’Gemi Trafik Yönetim ve Bilgi Sistemi’

Boğazların radarla kontrol edilmesini amaçlayan ’Gemi Trafik Yönetim ve Bilgi Sistemi’ 1996’da Denizcilik Müsteşarlığı’nın yatırım programına alındı. Ardından 1998’de Türk Boğazları Proje Ofisi kuruldu. Ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Vakfı içinde oluşturulan Savunma Araştırmaları Merkezi de bu süreçte görev aldı.

Radar sistemi, test sürecinin ardından 30 aralık 2003’te hizmete girdi. Sistemin işletilmesi görevi de Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne verildi.

"Devlet zarara uğratıldı"

Sık sık gemi kazalarıyla gündeme gelen Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri ile Denizcilik Müsteşarlığı’nı mercek altına alan Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) araştırması sonucunda, ’Gemi Trafik Yönetim ve Bilgi Sistemi’nin yapım sürecinde bir dizi usülsüzlük yapıldığı ve devletin zarara uğratıldığı ortaya çıktı.

Rapora göre, radar sistemi hayata geçirilinceye kadar birçok sıra dışı işlem uygulamaya konuldu ve devlet zarara uğratıldı. Örneğin, sistemin etüd proje işlerini yürüten İTÜ Vakfı Savunma Araştırmaları Merkezi’nin ve Türk Boğazları Proje Ofisi’nin çalışmaları zamanı ve gerekçesi belli olmayacak şekilde sonlandırıldı. Bu iki oluşuma, yükümlülüklerini yerine getirmemesine karşın sözleşme bedelinin yüzde 95’i de ödendi.

Sorumlular hakkında soruşturma açılması isteniyor

Ardından ihaleler, deneyimsiz firmalara verildi. Başlangıçtaki keşif tutarları sonradan ’özel imalât’ gerekçesine başvurularak pekçok kez artırıldı. Özel birim fiyat analizlerinde uygunsuz pekçok işlem yapıldı.

Rapora göre, maliyeti artıran özel imalatın büyük bölümü de gereksizdi. Bütün bu usulsüz ve hatalı işlemler sonucunda radar sisteminin inşaat işlerinin maliyeti 22 milyon dolara yaklaştı. Tüm bu harcamalara karşın bir de raporda geçen ’böyle bir prestij projesinde önemli kalite düşüklükleri vardır’ ifadesi durumun vehametini artırıyor.

2004 fiyatlarıyla projenin İstanbul ve Çanakkale bölümünde toplam 4 trilyon 456 milyar lirayla, rayiç değerlerin iki katı fazla ödeme yapıldığı belirtilen ve tüm bu usülsüz harcamalarla sistemin maliyetinin 50 milyon dolara yaklaştığı vurgulanan raporda sorumlular hakkında soruşturma açılması isteniyor.