Kayıp mezhebin sırrı ne?

Uşak'ın Karahallı ilçesinde 7 yıldır yüzey araştırması yapan ve Hristiyanlığın kayıp mezhebi Montanizm'in izlerini aradığı öne sürülen Alman ekip, kazı izni istiyor.

Uşak'ın Karahallı ilçesine bağlı Karayakuplu ve Şükraniye köyü sınırları içerisinde bulunan Pepuza ve Tymion antik kentinde 7 yıldır yüzey araştırması yapan Alman Prof. Dr. Peter Lampe, antik kent ve çalışmalarla ilgili bilgi verdi.

Lampe, bölgede yapılan kaçak kazıların arkeolojik bulgulara ve Türkiye'nin kültürel değerlerine büyük zarar verdiğini ifade etti. Lampe, bu yıl tamamlayacakları yüzey araştırmalarında Hristiyanlığın kayıp mezhebi olduğu iddia edilen Montanizm akımı ile fazla ilgilenmediklerini ifade ederek Pepuza ve Tymion'daki arkeolojik değerlerle ilgilendiklerini belirtti.

Her yıl ağustos ayının ilk haftasında 7 kişilik bir ekiple 2 ayrı yerde çalışma yaptıklarını belirten Lampe, "Pepuza antik kentindeki en belirgin ve önemli kalıntılardan bir tanesi kayaya oyulmuş komplekstir.

Büyük bir ihtimalle Helenistik dönemde bir mezar, Bizans döneminde de tapınak olarak kullanıldığını düşünüyoruz. Geçtiğimiz yıllarda bu manastırın 3 katının planını çizdik. Bu yıl ise daha önce giremediğimiz yerlere girerek bütün manastırın planını tamamladık" dedi.

Jandarma nezaretinde bölgede bulunan antik kalıntıları da inceleyen Alman Prof. Dr. Peter Lampe ve ekibi Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan bir arkeolog eşliğinde çalışmalarını bir hafta daha sürdürecek. Yürüttükleri yüzey çalışmaları ile Pepuza, Tymion ve Hristiyanlığın kayıp mezhebi Montanizm hakkında bilgiler içeren İngilizce, Almanca ve Türkçe dillerinin yer aldığı bir kitap hazırladıklarını kaydeden Lampe, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın kendilerine bölgede kazı izni vermesini umduklarını ifade etti.

VALİ KAVAS, ÇALIŞMALAR HAKKINDA BİLGİ ALDI

Bu arada Uşak Valisi Kayhan Kavas ve eşi Yeşeren Kavas, İl Jandarma Alay Komutanı Kıdemli Albay Mehmet Ruhi Candan, Karahallı Kaymakamı Mehmet Yılmaz ile Kültür ve Turizm Müdürü Şerif Arıtürk, Alman ekibin çalışmaları hakkında bilgi aldı.

Vali Kavas ve beraberindeki heyet, Alman ekibin yüzey çalışmalarını yürüttüğü bölgeyi ziyaret ederek incelemelerde bulundu ve Prof. Dr. Peter Lampe'den antik kent, Montanizm hareketi ve bölgenin turizm potansiyeli ile ilgili bilgi aldı. Alman Prof. Dr. Peter Lampe, Uşak
Valisi Kayhan Kavas'a bölgede define amaçlı yapılan kaçak kazıların antik kente verdiği zararları ve Pepuza ile Tymion antik kentlerinin ortaya çıkarılmasının önemini anlattı.

Kavas, Pepuza antik kentinin üst kısmında bulunan mermer ocağının arkeolojik değerlere ve Alman ekibin çalışmalarına zarar vereceğini ifade ederek buradaki mermer ocağının lisansının iptal edilerek kapatılmasını istedi. Önemli bir kültürel mirasın yer aldığı bölgede mermer ocağı işletilmesine bundan sonra kesinlikle izin vermeyeceklerini kaydeden Kavas, Pepuza ve Tymion antik kentlerinin turizme kazandırılması gerektiğini ifade etti.

Yaklaşık 7 yıldır sürdürdükleri yüzey araştırmalarında bölgede Neolotik dönemden Osmanlı dönemine kadar bazı tarihi bulgulara ulaştıklarını anlatan Prof. Dr. Peter Lampe, "Büyük bir pastayı düşünürsek dilimlerden bir tanesi Montanizm akımı ile ilgili bölümüdür.

Basında da kayıp bir mezhep olduğu ile ilgili haberler yayınlandı. Montanizm akımı, Pepuza ve Tymion antik kentlerinde yaptığımız araştırmaların küçük bir bölümünü oluşturmaktadır. Tabii ki bu da önemlidir.

Çünkü Roma ve Bizans döneminde özellikle milattan önce 2. ve 6. yüzyıllarda Montanizm akımı olduğunu inanmaktayız. Bununla ilgili antik kaynaklardan bilgiler de aldık.

Bu çalışmanın küçük bir bölümünü oluşturmaktadır. Genel olarak bu konu abartılmaktadır. Biz bu konuyu fazla önemsemiyoruz. Sadece buradaki arkeolojik yüzey araştırmalarına önem veriyoruz.

Mermer ocağındaki çalışmalar bu bölgenin önemli bir antik kent olduğunu gösteriyor. Mermer buluntular önemli mermer kaynaklarına sahip olduğu bilgisini veriyor Bu mermer ocağının antik kentlere
zarar vereceğini düşünüyoruz.

Özellikle bu kentlerde kaçak kazılara yoğun olarak rastladık. Bu kaçak kazıları görmek üzüntü vericidir. Kaçak kazılar hem arkeolojik bulgulara varmamızı engelliyor hem de Türkiye'nin kültürel değerlerine zarar veriyor.

İnsanlar birçok bölgede altın aramak amacıyla kulaktan dolma dedikodularla tarihi eserlere zarar veriyor. Taşları bile parçalıyorlar. Ama bunu hiç anlamıyorlar, tek amaçları para kazanmak. Bu nedenle kaçak kazılar her zaman arkeolojik değerlere zarar vermektedir.

En önemlisi de Türkiye'nin kültürel değerlerine zarar veriyorlar" diye konuştu.

Arkeolog William Tabbemee ise, "Yüzey araştırmasını bu yıl tamamlamayı düşünüyoruz. Pepuza'daki araştırmayı tamamladık. Tymion'daki araştırmayı da bu yıl bitireceğiz. Bu bölgenin topografik ve plan çalışmaları devam etmektedir.

Buradan aldığımız bulgularla ilgili bir kitap hazırladık. Daha sonra yüzey araştırmalarımızın tamamlanacağını düşünüyoruz. Amacımız bu bölgelerin daha iyi tanıtılmasını sağlamak ve kültürel mirasa katkı sağlayacağını kanıtlamaktır.

Bu kapsamda kazı izni almak için girişimlerde bulunacağız. Kültürel Varlıklar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün bize verdiği katkılardan son derece memnunuz. Kazı izni verildikten sonra ulaşılacak arkeolojik belgelerin daha faydalı olacağını düşünüyoruz" şeklinde konuştu.

KAYIP MEZHEP MONTANİZM

Montanizm'in erken dönem Hristiyanlık inancında, MS 150'li yıllarda Manisa Alaşehir civarında ortaya çıktığı, kurucularının ise Montanus ve iki ruhani kadın olan Maximilia ile Priscilla olduğu belirtiliyor.

Montanus'un kendini peygamber ilan ettiği, Pepuza'yı da merkez olarak seçtiğine inanılıyor. Pepuza'nın zaman içinde Montanizm'in idari merkezi oldu lattı.

Kavas, Pepuza ğu ve bölgenin dışında yaşayanlar için de bir çeşit 'Montanist Vatikan' gibi hac merkezi haline geldiği ifade ediliyor. 2006 yılında yapılan kazılarda, Montanizm'in merkezinin Karahallı olacağına dair kuvvetli deliller ortaya çıktı.

Uşak Müzesi'nde sergilenen mermer bir yazıtın da bu konuda önemli ipuçları verdiği belirtiliyor. Kadınlara ayrı bir önem veren ve kilise yönetimi ile toplumda erkeklerle eşit rol biçen Montanizm'in Frigya Uygarlığı'ndaki 'Ana Tanrıça Kibele' kültüründen etkilendiği ileri sürülüyor.

Kadınların rahipler kurulunda yer almasına olanak tanıyan Montanizm'in katı ahlak kurallarıyla tanındığı anlatılıyor.