Türkiye'de, 2002 yılında elektrik enerjisinde yüzde 4.3 artan tüketime karşın, üretimdeki artış yüzde 5.2'ye ulaştı. Kişi başına elektrik tüketiminin 2002 yılında 1870 kilovatsaat'ten (kwh) 1950 kwh'ye yükseldiği Türkiye'de, kurulu güç yüzde 11.7 artınca, yüzde 14.6 yedek kapasite (kapasite fazlası) oluştu. 2001 yılında 122 milyar 724.7 milyon kilovatsaat (kwh) olan brüt üretim, yüzde 5.2 artışla 129 milyar 143.8 kwh'ye ulaştı. Buna karşın 2001 yılında 126 milyar 871.3 milyon kwh olan tüketim geçen yıl yüzde 4.3 artışla 132 milyar 295.3 milyon kwh'ye çıktı. Elektrik enerjisi açığı 2001 yılında 4 milyar 146.6 iken, 2002 yılında 3 milyar 151.5 milyon kwh'ye geriledi. Bu dönemde üretimin tüketimi karşılama oranı da yüzde 96.7'den yüzde 97.6'ya çıktı. Türkiye, 2001 yılında elektrikte 4 milyar 579.4 milyar kwh ithalat, 432.8 milyon kwh ihracat, 2002 yılında ise 3 milyar 584.5 milyon kwh ithalat, 433 milyon kwh ihracat yaptı. Kişi başına elektrik tüketimi ise 2002 yılında 1870 kwh'den 1950 kwh'ye yükseldi. Elektrik üretiminde en büyük artış yüzde 48 ile yap-işlet-devret (YİD) ve yap-işlet (Yİ) yöntemiyle kurulan santrallarda yaşandı. Bunları yüzde 28.9 ile Elektrik Üretim A.Ş'ye (EÜAŞ) ait hidroelektrik santrallar takip etti. Üretim şirketlerinin ürettiği elektrik miktarı 13 milyar 279.1 milyon kwh'den 19 milyar 647.6 milyon kwh'ye ulaştı. EÜAŞ'ye ait hidroelektrik santralların üretimi ise 20 milyar 408.8 milyon kwh'den 26 milyar 307.3 milyon kwh'ye yükleldi. EÜAŞ'ye ait hidrolik dışındaki santralların elektrik üretimi yüzde 11, bağlı ortaklıklarına ait santralların elektrik üretimi de yüzde 8.7 oranında azaldı. KULLANILMAYAN KAPASİTE 22.5 MİLYAR KWH Türkiye'nin elektrik kurulu gücü de geçen yıl yüzde 11.7 oranında artarak 28 bin 332.4 megavat'dan (mw) 31 bin 654.6 mw'a ulaştı. Yıllık elektrik üretim kapasitesi böylece 151.6 milyar kwh'ye yükseldi. Tüketimin 132.3 milyar kwh olduğu dikkate alındığında, elektrik üretim kapasitesi 151.6 milyar kwh'ye ulaşınca, yedek kapasite oranı yüzde 14.6'ya ulaştı. Bu, Türkiye'nin, şu anki tüketiminin 19.3 milyar kwh üzerinde üretim kapasitesine sahip olması demek... Elektrikte kurulu kapasite tüketime değil de üretim miktarına bağlı olarak değerlendirildiğinde, kullanılmayan kapasite 22.5 milyar kwh düzeyine çıkıyor. Bu da yüzde 17.4'lük bir üretime bağlı kapasite fazlası anlamına geliyor. Kurulu güç artışındaki en büyük etken, üretim şirketlerine ait tesislerin kurulu gücünün ikiye katlanarak 2 bin 337.8 mw'den 4 bin 647.8 mw'ye çıkarması oldu. Yeni devreye giren hidroelektrik santrallarla ayrıcalıklı Çukurova Elektrik A.Ş. (ÇEAŞ) ve Kepez Elektrik şirketlerinin sahip olduğu kurulu güç düzeyi de 610.3 mw'den 1120.3 mw'ye yükseldi. KURULU GÜÇTE DOĞALGAZIN PAYI YÜZDE 29.8'E YÜKSELDİ Elektrik kurulu gücünün yakıt cinsine göre dağılımına bakıldığında, 2001 yılında doğalgazın payı yüzde 17.1 iken geçen yıl yüzde 29.8'e yükseldi. Hidrolik enerjinin payı yüzde 41.2'den yüzde 38.5'e, kömürün payı da yüzde 24.7'den yüzde 23'e geriledi. Üretimde ise doğalgazın payında önemli bir değişiklik olmazken, kömürün payı yüzde 31.3'ten yüzde 25'e geriledi. Hidrolik enerjinin payı ise yüzde 19.6'dan yüzde 26.1'e yükseldi. (aa)