Avrupa Birliği kapısında bekleyen Türkiye, 'çevre'yi gündeme aldı. Çevre kirletmek, yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) ile hapis gerektiren 'suç maddesi' oluyor.

Yabancı bandıralı gemilerin Türk karasularına bıraktıkları zehirli variller, TCK Tasarısı'nı görüşen Meclis Adalet Alt Komisyonu'nu harekete geçirdi. Alt Komisyon'a teknik danışmanlık hizmeti veren Doç. Dr. Adem Sözüer, Doç. Dr. İzzet Özgenç ve Doç. Dr. Ahmet Gökçen tarafından hazırlanan düzenleme hafta içinde görüşülerek TCK Tasarısı'na eklenecek. AKP'li ve CHP'li komisyon üyelerinin destek verdiği 'çevre kirliliği suçu', Meclis Genel Kurulu'nda da kabul edilirse, denizi, toprağı ve havayı kirletenler sadece idari para cezalarıyla kurtulamayacaklar.

Gemiye el konulacak

Yeni düzenlemeye göre, Avrupa'daki caydırıcı yaptırımların yanında komik düzeyde kalan çevre cezaları artırılacak. Denizlerimizi uluslararası çöplüğe çeviren 'Parasını veririm, kurtulurum' dönemi bitecek. Denize ekolojik dengeyi bozacak atık veya varil atan gemilerin kaptanları ve sorumluları hakkında, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası talebiyle dava açılacak. Bu ceza en çok zehirli varil atıp kaçan deniz katilerini ilgilendiriyor. Denize atılan atık veya varil, radyoaktif özellik taşıyorsa ceza, üst sınırdan uygulanacak. Radyoaktif maddenin bilirkişi raporuyla tespit edilmesi halinde hapis cezasının yanı sıra, denizi kirleten gemi, mahkeme kararıyla müsadere edilerek Hazine'ye devredilecek ve hiçbir koşulda geri verilmeyecek. Gemilerin ait olduğu şirketlerin Türk karasularında taşımacılık yapmaları da yasaklanacak ve ruhsatları iptal edilecek.

Uluslararası takip

Denizleri çöplüğe çeviren 'kirli gemi'ler kaçsa da takip sürecek. Sahillerimize atık veya varil bırakan gemi yakalanmadan Türk karasularından çıkmayı başarsa dahi hukuki takipten kurtulamayacak. Denizlerimizi kirlettiği tespit edilen kaçak gemiye, ulus-

lararası platformda sürdürülecek girişimlerle ulaşılacak. Geminin bulunduğu limana bağlanması ve müsaderesi için talepte bulunulacak. Bu durumdaki gemilerle ilgili açılacak davalarda Samsun, İstanbul, İzmir ve Mersin mahkemeleri yetkili olacak. Denize atılan atık veya varil, radyoaktif özellik taşımıyorsa geminin kaptanı veya sorumlusu hakkında kirliliğin derecesine göre 2 yıldan az olmamak üzere hapis cezası verilecek.

Havayı kirletene 3 yıl

'Çevre kirliliği' suçunu toprağı ve havayı kirleterek işleyenler ise bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası talebiyle yargılanacaklar. Hapis cezasının alt veya üst sınırdan uygulanmasında, kirliliğin derecesi ve ihmal oranı dikkate alınacak. 'Çevre kirliliği' suçunu işleyenler, adli cezaların yanı sıra Çevre Kanunu hükümlerine göre idari paracezasına da çarptırılacaklar. Denizi kirleten gemiler, Çevre Bakanlığı'nın 2004 yılı için belirlediği tarifeye göre para cezası ödeyecekler. İdari para cezasının belirlenmesinde geminin taşıma kapasitesi ve büyüklüğü baz alınacak. Denize atık döken gemiler 72 milyar lira ile 145 milyar lira arasında idari para cezasına çarptırılacaklar.