalık Grubu'nun rafineri işinde kendi payına en az 2 milyar dolarlık kaynak bulması gerekiyor. Üstelik Çalık Grubu'nun önünde şu anda buzdolabına alınmış bir Samsun-Ceyhan boru hattı inşaa işi de var. 

Çalık, İtalyan ortağı Eni ile Eylül 2006'da 1.5 milyar dolarlık Samsun-Ceyhan boru hattının inşa işini aldı. Nisan 2007'de hattın temeli atıldı. Temel atmadan sonra 6 ay içinde fiili olarak işe başlamak gerekiyordu. Ancak gayri resmi olarak inşaata başlama süresi sürekli uzatıldı. Bugüne kadar çivi bile çakılmadı.

KUTU:....

KIZIL ARAZİ ÇOK KIYMETLİ

Bölgede deniz kenarında, limana çok yakın bir konumda olan yaklaşık 3 bin 500 dönümlük Devlet Demiryolları'nın arazisi rafine yatırımı için en uygun yer olarak gösteriliyor. Araziyi, 2005 yılında Kızıltepeli Mehmet Öz ve Gaziantepspor eski Başkanı İbrahim Kızıl'ın sahip olduğu Kızıl Şirketler Grubu, Devlet Demiryolları'ndan ihaleyle satın almıştı. Arazinin adı da buradan geliyor. Ancak ihale devlet kademelerinde büyük gürültü koparmıştı. İhaleyi 125 milyon 250 bin YTL'lik teklif ile alan İbrahim Kızıl'ın, araziyi Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri Mesud Barzani adına aldığı iddiaları ise ortalığı karıştırmıştı. Bu olayların ardından ihale iptal edilmişti. Kızıl arazi satışının iptali sonrası Enerji Bakanı Hilmi Güler de bu araziyi enerji merkezi olarak kullanacaklarını ifade etmişti.