’Gerekirse müzakereler askıya alınacak’

Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği’nin Türkiye’yle tam üyelik müzakerelerine başlamasını tavsiye etti.

Komisyon İlerleme Raporu’nda, Türkiye’nin üyelik müzakerelerine başlayabilmesi için Kopenhag Kriterleri’ni ’yeterince’ yerine getirdiğini söylüyor.

Ancak üyelik müzakereleri sürecinin, sonucu şimdiden garanti edilemeyecek, ’ucu-açık’ bir süreç olduğu belirtiliyor.

Raporda, "Sonuç ne olursa olsun, Türkiye’nin Avrupa sürecine bağlı kalmasını sağlamalıyız" şeklinde bir ifade var.

’Ucu-açık’ ifadesi ilk kez karar metninde

’Ucu-açık’ ifadesi, Avrupa Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyeliğini devralacak olan Olli Rehn’in, Avrupa Parlamentosu’ndaki sorgulaması sırasında gündeme gelmişti.

Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Joost Lagendijk’in bu konuda sorduğu soruya Rehn, "Bir anlamda bütün üyelik müzakerelerinin ucu açıktır. Kimseye otomatik üyelik bileti verilemez" yanıtını vermişti.

Olli Rehn; "Ancak bir aday ülke Avrupa değerlerini sahiplenir, Avrupa standartlarını yakalar, demokrasi-özgürlük-insan hakları prensiplerini sahiplenir ve AB üyeliğinin avantajlarından yararlanma yanında, birlik üyesi olmanın yükümlülüklerini de yerine getirirse, o zaman AB’nin de yükümlülükleri vardır. Bu ülkeyi üyeliğe almak gerekir" diye konuşmuştu.

Şimdi Rehn’in bu tavsiyelerinin, özellikle de ’ucu-açık’ ifadesinin, tavsiye metninde de yer alacağı anlaşılıyor.

AB yetkililerinin daha önceki aday ülkelerin de benzer koşullara sahip olduğunu belirtmelerine rağmen, ’ucu-açık’ ifadesinin ilk kez bir AB metninde yer aldığı belirtiliyor.

Müzakereler gerektiğinde askıya alınabilecek

Bunun yanı sıra İlerleme Raporu’yla birlikte açıklanan Strateji Belgesi’nde, müzakere sürecinde aday ülkenin çok sıkı denetleneceği vurgulanıyor.

Bu belgeye göre eğer reform süreci aksarsa, yine demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü gibi ilkelerden taviz verilmeye başlanırsa, üyelik müzakereleri askıya alınabilecek.

Ayrıca üyelik müzakerelerinde, Avrupa müktesebatına uyum sağlanması için 31 ana başlıkta belirlenen tüm sorunların çözülmüş olması gerekiyor.

Raporlara, özellikle de Strateji Belgesi’ne bakılırsa, bunların sadece kağıt üzerinde tamamlanması, sadece yasal düzenlemelerin yapılması ya da yapılacağının vadedilmesi yetmiyor, Avrupa Birliği bunların uygulamada da görülmesini istiyor.

Strateji Belgesi, özellikle Türkiye için hazırlanmış bir belge değil.

Belge; Bulgaristan, Romanya ve Hırvatistan’ı da konu alıyor.

Fakat üyelik müzakerelerine başlaması kesinleşen Hırvatistan için önerilen stratejide bunlar yer aldığı için, bundan sonra aynı sürece giren tüm ülkelerde aynı şartların aranacağı anlaşılıyor.

İki Fransız üyesi, Komisyonun kararına karşı çıktı

Avrupa Komisyonu yetkilileri ’ucu-açık’ ifadesini, 17 Aralık’ta herhangi bir üyenin veto olasılığını ortadan kaldırmak için metne koyuyor.

Özellikle de Türkiye’nin üyeliğine karşı çıkan Avusturya Başbakanı Wolfgang Schüssel’in böyle bir yola gitmemesi ve Avusturya’nın kaygılarının hafifletilmesi için ’ucu-açık’ ifadesine yer veriliyor.

Komisyon üyelerinden dördü, Türkiye’yle üyelik müzakerelerine başlanmasına kesinlikle karşı çıktı.

Bunlar; Avusturyalı Franz Fischler ve Hollandalı Frits Bolkestein ile Fransız üyeler Pascal Lamy ve Jacques Barrot.

Yine aralarında İspanya, Lüksemburg, Slovakya ve Macaristan’dan üyelerin de bulunduğu altı komisyon üyesi, Türkiye’yle müzakerelere başlama kararından memnun olmamalarına karşın, karara karşı çıkmadı.

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün, metindeki ’ucu-açık’ ifadesinden ve müzakereler için tarih verilmemesinden hoşnut olmadıkları söyleniyor.

Fakat AB Komisyonu yetkilileri, "Bizler birer Avrupa bürokratıyız. Bu konuda bizim karar vermemiz doğru olmaz. Buna 17 Aralık’ta AB liderleri karar vermelidir.’ diyor.

Bir AB yetkilisinin kullandığı ifadeyle aktarırsak, "Türkiye’yle ilgili tavsiye, ’açık bir evet değil, birçok fakatı içeren’ bir evet."