Dünya tehlikeli döneme girdi

Japonya’da 7 Temmuz’da başlayacak G-8 zirvesi öncesinde Dünya Bankası yükselen gıda ve petrol fiyatları ile ilgili bir rapor yayımlayarak, dünyanın "tehlikeli" bir döneme girdiğini duyurdu. "Krizin önlenmesinde önümüzdeki birkaç ay kritik" uyarısı yapılan raporda gıda krizi konusunda üzerinde durulan sekiz politika önleminin hiçbirinin Türkiye’de uygulanmadığı görüldü.

JAPONYA’da 7 Temmuz’da başlayacak G-8 zirvesi öncesinde Dünya Bankası yükselen gıda ve petrol fiyatları ile ilgili bir rapor yayımlayarak, dünyanın "tehlikeli" bir döneme girdiğini duyururken "Krizin önlenmesinde önümüzdeki birkaç ay kritik" uyarısını yaptı. Raporda gıda krizi konusunda üzerinde durulan sekiz politika önleminin hiç birinin Türkiye’de uygulanmadığı görüldü.

Çifte tehlike

Dünya Bankası’nın "Çifte Tehlike: Yüksek Gıda ve Petrol Fiyatlarına Cevap" başlıklı raporunda 1973 yılından bu yana ilk kez, dünyanın rekor düzeydeki petrol ve gıda fiyatlarıyla karşı karşıya olduğu kaydedilirken, gıda ve petrol fiyatlarının geldiği düzeylerin küresel ekonomi için bir istikrarsızlık öğesi oluşturduğu kaydedildi. Raporda dünya ekonomisinde son yıllardaki hızlı büyümenin petrol piyasalarını zorlayarak eşi görülmemiş fiyat artışına yol açtığı belirtildi.

Kritik aylar

Önümüzdeki birkaç ayın, bu ortak krize set çekilmesinde ve giderek yayılan potansiyel etkileri önlemede kritik önemde olduğu kaydedildi. Rapor, petrolde 2003 ve 2005 yılları arasında gerçekleşen fiyat artışlarıyla karşılaştırıldığında gelişmekte olan ülkelerin son dönemdeki artışlara daha duyarlı oldukları bildirildi. 2008 yılında gıda fiyatlarının keskin bir biçimde artığı belirtilirken 2006’dan bu yana tohum fiyatlarının iki katından fazlaya çıktığı kaydedildi.

Tohum fiyatlarının yükselmesine katkı yapan yapısal faktörler arasında yüksek enerji ve gübre fiyatları, ABD dolarının sürekli değer kaybetmesi, bio yakıt üretiminde kullanılan bitkisel ve hububat yağlarının çok fazla kullanılması olarak gösterildi. Tecrübeye dayalı kanıtların az olmasına rağmen piyasa analistleri arasında gıda fiyatı artışlarının ana tetikleyicisinin spekülatif faaliyetlerden çok siyasi kararlar gibi unsurlar olduğu konusunda hemfikir oldukları bildirildi.

Petrolü fırlatan hızlı büyüme

DÜNYA Bankası raporunda, son yıllardaki dünya ekonomisindeki hızlı büyümenin petrol piyasalarını zorlayarak eşi görülmemiş fiyat artışlarına neden olduğu belirtilirken de petrol fiyatlarında son dönemde kaydedilen büyük artışlara dikkat çekildi. Raporda şu değerlendirme yapıldı: "Projeksiyonlar, küresel GSYİH büyümesi yavaşlarken, talep baskılarının hafiflemesine rağmen, petrol fiyatlarınınönümüzdeki iki yıl boyunca sadece mütevazi bir düşüş kaydedeceğini gösteriyor. Petrol fiyatlarının, düşük stoklar, sınırlı yedek kapasite, arzdaki çalkantılar, yeni rerzervelerin kullanılmasındaki belirsizlik ve petrol dışı kaynakların geliştirilmesine bağlı olarak volatil olmayı sürdürmesi olası."

Türkiye krize karşı önlem almayan ülkelerden

DÜNYA Bankası raporunun "Ülkeler bazında krize verilen yanıtlar" başlıklı ekinde ise, ülkelerin varolan krize karşı geliştirdikleri önlemlerin ele alındığı bir tabloya yer verildi. Türkiye dahil 69 ülkenin değerlendirildiği tabloda yer verilen sekiz ayrı önlemin hiç birinin Türkiye’de uygulanmadığı görüldü. Önlemler arasında vergilerin düşürülmesi, ihracat kısıtlamaları, fiyat kontrolleri ve nakit transferleri gibi önlemler bulunuyor. Raporun iç piyasada gıda fiyatlarını düşüren politikaların değerlendirildiği bölümünde ise, Türkiye, ithalat tarifeleri, KDV ve tohum üzerindeki diğer vergilerde indirime giden ülkeler arasında gösterildi.