İnsan Hakları İl Kurulları’na 13 milyon nüfuslu İstanbul’da 5 yılda 610 kişi, 3 milyon nüfuslu İzmir’de ise, 209 kişi başvurdu. En çok başvurular baş örtüsünden.

Devletin hükümet dışı kurum temsilcilerini de içine alarak kurduğu Valilik ve Kaymakamlıklar daki İnsan Hakları Kurulları, aradan 5 yıl gibi bir süre geçmesine karşın toplum kesimleriyle istenilen barışıklığı sağlayamadı.

İnsanların hak ihlali ile ilgili şikayetlerini ’nasıl olsa bir sonuç çıkmaz’ düşüncesiyle devletin bu kurumları yerine sivil toplum örgütlerine yapmayı yeğledikleri gözlendi.

Bağımsız Siyasi Kadın Gazetesi KAZETE’nin, İstanbul ve İzmir Valilikleri İl İnsan Hakları Kurulları’na bu kurulların oluşturulduğu 2000 yılından 2004 yılı sonuna kadar yapılan başvurulardan derlediği bilgilere göre, bu kurullara yapılan başvurular daha çok maddi, manevi, sosyal yardım talebiyle sınırlı kalıyor.

Valilikler İnsan Hakları İl Kurulları’nın faaliyetlerini gerek kentin çeşitli yerlerine asılan afiş ve panolarla gerek kamu kurum ve kuruluşlarıyla kentin çeşitli yerlerine konulan İnsan hakları şikayet ve öneri kutuları ile gerekse konferans, panel, söyleşi, yarışma gibi etkinliklerle tanıtıyoruz diyorlarsa da, bu kurullara yapılan başvuru sayılarından tanıtımların son derece yetersiz kaldığı görülüyor.

Örneğin, diğer kentlere göre daha dinamik ve sivil topum örgütleriyle bütünleşmiş bir yapı sergileyen istanbul İnsan Hakları İl Kurulu’na, kuruluşundan beri (son 5 yılda), İnsan Hakları Masası Sorumlusu Avukat Vildan Yirmibeşoğlu’nun verdiği bilgiye göre toplam 610, yine Türkiye’nin üçüncü büyük kenti İzmir’de ise İnsan Hakları İl Kurul Başkanı Vali Yardımcısı Fevzi Güneş’in verdiği bilgiye göre sadece 209 başvuru yapıldı.

İstanbul’da yapılan başvuruların yarısından fazlasını (361) başörtüsü ile eğitime devam etme isteğinin, 67’sini kamu görevlilerine yönelik şikayetlerin, 55’ini işkence ve kötü muamele iddialarının, 43’ünü ise danışmanlık taleplerinin oluşturduğu dikkati çekti.

İzmir’de ki başvurularda işkence ve kötü muamele (68), ilk sırayı alırken, bunu bazı kamu kurum ve kuruluşlarından şikayet (25), hak ihlaline yol açan sosyal, siyasal ve hukuki konular (21) izledi.

KURUL TEMSİLCİLERİ

İstanbul’da geçen yıl yapılan 125 başvurudan ilk üçünü kamu görevlilerine yönelik şikayet, danışmanlık talebi ve kötü muamele ve darp iddiaları (toplam 94) oluşturdu. Buna karşılık geçen yıl içinde ’başörtüsü ile eğitim’ istemiyle yapılan bavurular adeta bıçak gibi kesilerek 9’a düştü.

Av. Yirmibeşoğlu, İnsan Hakları İl Kuruluna kuruluşundan itibaren yapılan toplam 610 başvurunun 596’sının sonuçlandırıldığını 14 başvurunun ise sonuçlanmayı beklediğini söyledi.

Türkiye’nin Avrupa’daki insan hakları sınavından başarılı çıkabilmek için birbirine ardına oluşturduğu insan Hakları Kurulları’nda görevli hükümet dışı kurumlar ve sivil toplum temsilcilerinde aranan özellikler ise ilden ile değişiyor. Bazı illerin insan hakları kurullarında İl özel İdare, belediye, İl jandarma Komutanlığı, İl emniyet, il sağlık, sosyal hizmetler, müdürlükleri gibi devlet kurumlarının yanısıra üniversiteler, esnaf ve ticaret odaları, hemşeri ve yardım dernekleri yer alırken bazılarında ise baro, tabip odası, insan ve kadın hakları için mücadele veren dernek, vakıf ve benzeri sivil oluşumlar görev alıyor.

İnsan Hakları Kurulları’nın birbirinden farklı yapılarda oluşmasının vatandaşta güvensizlik yarattığı ve bu nedenle de halkın bu kurulları ’sorun çözücü’ olarak görmeme inancını koruduğu belirtiliyor.