IV. Murat kanunlarından beter

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK), alkollü içkilerin dağıtımından bakkal rafında teşhirine, firma reklamlarından ağır satış koşullarına kadar bir dizi sınırlamayı içeren bir yönetmelik taslağı hazırlaması, “örtülü içki yasağı” olarak yorumlandı.

Cumhuriyet gazetesinde dün “Örtülü içki yasağı devri” başlığıyla yayımlanan habere göre, AKP hükümeti, alkollü içkiler için bir dizi sınırlamayı içeren bir yönetmelik hazırladığı belirtildi.

TAPDK Başkanı Kazım Çalışkan’ın “Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” başlığıyla hazırladığı yönetmelik çalışması, TAPDK Kurulu tarafından onaylanırsa, ilgili bakanlığa sevk edilecek. Yönetmelik taslağı, geçerli olan tüm satış belgelerinin Mart 2009 sonuna kadar yenilenmesini öngörürken, yeni düzene uygun hareket etmeyenlerin lisansının iptal edilmesini içeriyor.

Maliye’nin adayıydı

Taslakla, içki satış noktalarının önemli ölçüde sınırlanacağı iddia edilirken, içki üreticilerinin ticari eylemlerinin de Çalışkan’ın onayından geçmesinin amaçlandığı öne sürülüyor. Bir süre, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ın danışmanlığını da yapan Çalışkan, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na (ÖİB) Başkan Yardımcısı olarak atanmış, Tekel de ona bağlanmıştı.

Maliye Bakanlığı adayı olarak TAPDK Başkanlığı’na atanan Çalışkan, sektörü düzenleyen kurumun başına geçtiği için Tekel Yönetim Kurulu Başkanlığı’ndan istifa etmek zorunda kalmıştı.

Taslak yasayı bütünlüyor

Çalışkan’ın kaleme aldığı yönetmelik taslağı, “alkollü içkileri arz ambalajlarını bozmak veya bunları bölmek suretiyle satanlara 1000 YTL’den 10 bin YTL’ye kadar idari para cezası” getiren 5752 sayılı yasayı da bütünlüyor. Nisan ayında çıkarılan yasa, kamuoyunda tepkiyle karşılanmış, Çalışkan, tepkileri, “Ortada bir yanlış anlama varsa, yönetmelikle düzeltiriz” diyerek geçiştirmişti.

TASLAKTA NELER VAR?

18 yaşını doldurmamış kişilerin tütün ürününün pazarlama ve satışında istihdam edilmesi yasaklanıyor. Bu hüküm, arada bir kasaya oğlunu oturtan bakkal için bayiliğin iptaline kapı aralıyor.

Taslak, 24 yaşına kadar olanların alkollü içki reklamlarında kullanılmasını engellemekle kalmıyor, “erişkin olduğu halde genç görünen kimseleri” ve kamuoyunda iyi tanınan kişileri de yasak kapsamına alıyor.

Kadeh promosyonu yasak

Sigarada reklam ve tanıtım yapılamıyor, alkollü içkilerde ise “kullanımı ve satışı özendirici veya teşvik edici” kampanyalara da yasak getiriliyor.
Taslak, her eylemi, içkiyi teşvik ve reklam sayıyor. Firmaların, türbişon, kadeh gibi promosyon koyması, malını taşırken aracına logosunu çağrıştıracak bir işaret yerleştirmesi yasaklanıyor.
Taslakta, reklam yasaklanmıyor, ama yasaktan beter ceza tuzakları bulunuyor. Örneğin, içki reklamlarının “gençlerin yoğun ilgi gösterebilecekleri” gazetede ya da sinemalarda yayımlanması yasaklanırken, bunların nereler olduğu ve hangi ölçülere göre belirleneceği belirtilmiyor.

İçen içmeyen ayrımı

Taslak kabul görürse, buzlu bir birayı içen ferahlamış, Boğaz’da rakı içen ise keyiflenmiş gösterilemeyecek. Yaşgünü, yılbaşı, düğün, bayram, seyran gibi önemli günlerde, “Özel olaylara, kişisel ve toplumsal değerlere vurgu yapılamayacağı” için bir şişe şampanya açılamayacak.
Taslak kabul görürse, elinde kadeh tutan biri, diğerine göre daha zeki, daha yetenekli, daha dinç ve daha mutlu gösterilirse bu, “içenlerin içmeyenlere nazaran daha olumlu özellikleri ortaya çıkaran bir unsur” sayılacak ve cezalandırılacak.

Efes Pilsen Cup olmayacak

Taslakla, televizyonda yemek tarifi yaparken risottoya şarap katan aşçıbaşı, senaryoya, “Oğlum 24 yaşına bastın. Erkek olmuş sayılırsın. Babacığının yanına otur da bir kadeh aslansütü iç” gibi muzırlıklar katan senarist, “ürün tanıtımı yönünde dolaylı etkisi olan tavsiye” faslından ceza tehdidiyle karşı karşıya kalabilecek.
Taslak kabul görürse, bir şarap üreticisi, muhatabının tüketici olup olmadığına bakmadan bir şişe şarap hediye edemeyecek.
Artık, “Efes Pilsen Cup” gibi uluslararası spor turnuvaları düzenlenemeyecek, Tuborg gibi bir spor kulübü olamayacak. Burgaz Meslek Lisesi, Efes Turizm Okulu gibi adlarla sponsorluk yapılamayacak.
Fiyatlar ve içkinin cinsi 20 puntodan büyük yazılamayacağı için raftaki alkollü içkinin fiyatını öğrenmek zorlaşacak.