Türkiye`nin 1999 yılı sonundan başlayarak stand-by anlaşmaları kapsamında IMF`den kullandığı 30 milyar doların geri ödemesinin 40 milyar doları bulacağı belirlendi. Söz konusu borçların faiz yükümlülüğü ve SDR`nin dolar karşısında önemli ölçüde değer kazanması bu borçlanmaları Türkiye için oldukça pahalı hale getirdi.

Türkiye ile IMF arasındaki son üç yıllık stand-by anlaşmasının süresi geçen hafta tamamlandı. IMF ile toplam 10 milyar dolar kredi içeren üç yıllık yeni bir anlaşma imzalamaya hazırlanan Türkiye, 1999 yılından bu yana IMF`den kullandığı krediler için ağır bir fatura ödedi.

IMF ile 1994 yılındaki stand-by anlaşmasının yarım kalmasından sonra 1999 yılı sonunda 2000 başından geçerli olmak üzere üç yıl sürecek yeni bir stand-by`a imza atılmıştı. Ancak, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerinden sonra stand-by anlaşmaları yenilenerek Türkiye beş yıllık bir IMF`li dönem yaşadı.

ANKA`nın Merkez Bankası`nın verilerinden yaptığı belirlemelere göre Türkiye 2000 yılı başında uygulamaya giren ilk stand-by anlaşmasına imza attığı 1999 yılında hem bu anlaşmanın ilk dilimi hem de Marmara Depremi için IMF tarafından açılan acil kredi olarak toplam 807 milyon dolar kredi kullandı. O günkü SDR/dolar paritesi üzerinden 2000 yılında 3 milyar 439 milyon, 2001 yılında 11 milyar 317 milyon, 2002 yılında 12 milyar 503 milyon, 2003 yılında 1 milyar 681 milyon, 2004 yılında 1 milyar 163 milyon dolar kredi aldı. Türkiye`nin IMF`den bu dönemde aldığı toplam kredi miktarı 30 milyar 910 milyon dolar oldu.

GERİ ÖDEMELER

Bu dönemde IMF`ye yine geri ödemenin yapıldığı dönemdeki SDR/dolar paritesine göre 14 milyar 11 milyon doları anapara, 3 milyar 191 milyon doları da faiz olmak üzere toplam 17 milyar 202 milyon dolarlık geri ödeme yaptı. Geri ödemelerin 306 milyon doları 1999, 147 milyon doları 2000, 1 milyar 551 milyonu 2001, 6 milyar 955 milyonu 2002, 2 milyar 604 milyonu 2003 ve 5 milyar 639 milyon doları ise 2004 yılında yapıldı.

NET BORÇLANMA

Yapılan borçlanmalardan aynı yıllarda yapılan anapara geri ödemelerinin indirilmesiyle hesaplanan net borçlanma söz konusu dönemde 16 milyar 899 milyon dolar olarak gerçekleşti. Başka bir ifadeyle bu hesapla Türkiye`nin 2004 yılı sonunda IMF`ye anapara olarak toplam 16 milyar 899 milyon dolarlık borcu kalmış olması gerekiyordu. Ancak, IMF`nin kredi kullandırırken ve tahsil ederken esas aldığı para birimi olan SDR`ın (Özel Çekme Hakkı) dolar karşısında önemli ölçüde değer kazanması Türkiye`nin çok yüksek bir tutarda kur farkı üstlenmesine neden oldu.

KALAN ÖDEMELER

IMF`nin verilerine göre Türkiye`nin 2004 sonu itibariyle IMF`ye olan borcunun anaparası 21 milyar (13 milyar 848 milyon SDR) düzeyinde bulunuyor. Türkiye`in mevcut duruma göre bu borcu 2008 yılı sonuna kadar geri ödemesi gerekiyor. Söz konusu borç için Türkiye`nin 2005-2008 yılları arasında yapması gereken faiz ödemesi ise 1 milyar 288 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Böylece Türkiye 2005-2008 yılları arasında mevcut borçları için ILF`ye 22 milyar 288 milyon dolarlık bir geri ödeme daha yapmak zorunda olacak. Bu ödemeyle birlikte Türkiye`nin IMF`ye yapacağı geri ödemeler toplam 39 milyar 490 milyon dolara ulaşacak.

1999-2004 yılları arasında IMF``den borç kullanımı ve geri ödemeler (milyon dolar)

Ödeme

-----------------------

Kullanım Anapara Faiz Toplam Net kullnım

-------- -------- ---- ------ ---------

1999 807 286 20 306 521

2000 3.439 88 59 147 3.351

2001 11.317 1.087 464 1.551 10.230

2002 12.503 6.138 817 6.955 6.365

2003 1.681 1.731 873 2.604 -50

2004 1.163 4.681 958 5.639 -3.518

Toplam 30.910 14.011 3.191 17.202 16.899

IMF`ye 2005-2008 ödemeleri(*) (milyon dolar)

Anapara Faiz Toplam

2005 7.822 883 8.705

2006 11.545 353 11.898

2007 1.247 39 1.286

2008 387 9 396

Toplam 21.000 1.285 22.285

(*) İmzalanacak yeni anlaşmayla 2006 yılı ödemelerinin bir kısmı sonraki yıllara ertelenecek.