Hükümet diken üstünde

İran ve Suriye ile Irak’ın toprak bütünlüğü konusunda birlikte hareket eden Türkiye, ABD’nin iki ülkeye yönelik sert uyarıları karşısında zora girdi.

AYHAN ŞİMŞEK

ANKARA - İran ve Suriye’nin ’’ortak cephe’’ oluşturma kararı, Irak’ın toprak bütünlüğü konusunda bu ülkelerle birlikte hareket eden, ancak ABD ile de ilişkilerini düzeltmeye çalışan Türkiye’yi zora soktu. İran’ın geçen sene ilettiği ’’üçlü istikrar girişimi’’ önerisine ABD ile ilişkileri düşünerek temkinli yaklaşan Ankara, Bush yönetiminin iki ülkeye yönelik sert uyarılarının ardından bunu gündeminden çıkardı. Suriye ve İran ile üçlü bir fotoğrafta boy göstermek istemeyen Ankara, Irak konusunda bu ülkelerle yürüttüğü diyaloğu, geniş katılımlı ’’komşu ülkeler’’ platformunda sürdürmeyi planlıyor.

Türkiye ile ABD, Irak savaşı sürecinde sarsılan ilişkilerini yeni bir çerçeveye oturtamadan, İran ve Suriye konusunda görüş ayrılığına düştü. Bush yönetimi, ikinci döneminde İran ve Suriye’ye yönelik planlarına ağırlık verirken Türkiye ile de stratejik bir işbirliği sürecini başlatmak istiyor. Washington yönetimi, bu çerçevede İran ve Suriye’ye yönelik baskı politikasına Türkiye’nin de katılmasını bekliyor. ABD’li diplomatik kaynaklar, İran ve Suriye’nin artan baskılar karşısında Türkiye’nin dostluğuna ihtiyaç duyduğunu belirtirken, Ankara’nın bunu kullanabileceğini, iki ülkenin adım atmasını sağlayabileceğini kaydediyorlar.

İran’dan nükleer programından vazgeçmesi, Irak’taki gelişmeleri yönlendirmeye çalışmaması, Suriye’den de Irak’taki direnişçi gruplara desteğini kesmesi ve Lübnan’dan çekilmesi isteniyor.

Bush yönetimi, bu beklentilerine karşılık Erdoğan hükümetinden istediği desteği bulamıyor. ABD kaynakları, Başbakan Erdoğan’ın ABD’nin Irak ve Ortadoğu politikalarına yönelik İslamcı refleks taşıyan sert eleştirileri ile Suriye ve İran’la yakınlaşmasının Washington’da soru işaretleri yarattığını kaydediyorlar. Ankara-Washington hattında sert açıklamalar ile yaşanan gerilimin, ABD Dışişleri Bakanı Condolleeza Rice ’ın ziyaretiyle bir ölçüde yumuşadığını belirten ABD’li kaynaklar, buna karşın Erdoğan’ın dış politikasına ilişkin şüphelerin tümüyle ortadan kalkmadığını kaydediyorlar.