Kentli nüfusa yönelik yapılan araştırmaya göre gelir dağılımı arasındaki uçurum açıldı, harcamalar kısılırken tasarruflar arttı, Galatasaray taraftar yitirdi.
Veri Araştırma A.Şnin 2 yılda bir düzenli olarak yaptığı Kentsel Türkiye Araştırmalarının üçüncüsü de tamamlanarak, bulguları basın toplantısıyla açıklandı. Veri Araştırma A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Sezgin Tüzün, son araştırma ile 2002den 2004e kentliler krizde yitirdiklerini telafi edebildi mi? sorusuna yanıt aradıklarını belirtti.
Türkiyede gelir dağılımındaki uçurum tekrar açılmaya başladı. 2001 krizindekinin aksine bu uçurum zenginlerin daha zengin yoksulların daha da yoksullaşmasıyla gerçekleşti.
KULLANILABİLİR GELİR ARTTI
2000 yılında 7 bin 753 dolar olan hane başına beyan edilen kullanılabilir gelir, kriz sonrası gerileyerek 2002de 5 bin 105 dolar düzeyine indi, 2004de ise 9 bin 100 dolara çıktı. Birey bazında da bin 966 dolardan 2002 yılında bin 280 dolara inen kullanılabilir gelir, geçen yıl 2 bin 419 dolara yükseldi.
Hane başına düşen yıllık ortalama kullanılabilir gelir yüzde 20lik gelir dilimlerine göre incelendiğinde, bütün dilimlerde artış gözleniyor. En üst yüzde 20lik dilimin kullanılabilir geliri 2000de 18 bin 678, 2002de 11 bin 602 dolar iken 2004de 21 bin 684 dolar oldu. En alttaki dilimin kullanılabilir geliri ise 2 bin 216dan 2002de bin 657 dolara indikten sonra, geçen yıl 2 bin 860 dolara yükseldi.
GELİR DAĞILIMI BOZULMASI
Yüzde 20lik gelir dilimlerinin toplam gelirden aldıkları payların 2000den 2004e seyri, yeniden gelir dağılımı bozulmasıyla karşı karşıya kalındığını ortaya koydu. 2001 krizinin öncelikle en üst gelir dilimini etkilediği kaydedilen araştırmada, bu grupların 2002den 2004e uzanan süreçte kayıplarını telafi ettikleri vurgulandı.
Araştırma raporunda şöyle denildi: "En alt yüzde 5 ile en üst yüzde 5 içinde yeralan haneler arasında 2000 yılında 27.2 kat gelir farkı varken, bu fark 2002de 20.1 kata inmişti. Bu fark yeniden açılarak 23.9 kata ulaştı.
2001 krizi gelir dağılımı eşitsizliğini azalatma yönünde işlev görmüş ise de bu (göreli dengeli gelir dağılımı iyileşmesi) zenginleşerek değil, yoksullaşarak gerçekleşmişti. Yeniden zenginleşme süreci gelir dağılımı eşitsizliğini tekrar büyütmeye başladı.
YTL BAZINDA 2000 YILI GELİR DÜZEYİNE ULAŞILAMADI
Araştırma sonuçları, Hane ve birey bazında krizin neden olduğu gelir kayıpları telafi edildi mi? sorusuna yanıtı, dolar bazında Evet, TÜFE artışlı YTL bazında ise Hayır olarak veriyor.
HANE HARCAMALARI KISILDI
Hane harcamalarının son 4 yıldaki seyri, kısıntıya işaret ediyor. 2000 yılında yüzde 72, 2002de yüzde 65 olan hane harcamalarının kullanılabiler gelir içerisindeki payı, geçen yıl yüzde 61 olarak gerçekleşti.
Gelir artışının gerisindeki harcama oranı, gelir kaybına uğrayan hanelerin gelir kaybından çok daha fazla oranda harcama kısıntısına gittiği, sonra gelirleri artsa da bir tedbir olarak harcamalarını aynı oranda artırmadığı şeklinde yorumlandı.
İYİMSERLİK İLERİYE DÖNÜK
Araştırma bulguları, ileriye dönük iyimserliği de gösterdi. Ekonomik durum nasıl değişti? sorusuna hane olarak iyiye gitti diyenlerin oranı yüzde 19.4, değişmedi diyenlerin oranı yüzde 44.9 ve kötüye gitti diyenlerin oranı yüzde 35.7 olurken, gelecek 12 ay için ise iyiye gideceğini düşünenler yüzde 26.7, değişmeyeceğini düşünenler yüzde 49 ve kötüye gideceğini düşünenler yüzde 24.3lük bir oran oluşturdular. Aynı soruya ülke açısından olumlu yanıt verenlerin oranı ise yüzde 37e çıkıyor.
CEP TELEFONU SAHİPLİĞİ ARTTI
Araştırma, cep telefonu sahipliliğinin 2000 yılında yüzde 19 düzeyinden 2002 yılında yüzde 30a ve 2004 yılında yüzde 46ya çıktığını gösteriyor. Bir başka deyişle 2000 yılında yaklaşık her 5 kişide 1 olan cep telefonu sahipliği, geçen yıl ortalama her 2 kişide 1 düzeyine yükseldi.
GALATASARAY TARAFTAR YİTİRİYOR
Araştırmaya göre Galatasarayın Avrupa kupalarında başarılı olduğu dönemlerde artan taraftar sayısı son 4 yılda düşüş gösterdi. Galatasaray, 2000 yılında yüzde 31 olan taraftar oranı, 2002 yılında yüzde 27ye, 2004 yılında yüzde 26ya geriledi.
Fenerbahçeyi tutanların oranı ise yüzde 25ten 2002 yılında yüzde 22ye indikten sonra 2004 yılında yüzde 23e yükseldi. İstanbulda taraftarlık sıralamasında birinci takımın Fenerbahçe çıktı. Beşiktaşın taraftar oranı da yüzde 12den 2002 yılında yüzde 11e düştükten sonra 2 puan artışla geçen yıl yüzde 13e çıktı.
AA
Yayın Tarihi :
21 Şubat 2005 Pazartesi 17:06:11
Güncelleme :22 Şubat 2005 Salı 01:08:46