Hrant Dink: Alman Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi lideri Merkel’in derdi Ermeni meselesi değil. Bunu kullandırtan Ermenilere de yazık.

İstanbul’da yayımlanan Agos gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan Avrupa Akademisi ve Berlin Avrupalı Türkler İnisiyatifi (BATI) tarafından ortaklaşa düzenlenen bir toplantıda konuştu. Sözde Ermeni katliamının tartışıldığı toplantıda Dink, Ermenilerin Türkiye’de kendi dillerinde eğitim yapan okulları ve kiliseleri bulunduğuna dikkat çekti.

CDU’nun Almanya’da konuyu siyasi bir malzeme olarak kullanmasını eleştiren Dink, “Genel Başkan Merkel konuyu siyasi malzeme olarak kullanıyorsa bu onun derdi. Merkel’in derdi Ermeni meselesi değil. Bunu kullandırtan Ermenilere de yazık” dedi.

Batılı ülkelerin Ermeni konusunda Türkiye’ye müdahale şeklini de eleştiren Dink, “Batı, aynı üslubu sürdürürse bunun nelere mal olacağı ortada” diye konuştu.

Ermenilerin temel sorunlarının varlıklarını sürdürmek olduğunu belirten Dink, “Tarihe sadece belgelerle bakarak insanı unutuyoruz. Bu tarihi irdelerken ahlak çok önemli” dedi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile anamuhalefet partisi liderinin ortaklaşa olarak tüm tarihçileri tartışmaya çağırdığını hatırlatan Dink, “Sayın Başbakan bu tartışmanın sonuçlarına da katlanmaya hazır olduğunu söyledi. Bu önemli bir gelişmedir” diye konuştu.

Türkiye’nin hızla değişip daha da demokratikleştiğini belirten Dink, “Türkiye’de tabular yıkılıyor. Türkiye’ye bu konuda yardımcı olmak lazım” dedi.

ODTÜ öğretim görevlisi Prof. Dr. Ömer Turan, 1915 yılında yaşanan olaylar hakkında öncelikle tarihçi ve hukukçuların konuşması gerektiğini ifade ederek, “Bu konuda herkes konuşacak, tarihçiler ve hukukçular konuşmayacak. Böyle şey olmaz” dedi.

Prof. Turan, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ermeni örgütlerin yapılanmaya başladığına dikkat çekerek, Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı’yla birlikte, Rusya’nın yanında Osmanlı devletine karşı mücadele ettiklerini hatırlattı.

Van’da sözde bir Ermeni devletinin bile kurulduğunu, Ermeni çetelerinin çok sayıda Müslümanı da katlettiğini belirten Turan, Osmanlı devletinin çözüm olarak savaş bölgesindeki Ermenileri ülkenin diğer bölgelerine naklettiğini, bu sırada meydana gelen olayların katliam olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığını kaydetti.

Ermenilerin nakledilmeleri sırasında bazı saldırı, kötü muamele ve rüşvet olaylarının söz konusu olabileceğini ifade eden Turan, bu olaylara neden olanlar hakkında o dönemlerde bile yasal işlemlerin yapıldığını, binlerce sorumlunun idam cezası dahil olmak üzere çeşitli cezalara çarptırıldıklarına işaret etti.

Ruhr Üniversitesi öğretim görevlisi Fikret Adanır ile Berlin Hür Üniversite öğretim görevlisi Hajo Funke ise 1915 yılında yaşanan olaylardan örnekler vererek, Ermenilerin Osmanlı devletine ihanet ettiklerinin doğru olduğunu belirttiler, ancak diğer bölgelere taşınmaları sırasında yaşanan olayların da soykırım olarak nitelendirilebileceğini öne sürdüler.

İzleyicilerin de sorularla iştirak ettiği toplantıda zaman zaman sert tartışmalar oldu.