Bağdat’ın yaklaşık 50 kilometre batısında yer alan Sünni kenti Felluce, Amerikan ve Iraklı güçlerin en fazla zorlandığı kentlerden biri.

Koalisyon güçleri kentin direnişçilerin kalesi haline geldiğini, bir numaralı zanlıları Ebu Mussab Ez Zerkavi’nin de intihar bombacıları ve rehine eylemcileriyle birlikte burada saklandığını söylüyor.

Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu kent, eskiden beri Saddam Hüseyin rejimine verdiği destekle tanınıyor.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde küçük bir kasabadan ibaretti.

Saddam Hüseyin’in yönetimi altındaysa Baas rejiminin önde gelen merkezlerinden biri olarak ün yaptı.

Felluce, Irak’ta ayrıca ’camiler kenti’ olarak tanınıyor; kentte 200 kadar cami var.

Fırat nehrinin ortadan ikiye böldüğü Felluce, Bağdat’tan Ürdün ve Suriye’ye giden ana yollar üzerinde yer alıyor.

Bu nedenle halkı hem tarım, hem de kamyonculukla geçiniyordu.

Ancak Irak’ın işgal ardından istikrarsızlığa sürüklenmesiyle 300 bin kişilik nüfusunun büyük bölümü işsiz kaldı.

Halkı İngilizler ve Amerikalılar’a öteden beri sıcak bakmıyor.

1920’lerdeki İngiliz mandası döneminde zor günler geçiren Felluceliler, 1991’deki ilk Körfez Savaşı’nda da bombalanmıştı.

Ancak geçen yılki işgal sırasında Amerikan birliklerinin ilk hedeflerinden biri değildi.

Protestoculara ateş

İşgalin başarıya ulaşmasından kısa süre sonra, 28 Nisan 2003’te kentteki bir okulu üs olarak kullanmak isteyen Amerikan askerlerini protesto amacıyla binlerce kişi sokaklara döküldü.

Protestoculara ateş açan askerler 13 kişiyi öldürdü; sonraki günlerde iki kişi daha öldürüldü.

Kalabalığa ateş açan Amerikan birliğinin yedi askeri, bundan birkaç gün sonra bombalı saldırıda yaralandı.


Irak’taki işgal güçlerine yönelik ölümcül pusuların ilk üçünden ikisi de mayıs ve haziran aylarında burada kuruldu.

Felluce manşetlere bundan yaklaşık bir sene sonra yeniden çıktı.

Dört ABD’li özel güvenlik görevlisi 31 Mart tarihinde sokak ortasında linç edildi; parçalanmış bedenleri sokaklarda dolaştırıldı.

Bunun üzerine Amerikalılar kente ilk topyekün saldırılarını düzenledi; ancak 600’den fazla kişinin ölümü ardından denetimi yerel aşiret güçlerine bırakarak çekildi.

Kentin şu anda tek bir militan grup tarafından değil de, işbirliği içindeki farklı aşiretlerce kontrol edildiği belirtiliyor.

Felluce’den BBC’ye bilgi veren bir muhabir, kentte tek bir yabancı savaşçıya rastlamadığını söyledi.

Ancak Guardian gazetesine yazan bir diğer muhabir, Ghaith Abdul-Ahad, Irak komutası altında savaşan yabancıları gördüğünü bildiriyor.

Direnişçiler arasında hem Saddam Hüseyin taraftarlarının, hem ABD karşıtlarının, hem de cihad isteyenlerin bulunduğu sanılıyor.

ABD’nin korkusu

Amerikalılar içinse Felluce askeri bir hedef olmanın ötesinde, direnişin simgesi olarak tüm Irak’a verilecek bir mesajın anahtarı niteliğinde.

Ancak Amerikalılar üstün askeri güçleriyle savaşı kazanırken, çok sayıda sivili öldürüp siyasi bir felakete imza atmaktan da çekiniyor.

Bu nedenle operasyonu haftalar öncesinden halka duyurmaya çalıştılar.

Duyurular üzerine büyük bir göçe sahne olan kentte kaç sivilin kaldığı ise bilinmiyor.

Bazı muhabirler yaklaşık 100 bin kişinin kalmış olabileceğini söylerken, Amerikan kaynakları gerçek rakamın bunun yarısı kadar olduğu kanaatinde.