19
Mayıs
2024
Pazar
ANASAYFA

Deniz Gezmiş'in idam anı

Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamına tanıklık eden tek gazeteci olan Burhan Dodanlı, “Deniz Gezmiş, idam edileceği gece ambulans tipi bir arabayla getirildi. Defalarca konuştuğum, aylarca mahkemelerde takip ettiğim bir çocuktu ve göz aşinalığı da vardı. Zor bir duyguydu” dedi.

O dönemde Anadolu Ajansı muhabiri olan Dodanlı, idam sürecine ve o gece yaşananlara ilişkin anılarını ve izlenimlerini de kitapta topladı. 1978'de “Darağacı” ismiyle yayınlanan, ancak aynı yılın Temmuz ayında toplatılan kitap, bu yılın Mayıs ayında “Hepiniz Suçlusunuz” adıyla yeniden okurla buluştu.


Dodanlı, kitabına ilişkin bilgi verirken, Deniz Gezmiş olayını başından sonuna kadar takip eden bir gazeteci olduğunu ve Anadolu Ajansı'nda 3 kişilik bir ekiple süreci yakından izlediklerini belirtti.


İdam kararı verildikten sonraki safhaları da izlediğini ve bu sırada Gezmiş hakkında idam kararını veren Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesi Başkanı Tuğgeneral Ali Elverdi ile de sık sık diyaloğunun olduğunu aktaran Dodanlı, gazetecilikte güven sağlamanın çok önemli olduğunu ifade etti.


Kendisinin süreçle ilgili tüm gelişmelerden konuyu yakından takip ettiği için haberinin olduğunu ifade eden Dodanlı, şunları söyledi:
“Ali Paşa'ya, 'eğer bu verdiğiniz karar kesinleşir, Yargıtay'dan geçerse, Meclis'ten geçer ve onaylanırsa idam safhasını Ajans muhabirleri olarak izleyebilir miyiz' dedim. Önce 'mümkün değil' karşılığını verdi. Sonra 'ama sen bütün duruşmaları takip eden bir muhabir olarak o gün idamın infaz edileceği yerin kapısına kadar gelebilirsen, söz seni içeri alacağım' dedi. 'Paşam, o nasıl olacak' dedim, 'karışmam, eğer gelebilirsen' karşılığını verdi.


Nihayet geldik 5 Mayıs 1972 Cuma gününe... Öğleden sonra 3 arkadaş çıktık biz ajanstan, Askeri Yargıtay'a gittik. Şimdiki Ankara Radyosu'nun yanındaki Türk Hava Kurumu'nun tam arkasındaki binaydı. Tüm hakimlerle tanışıyoruz, odalarına giriyoruz. Her gün “buyurun, çay için' derken, o gün 'şimdi çalışıyoruz, meşgulüz' dediler. Biz de ne olacağını biliyoruz. Bizi dışarı çıkardılar, ama gitmedik, kapının önünde bekledik.


Saat 17.15'te bir memur koltuğunun altında defterle çıktı. 'Nereye gidiyorsunuz' diye sorunca, savcılığa gittiğimizi söyledik. Askeri Yargıtay'da kararın düzeltilmesi istemi reddedildi, o nedenle de infaz savcılığına gidiyor, o belli. Hemen birimiz oraya gittik, ikimiz Ajans'a geldik. Müdürümüz Adnan Bey vardı, ona bahsettik, bunu eşinize dahi söylemeyin, hele ajanstaki arkadaşlarınıza hiç söylemeyin dedi. Bunun üzerine konuyu sakladık.”

“İKİ DAKİKA ÖYLECE BAKTI”

Arkadaşı Hasan Şahan'ın kalp rahatsızlığı olduğunu ve idam gecesi yaşanacaklara tahammül edemeyeceğini ifade ettiğini anlatan Dodanlı, bir arkadaşının da nöbetçi muhabir olarak kaldığının, kendisinin tek başına yola çıktığını söyledi.


O dönemde gece 24.00'ten itibaren sokağa çıkma yasağının uygulandığını belirten Dodanlı, yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Akşam üzeri Anadolu Ajansı'nın arabasıyla yola çıktık. Ancak Samanpazarı'nda bizi çevirdiler. Bana, 'Nereye gidiyorsunuz' diye sordular. Onlara, 'evime gidiyorum, kartım var' dedim. Cezaevine yakın olduğu için Dörtyol'da oturduğumu söyledim. Sonra, 'beni Ali Paşa'ya götürün, ona bir mesajım var' dedim. Oraya vardık. Ambulans tipi arabayla Deniz Gezmiş getirildi. Defalarca konuştuğum, aylarca mahkemelerde takip ettiğim bir çocuk. Göz aşinalığı da var. Zor bir duyguydu. İki dakika öylece baktı.


Yaklaşık 5 dakika sonra Ali Elverdi geldi, çabuk çabuk konuşurdu, 'kim beni arıyor' diye sordu. Komando erlerinin arasında duruyordum. 'Sen misin, gel, gel” dedi. İçeriye aldı beni. Sonra, 'sen deli misin, nasıl yaparsın bunu' diye sordu ve bu durumdan kimseye bahsetmememi istedi. 28 yıl bahsetmedim, ajansta dahi Ali Elverdi'nin isminden kimseye söz etmedim. Sonra bir televizyon programına çıkacaktım ve kendisini aradım. 'Paşam, ben televizyona çıkacağım, seni oraya kim soktu derler, çok ısrar ederlerse isminizi vereyim mi' dedim. 'Yasal takip süresi bitti, zaman aşımına uğradı, istersen ver' karşılığını verince rahatladım.”


İdam gecesi Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının boynuna asılan yaftaları da aldığını ifade eden Dodanlı, “Deniz'in odasına girdik, ona yaftadaki özeti okudular. İki çay içti Deniz Gezmiş, babasına mektup yazdırdı, idama gitmekte olan bir insanın kafası ne kadar karışık olur bilemem ama çok edebi bir mektup yazdı” dedi.
Daha sonra Gezmiş'in ellerini çözdüklerini belirten Dodanlı, “Son olarak arkadaşlarımı görmek istiyorum dedi. Ondan sonra önce Deniz'i çıkardılar. İskemleyi ben kendim devireceğim, sakın kimse dokunmasın dedi” sözleriyle izlenimlerini aktardı.


Burhan Dodanlı, sonradan o gece ve önceki süreçte yaşananları kitapta topladığını, ancak kitabın 4. baskısında toplatıldığını söyledi. Dodanlı, 30 yıl aradan sonra kitabı “Hepiniz Suçlusunuz” ismiyle yeniden okurla buluşturduğunu kaydetti.

Hürriyet
Yayın Tarihi : 28 Haziran 2008 Cumartesi 10:52:24
Güncelleme :28 Haziran 2008 Cumartesi 11:07:22


Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?
Yorumlarınız
mehmet aslan IP: 85.104.146.xxx Tarih : 10.07.2008 14:09:04

deniz gezmiş'in arkasında abd olduğunu iddia edenler  vatan hainidir!!


HANDE ATAY IP: 194.27.153.xxx Tarih : 25.11.2008 11:25:35

şu an 18 yaşındayım.ben ne bi filmden etkilendim ne de bu düşüncüleri benm kafama işleyen birileri oldu.herşeyi kendim okuyarak öğtendim.ben atatürkçüyüm ve deniz gezmişin de tam bi atatürkçü olduğunu düşünüyorum.o canı pahasına da olsa düşüncelerini saklamadı ve yaptığı herşeyin arkasında durdu.kimse onu bu düşüncelerinden dolayı suçlayamaz,3genci bizim aramızdan alan sistmi lanetliyorum.yaşasın özgür bağımsız TÜRKİYE


numan karaoğlan IP: 85.97.111.xxx Tarih : 28.06.2008 15:23:35

Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu Cumhuriyeti bu ülkeden silip yerine Komunizmi getirmek isteyen bu akılın ve onun savunucularının neyini seviyolar anlamıyorum. Sevmeyi bırakın bana göre tamamen bi moda haline gelmiş ve kişiliği arayan boş insanların özentisi olmuş durumda.Bugün 13 yaşında dünyadan haberi olmayan çocuğun bile kolunda bu adamın döğmesi varsa bu özendirmek değil de nedir?


aykut gunkut IP: 85.107.21.xxx Tarih : 11.07.2008 10:58:54

ben daha 15 yasindayim ama hatirla sevgiliyi izledikten sonra cok etkilendim simdi herseyi daha iyi anlayabiliyorum keske o zamanlarda olabilseydim onlar bizim icin neler yapmis ama biz hic bisi yapamiyoruz katiller elini kolunu sallaya sallaya geziyo Ataturk olacakti simdi kim dar agacinda olurdu gorurduk o zaman! utaniyorum bu ulkede yasamaktan atalarimiza laik olamadik..!


gizem demirci IP: 85.104.203.xxx Tarih : 7.07.2008 18:00:18

ben deniz gezmişin düşücelerini doğru buluyorum bu benim düşüncem fakat deniz gezmişin düşücelerine katılmasanız bile bu insana saygı duymak gerek düşüceleri uğruna canını feda etti bu insan ünv okuyup avukat da olabilirdi ama o ülkesi için savaştı idam sehbasında bile düşüncelerini savundu ve de böyle bir insana saygı duyulur ancak düşüncelerine katılmasan bile


numan kardeşim IP: 85.99.205.xxx Tarih : 28.06.2008 16:11:37

numan kardeşim deniz gezmiş hiç bir zaman olu önder atamızın kurdugu cumhuriyete karşı çıkmamamıştır atatürkün kurdugu anayasanın uygulanmamasına karşı çıkmıştır ye amerikan emparilizmine karşı çıkmıştır deniz gezmişin savundugu yol türk milletinin amerikan kölesi olmasına karşı çıkmıştır bugün amerika bizi yönetiyor yönetiyor bugün türkiyeye büyük acılar yaşatan pkk nın ele başı adını bile söylemekten nefret ettigim hayvana dokunamıyorsun deniz gezmiş işte buna karşıydı ama hala anlayamadık bir araştır neyi savundugunu hiç bir sebep ugruna asıldıgını ülkeye hiç bir zaman zarar vermek için çalışmadıgını anlayacaksın yeterki oku bu arada benim herhangi bir siyasi görüşüm yok buna emin ol bu ülke bizim kardeşce yaşamak varken amerika hepimizi birbirimize kattı herşey vatan için birkere araştırın bilgi herzaman güzeldir bir şey kaybetmesiniz bırakın artık sagı solu bu ülke bizim ve çocuklarımızın olacak bu cennet vatanı bölmeyelim saygı ve sevgiler


hakem IP: 85.110.131.xxx Tarih : 28.06.2008 13:42:04

Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının ruhları şad olsun.Onları asan sisteme ve sisteme hizmet eden düşünce patronlarına lanet olsun.Onlarla gurur duyorum,onaları saygıyla rahmetle hasretle anıyorum.


uğur akyol IP: 78.162.239.xxx Tarih : 28.06.2008 19:02:28

öncelikle tüm yurtsever kardeşlerime kucak dolusu slm...denizleri asmaları ideolijik düşüncemiz açısından hiç bi değişiklik olmadı denizleri asarak bizleri denizlerin bu gün hala onların kavgasını yürüttüğümü ve yarınlardada sürdüreceğimiz bi savaş açacağını ve elbet bi gün bu bozuk lanet olası düzenin değişeceğine inandığımızı ve bu uğurda ölümden ötesini göze aldığımızı sistemin yaratıcı patron ağaları-devlet aklının bi köşesine yazsın.yaşasın tam bağımsız ve gerçekten demokratik sosyalist türkiye SAYGILARIM LA..!


numan karaoğlan IP: 85.97.111.xxx Tarih : 30.06.2008 14:20:21

Yener Aslana .. Sen dinsizsen ben napayım kardeşim. git istediğin gibi yaşa, sana illa türban tak falan demiyoruz açın istediğiniz yerinizi gezin istediğiniz kadar kimse karışıyo size ama siz konu müslümanlık ve türban olunca yerinizde duramıyorsunuz. Niye??


hakem IP: 85.110.57.xxx Tarih : 29.06.2008 02:15:53

""ebru""hanım Deniz Gezmiş ve arkdaşları bu ülkenin değerlerine kurşun sıkmadılar.Onlar insanca yaşayacak ve yaşamak isteyen bugünün ezilen yok olan hiçleştirilen ve hatta sömürülüp kaderlerine terke edilen sistemin çarklarında çevirilen insanlara, aydınlık yarınlar bırakmaktan başka bir amaçları yoktu.Onları asanlar ve yargılayanlar ve asılmalarında elini kaldıranlar maalesef halen aramızdalar,halen  akıl dağıtıyorlar,halbuki onlar ölümün taşeronları değil gerçek patronlarıdır,onlar evlat can nedir bilemezler, onlar bunun bilincinde değiller.Aslında onlar hak etikleri dersi aldılar ve şimdide pişman olduklarını söylüyorlar.Fakat Denizler idama giderken başları dikti ve hiç bir zaman pişmanlık duymadılar yaptıklarından.Çünkü onlar ABD ye emperyalizme hizmet etmediler,çünkü onlar kapitalistlere sermayecilere hizmet etmediler.Ama bugün bu ülkeyi yönten geçmiştede şimdide halen amerikaya ve sermayeye hizmet ediyorlar.Onlar 6.filoyu çıkarmaya uğraşırlarken,sağcılar faşistler,ve islamcılar onlara kominist dediler ve onlara arkadan kurşun sıktılar.Onlar bu ülkenin değerleridir,onlar bu ülkenin dünü ve bugünü her zaman ışığı oldular onlardan aldığımız bayrak bize yadigardır onların ruhlarını bizler şad edecez ve onların yarım bıraktığı davayı biz devam ettireceğiz. Onlar asılmadı,onlar darağacında birer fidan birer onurdular onların onuru bizim şiyarımızdır.YAŞASIN TAM BAĞIMSIZ TÜRKİYE YAŞASIN KÜRT-TÜRK KARDEŞLİĞİ,YAŞASIN HALKLARIN KARDEŞLİĞİ,KAHROLSUN AMERİKAN EMPERYALİZMİ


aykut gunkut IP: 85.107.21.xxx Tarih : 11.07.2008 11:08:37

Hem de her gün aciyor anne her gün.. Dün sabah annesi Ayşe'nin saçlarını örmüştü elinden tutup okula getirdi. Yakası da dantel di zil çalınca öptü hadi yavrum sınıfa dedi. Bende agladım.Agladım hiç de utanmadan. Öğretmen ne oldu dedi. Düştüm dizim çok acıyor dedim.Yalan söyledim anne Dizim acımıyordu Ama sol yanım çok acıyordu anne..


HANDE ATAY IP: 194.27.153.xxx Tarih : 25.11.2008 11:17:25

DENİZ GEZMİŞİN DÜŞÜNCELERİNİN ARKASINDAYIM.ONLARLA İLGİLİ NE ZAMAN Bİ HABER OKUSAM TÜYLERİM ÜRPERİYO.LÜTFEN HERKES ONUN DÜŞÜNCELERİNİ İİ ARAŞTIRDIKTAN SONRA YORUM YAPSIN VE SUÇLASINLAR.ASIL ATATÜRKÇÜLER ONLARDIR.DENİZ GEZMİŞİ ASTILAR AMA BİZİ TÜKETEMEZLER.BİZLER DE DENİZLERİZ ŞİMDİ BU ÜLKE DE BİNLERCE DENİZ GEZMİŞ VAR HADİ BİZİ DE YOK EDİN O ZAMAN


hüseyin gedik IP: 88.242.163.xxx Tarih : 29.06.2008 01:15:03

efendiler tabiki denizlerin siyasal mücadelesi emperyalist güçler tarafından durdurulmak kırılmak istenmişdir ölümlerine karar vermelerine rağmen görülüyor ki bu mücadele kırılamamış ölümlerle sehpalarla setlenip engellenememiştir.ER YADA GEÇ KUŞKUSUZ ADALET TECELLİ EDECEK. bilakis ozamanlarda dünya emperyalist güçlerin bu gençlerin haklı ve mutlak muhafakiyet gösteren kararlılıkları karşısında nekadar çaresiz nekadar aciz kaldıklarının göstergesi haline gelmiştir. ayni emperyalist güçler ülkemizin can ve kan düşmanı olarak kendisini dünyaya ilan edenleri ve bunlari lider olarak yönlendirenleri korur muhafaza eder konuma düşürmüş hatta meclisinde barındırır maaşlarını bu milletin ALIN terlerinden verir duruma getirmişdir. bu durum gösterirki hala emperyalist güçler hakimiyetini muhafaza ediyor olsada artık denizlerin düşüncelerini ve hak için verdiği ONURLU mücadeleyi hiçte azımsanmayacak kadar kişiler benimsemş ve savunur duruma gelmiştir denizlerin bedenleri öldürülmüş yaşam hakları ellerinden kasp edilmiş fakat dünya görüşleri düşünceleri beslenmiş büyütülmüşdür.ruhları şad olsun. tüm dünyada hak için kendilerini feda edenlere ve bu uğurda ölenlere saygılar sevgiler sunuyorum .hüseyin.


alewılerız IP: 78.161.108.xxx Tarih : 18.11.2008 17:06:58

3 gencın olumune sebep olanları lanetlıyorum...basımızda pkk musallat olmus durumda ıken bızım boyle ıslerle ugrasmıyor olmamız gerekıyorr.yaa neden kımse bunun farkında degıl???her gecen sanıye bızım aleyhımıze ıslıyor.ama yazıkkı kımsenın bundan haberı bıle yokk


ahmet IP: 85.97.41.xxx Tarih : 28.06.2008 11:31:54

Deniz gezmişide adnan menderesıde asan Sivasta insanları yakan Baş bağlarda katliam yapan ve bunlara benzer 12 Eylul kardeş kanı şu an pkk bunların çıkış adresı aynı bırlık ve butunluğümüze kasteden hep aynı el..Neden hala anlayamıyoruz.


zaza zazajan IP: 77.1.97.xxx Tarih : 28.06.2008 15:37:24

o fidanları kesseni lanetliyorum onlara söyleyecek kelime bulamiyorum


ebru IP: 88.227.226.xxx Tarih : 28.06.2008 21:49:59

arkadaşlar amerikan emperyalizmine karşı deniz gezmişin amerikadan nasıl destek aldığını göremeyecek kadar körmüyüz.yüzlerce genç sağcı solcu idam edildide neden sadece deniz gezmiş veya bi kaç genç.bunlara bu gücü kim veriyor.devletin elinde bu kadar yayılmaları nasıl sağlanıyor.ayakları zincirlerle hapishanelere giriyorlarda ,delici aletler bulup hapishaneden kaçmaya nası cesaret ediyorlarr.biz gerçekten emperyalizme karşımıyızz.yoksa??


yener aslan IP: 88.228.136.xxx Tarih : 29.06.2008 01:02:53

numan karaoğlana soruyorum daha okula bile baslamamış bir kız çocuguna türban takması ne anlama gelmektedir bu yavrucak iki kelimeyi bir araya getiremiyorken islam adına ne biliyor aslı su ya babası iş arıyor yada annesi aş bekliyor komünizmi duyan herkes işsiz kimse kalmıyacagını biliyor ya kapitalistler ne biliyor anca el ayak öpmeyi yaşasın tam bagımsız türkiye !


ebru arslan IP: 88.227.255.xxx Tarih : 29.06.2008 20:29:07

son derece prokatif konuşmalar bunlar.bazı şeyler konuşmakla olmuyor.icraat istiyor.siz biraz geride kalmışsınız.tüm dünya onların amerikadan destek aldığını söylüyor.'deniz gezmiş gibi düşünce' derneği başkanı bunu yalanlamıyor.insanları sağcı solcu komünist ataist faşist diye ayırmayın.vatansever ve bölücü diye ayırın.hiç kimse bu vatan üzerinde başka bi kişiden üstün haklara sahip değildir.türklüğü isteyen bağımsızlığı isteyen her sağcı her solcu eşit haklara sahiptir.çamur at izi kalsın propagandasını kullanmayalım.komünistler sağcıların arkalarından vurmadılarmı?


devrim ozdemir IP: 85.104.23.xxx Tarih : 20.09.2008 23:02:03

ATA,larımızın dedıgı gıbı arkadslar DOGRU SÖYLEYENİ 9 KÖYDEN KOVARLAR VE KOVDULAR DENİZ GEZMİŞİ,YUSUF ASLANI,HÜSEYİN INANI,AMA DUSUNEMDIKLERI BIRSEY VAR DENIZLER YUSUFLAR HÜSEYİNLER ÖLMEDİ ÖLMEYECEKTE VATANINI TOBRAGINI VE MİLLETİNİ SEVEN GENCLER HER ZAMAN VAR OLACAK SORUYORUM HERKESE DENIZ GEZMIS YASASAYDI SIZCE BU TÜRKİYEMİZ NASI OLURDU ONLARIN DEDIKLERI GIBI OLSAYDI HERSEY? AMA SU ÜLKEMİZİ NE HALE GETİRDİLER BU ÜLKEYİ BU HALA GETİRENLERDE KİM BİLİYOMUSUNUZ? DENİZ GEZMİSİ İDAM EDENLER BU KADAR BASİT,KIRIKKALE,DEN SESLENİŞ.


numan karaoğlan IP: 85.97.111.xxx Tarih : 30.06.2008 14:26:15

bu arada Ebru Arslan'ın düşüncelerinin arkasındayım. Deniz gezmişin Abd ile ilişkisini bi araştırın ondan sonra abd emperyalizmine karşı kahraman olarak deniz gezmişin arkasından yürüyün. hadi bakıyım..


devrimci IP: 88.229.54.xxx Tarih : 17.01.2009 15:21:25

deniz gerzmiş'i astınız elinize ne geçti. deniz gezmiş yusuf aslan ömer inan 3 gence nasıl kıydınız. tek suçları özürlük istemeleriydi. siz asanlar kendinizi ne sanıyorsunuz.özellikle deniz gezmişi asarken neden farklı ip kullandınız. avukat itiraz etmeseydi ömerle yusuf'ada kullanacaktınız. sizin için tüketeceğim vaktim yok benim.şunu bilin öbür tarafta görüceksiniz ALLAH'IN huzurunda....


uğur çakır IP: 78.174.56.xxx Tarih : 6.10.2009 14:01:50

ALLAHIMDAN DİLERİM bir daha deniz geçmiş ve menderes vakaları yaşanmaz bu ülkede