Cumhuriyet savcısının yazılı emri bulunmadıkça kimsenin üstü, özel kağıtları, eşyası ve aracı aranamayacak, konutuna girilemeyecek ve buradaki eşyaya el konulamayacak. Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan özel işyerlerinde ve eklentilerinde ‘önleme araması’ da yapılamayacak. Adalet ve İçişleri bakanlıklarınca, Ceza Muhakemesi Kanunu’na dayanılarak hazırlanan ‘Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’ ile getirilen bazı hükümler şöyle:

MAKUL ŞÜPHE ŞART

Kolluk, arama kararı alınmasını talep ettiği durumlarda, ‘makul şüphe’ sebeplerini belirten ayrıntılı ve gerekçeli bir raporla savcıya başvuracak.

‘ÖNLEME’ ARAMASI

Önleme aramaları, ‘toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde veya yakın çevresinde’, ‘meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde’, ‘halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde’, ‘eğitim özgürlüğünün sağlanması için her derecede eğitim kurumlarında’ yapılabilecek.

POLİSİN EL KOYDUĞU EŞYA İÇİN TAZMİNAT İSTENEBİLECEK

Yeni Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK), haksız gözaltı ve tutukluluğun yanı sıra kişilerin, güvenlik güçlerince el konulan eşyası için de tazminat isteme dönemini başlatıyor.

Yeni CMK ile ilgili bilgi veren Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Durmuş Tezcan, 1 Haziran’da yürürlüğe girecek bu yasayla, tazminat koşullarının da genişletildiğini bildirdi. Tezcan’ın verdiği bilgiye göre, kolluk güçlerince herhangi bir malına el konulan yurttaşlar, bununla ilgili de tazminat talebinde bulunabilecek. Yurttaşlar, eşyasına haksız yere el konulduğu, eşyanın amaç dışı kullanılması ya da geri verilmemesi, geri verilmesinin uzun sürmesi hallerinde tazminat isteyebilecek.

CMK AVUKATINA YÜKSEK ÜCRET DÖNEMİ

Prof. Tezcan’ın verdiği bilgiye göre, yeni CMK ile Baro tarafından tayin edilen avukatlara da yüksek ücret verilecek. Avukat tutamayan sanıkları istemleri halinde Tükiye Barolar Birliği tarafından avukat tayin ediliyordu. Yeni CMK ile avukatlık için TBB kapsamında bir fon oluşturulacak. Avukatlara bu fon aracılığıyla yüksek ücret ödenecek.

HAKİMLERE TELEKONFERANS

Prof. Tezcan, 1 Haziran’da yürürlüğe girecek Yeni CMK için bir de öneride bulundu. Hakim ve savcılara bilgisayar dağıtıldığını anımsatan Tezcan, bu bilgisayarlar aracılığıyla yargı mensuplarının birbirleriyle anında haberleşme olanağının sağlanmasını istedi. Tezcan, böylece hakimlerin duruşma sırasında başka hakimlerle görüşebilme yolunun açılması gerektiğini kaydetti.

TAZMİNAT UYARISI

Türkiye’yi AİHM’de savunan 3 avukattan biri olan Prof. Tezcan, yeni CMK’nın uygulanması sırasında birçok zorlukla karşılaşılabileceğini kaydetti. Yeni CMK için yeterli alt yapının henüz oluşturulmadığını ifade eden Tezcan, yasanın uygulanmasında ortaya çıkan zorluklar nedeniyle yurttaşların hak ihlaline uğrayabileceğini söyledi. Bu nedenle AİHM’e başvuruların artacağı uyarısında bulunan Tezcan, AİHM’in, "kendi yasanı uygulamadın" diyerek tazminata hükmedebileceğini kaydetti.