İşsiz çok, nitelikli eleman yok

Resmi rakamlarla 9 milyon 400 bin işsizin bulunduğu Türkiye’de işyerleri nitelikli eleman bulmakta zorlanıyor. Müteşebbisler, nitelikli çalışan bulamadığı için yatırım yapmaktan korkuyor. Yatırımcıya göre, Türkiye’nin öncelikli sorunu işsizlik değil, nitelikli işgücünün olmaması. Bunun en önemli sebeplerinden biri de meslek liselerinin kapanma noktasına gelmesi.

2001’deki krizin ardından son iki yılda ekonomide dengeler yeniden düzelmeye başladı. Yıllık kalkınma rekor üstüne rekor kırarken, enflasyon rakamları da yıllar sonra ilk kez tek haneli rakamlara indi. Ancak bütün bu iyiye gidiş istihdama yansımadı. İş dünyası bunun temelinde nitelikli işgücü sorununun yattığı görüşünde. Eskişehir’de faaliyet gösteren Akel Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Emin Akça, Avupa ile rekabet edebilmek için milyon dolarlık makineler aldığını; ancak bunu güvenle teslim edebileceği çalışan bulamadığını belirtiyor. Yiv Mühendislik firmasının Genel Müdürü Makine Mühendisi Cengiz Günek de gazetelere verdikleri iş ilanlarından sonra kendilerine yüzlerce kişinin müracaat ettiğini, ancak aradıkları niteliklileri taşımadıkları için işe alamadıklarını vurguluyor. Türkoğlu Kerestecilik’in sahibi Sami Türk, işini büyütmek için organize sanayi bölgesinde arsa aldığını, ancak gazete ilanlarına ve İş Kurumu’ndan talep etmelerine rağmen işi yapacak eleman bulamadığını söylüyor.

Bursa Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ali İhsan Yeşil, son yıllarda dünya ile rekabet edebilecek teknoloji kurulmasına rağmen istenen verimin elde edilememesinden yakınıyor. “Eğitim sisteminin bir problemi olan vasıfsız eleman bizleri zora sokuyor. Piyasada işsiz olarak genellikle vasıfsız ve ilkokul mezunlarının yanı sıra az sayıda da üniversite mezunları var.” diyen Yeşil, bu iki grup arasındaki ara elemanlara ihtiyaçları olduğunu kaydediyor. Eskişehir İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yüksel Pilgir, üyelerinden bazılarının 150-200 kişiyi istihdam edecek yatırımlar yapmak istediklerini, ancak yetişmiş eleman bulunmadığı için bunu beklemeye aldıklarını vurguluyor. Ankara Sanayi Odası Başkanı Zafer Çağlayan, istediği vasıflara sahip çalışan bulması halinde alüminyum fabrikasına 50 kişi almaya hazır.

Türkiye İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürü Namık Ata, kalifiye eleman sıkıntısı yaşandığını kabul ediyor, ancak bunun yatırıma engel olabilecek kadar büyük olmadığını düşünüyor. Kendilerinin yanı sıra bazı esnaf ve sanayi kuruluşlarının stratejiler geliştirdiğini anlatan Ata, müteşebbislere yardımcı olabileceklerini belirtiyor. Otomotiv ve tekstil sektörünün en önemli merkezlerinden Bursa’da, İş Kurumu, son yıllarda kalifiye eleman arayan firmaların taleplerine yetişmekte zorlanıyor. Kurumun Müdürü Kazım Yiğit, ildeki durumu “Özellikle tekstil, konfeksiyon, otomotiv ve metal sektöründe, kalifiye eleman talepleri önceki yıllarla kıyaslanamayacak oranda arttı. Şu anda bin dikişçi olsa bini de iş bulur.” sözleriyle özetliyor.

Sanayi ve ticaretin yoğun olduğu birçok ilde nitelikli eleman sorununu çözmek için son yıllarda modüler lise adı altında eğitim kurumları açılırken, bazı esnaf birlikleri de bu yönde projeler geliştiriyor.

Özel İstihdam Bürolar Dernek Başkanı Pembe Candaner, Türkiye’de yeterince yeni iş sahabı açılmamasına rağmen nitelikli kişilerin her zaman iş bulabileceklerini belirtiyor. Candaner, iş teklifinde bulunan birçok firmanın taleplerini karşılamakta zorlandıklarını ifade ediyor. Candaner’e göre, iş bulamamanın önemli sebeplerinden birisini, başvuranların kısa yoldan para kazanma ve hemen ünvan sahibi olma isteği oluşturuyor. Firmaların yabancı dil ve bilgisayar bilen, inisiyatif alabilen elamanlar aradıklarını bildiren Candaner, iyi bir işe sahip olmak isteyenlerin bu şartları yerine getirmesi gerektiğini kaydediyor. Candaner, nitelikli olmanın kişinin kendine kaldığını ve her şeyi devletten bekleme döneminin geçtiğini vurguluyor. Eğitim ve danışmanlık hizmeti veren bir firma yetkilisi, nitelikli eleman olmadığı görüşünün haklı olduğunu belirtiyor. Danışmanlık hizmeti yaptıkları birçok firmadan çok sayıda iş teklifi aldıklarını bildiren yetkili, şirketlerin taleplerini karşılamakta zorlandıklarını ifade ediyor. Türkiye’de öğrencilerin düz liselerden mezun oldukları için gerekli niteliklere sahip olmadıklarını belirten sözkonusu yetkili, iş arayan lise ve üniversite mezunlarına, bilgisayar, İngilizce ve muhasebe alanında kendilerini yetiştirmelerini öneriyor. Yetkili, birçok firmanın yurtdışından eleman getirdiğine dikkat çekiyor.