3 ekim 2005 tarihinde Avrupa Birliği ile masaya oturacak olan Türkiye, ocak ayında müzakere heyetini ve teşkilatını şekillendirmeyi planlıyor. Öne çıkan kurumlar ise Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği ve Devlet Planlama Teşkilatı.

Avrupa Birliği Komisyonu’nun Türkiye temsilciliği de, ciddi bir kadro takviyesi ile müzakarelere hazırlanıyor. Avrupa Birliği müzakere sürecinde ’başmüzakareci kim olacak?’ sorusu hala cevapsız beklerken müzakarelerin hangi teşkilatla nasıl yürütüleceği de Ankara’da son günlerde en çok tartışılan konulardan. Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği ve Devlet Planlama Teşkilatı bu süreçte adı en çok geçen kuruluşlar.

Üyelik sürecini bugüne kadar sırtlayan Dışişleri Bakanlığı müzakerelerin de olmazsa olmaz paçası olacak. Ancak müzakereler siyasi bir pazarlıktan çok teknik bir uyum süreci olarak geçecek.

Teknik konular AB Genel Sekreterliği’ni ilgilendiriyor

Bu durumda da kuruluşundan beri sadece bu noktada uzmanlaşan, Ulusal programların hazırlanması, yurtiçi Avrupa Birliği uyum sürecinin koordinesi gibi konularda ciddi tecrübe kazanan Avrupa Birliği Genel sekreterliği öne çıkıyor. Kurumun en önemli eksiği ise son derece kısıtlı personeli ve teşkilat kanununun olmaması. Henüz kaç başlıkta müzakere edileceği kesinleşmese de konuların çoğu doğrudan ekonomi ile ilgili.

İki ayrı çalışması nedeniyle DPT de gündemde

Son dönemde koordine ettiği Katılım Öncesi Ekonomik Program ve hazırladığı ’Türkiye’nin Üyeliğinin Avrupa Birliği’ne Muhtemel Etkisi’ raporu ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) da müzakere sürecinde adı öne çıkan kurumlardan.

Ankara’da bu üç kuruluştan birinin müzakereleri yürütmesi, farklı bir teşkilatlanmaya gidilmesi ve Planlama Teşkilatı’nın Avrupa Birliği genel müdürlüğünün genel sekreterliğine bağlanması gibi birçok senaryo konuşuluyor. Ancak asıl karar verme noktasındakiler hala sessiz.

AB Komisyonu’nun Ankara temsilciliği de hazırlığını tamamladı

Bu arada Avrupa Birliği Komisyonu’nun Ankara temsiciliği de kendini müzakerelere hazırlıyor. GÜmrük Birliği ve Helsinki zirvesinden sonra kadrosunu genişleten temsilcilik 120 kişiye ulaşması beklenen yapısıyla Avrupa Birliğinin Brüksel dışındaki en büyük temsilciliği konumuna gelecek.

Yeniden yapılanmalar da konuşulanlar arasında

Müzakereler için ’yeniden yapılanma’ da öneriliyor. Bu kapsamda Dışişleri Bakanlığı ile AB Genel Sekreterliği’nin ’AB müsteşarlığı’ adı altında yeniden yapılandırılması düşünülüyor.

Bir başka alternatif ise hükümetin bir Avrupa Birliği Bakanlığı oluşturması. Bu kurumun görevlerinin şunlar olması öngörülüyor:

- AB ile ilgili tüm kurumlar arasında koordinasyonu sağlamak

- AB konusunda uzman daha çok personel istihdam etmek

- AB’den gelecek fonların kullanımı konusunda ‘koordinatör kurum’ olmak

- Sivil toplum örgütlerinin, üniversitelerin ve medyanın aktif katılımını sağlamak

- Türkiye’nin AB üyeliğine hazırlanması amacıyla oluşturulacak kurul ve komitelerin sekreterya hizmetlerini eskisi gibi yürümek, anılan kurul ile komiteler tarafından alınan kararların uygulanmasını sağlamak

- Uyum çalışmalarının yoğunlaşacağı başlıklar:

- Tarımdan eğitime, ulaştırmadan sağlığa tüm kurumların yeniden yapılandırılması

- Çalışmasına gerek görülmeyen kamu kurumlarının devredilmesi ya da kaldırılması

- AB üyesi ülkelerin müzakere süreçlerindeki yeniden yapılanma örneklerinin incelenmesi

Abdullah Gül, başmüzakereci olabilir

Başmüzakerecinin kim olacağı ise bir başka önemli soru. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, başmüzakereciyi birlikte belirleyecekler. Ancak başmüzakerecinin teknik donanımının yanı sıra tek başına görüşme yapabilmesi ve siyasi kararlara da imza atabilmesi gerekiyor. Bu nedenle Ankara’da Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün ismi ön plana çıkıyor.

Uzmanlar kadrosu oluşturuluyor

Ankara’nın başmüzakereci ile birlikte çalışacak bir de uzmanlar kadrosu oluşturması gerekiyor. 31 başlıkta yürütülecek müzakerelerde bakanlıklarda kimlerin müzakere heyetlerinde yerabileceğini saptamak için çalışmalar şimdiden başladı.

Bakanlıklarda hem Türk, hem de Avrupa Birliği müktesabatına hakim isimler ön plana çıkıyor. Başbakan Erdoğan da müzakere heyetlerinde yeralacak isimlerin ağırlıklı olarak hukukçu olmaları gerektiği görüşünü savunuyor.