KKTC'ye ambargo yumuşuyor

Avrupa Birliği, Kuzey Kıbrıs’ı fiilen tanıma yönünde adım atmaya hazırlanıyor. Avrupa Komisyonu’nun, bugün yapacağı toplantı ardından Kıbrıs Türkleri üzerindeki ambargoyu büyük ölçüde kaldıracak ve Rum tarafını devre dışı bırakacak tedbirler dizisi açıklaması bekleniyor. Komisyonun genişlemeden sorumlu üyesi Gunther Verheugen tarafından hazırlanan yönetmeliklerde Avrupa Birliği’nin Türk tarafında temsilcilik açması ve malî yardımların doğrudan aktarılması da öneriliyor.

Avrupa Birliği referandum öncesinde ve sonrasında verdiği sözleri yerine getiriyor. Yürütme organı olan Komisyon Kıbrıs Türkleri’nin başta ticarî olmak üzere her alanda rahatlıkla Dünya’ya açılmasında yardımcı olacak öneriler paketini yarın onayladıktan sonra açıklayacak. İlgili yönetmelikler 12 Temmuz’da Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi’nin onayına sunulacak. Oradan da geçmesi durumunda yürürlüğe girecek ve böyle Kıbrıs Türkleri üzerindeki ambargo kalktığı gibi, Rum tarafı da ilişkilerde saf dışı kalacak.

Bütün bu tedbirler elbette Türk devletinin tanınması anlamına gelmiyor. Ancak, tanıma yolunda Brüksel büyük bir adım atmış oluyor. Ekonomik ve ticarî ambargonun kaldırılması ve Türk menşeli ürünlerin Rum tarafından geçmeden ihraç edilmesi Başbakan Talat’ın da son zamanlarda yaptığı girişimlerde ısrarla gündeme getirilmişti. Öneriler listesini, Referandumdan çıkan sonucu Rum tarafının herkesi aldatması olarak yorumlayan Gunther Verheugen’e bağlı servisler hazırladılar. Yönlendirmeyi kendisi yaptı, nihâi onayı da o verdi. Zaten açıklamayı da yine kendisi yapacak.

Evet, Türkler üzerindeki tecridin sona ermesine kısa bir süre kaldı. 300 milyon Euro’ya yakın malî yardım da yine Rum tarafı devreye sokulmadan Türklere iletilecek. Avrupa Komisyonu Kıbrıs’ın Kuzeyinde bir de temsilcilik açacak. Böylece hem yardımlar yerinde denetlenecek hem de Türk tarafının Avrupa Birliği’nin hukukuna uyum çalışmalarında yardımcı olunacak.

Avrupa Komisyonu alacağı tedbirleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Annan’ın Kıbrıs Raporu’na dayandırıyor. Annan, Kıbrıs Türkleri’nin referandumda yapıcı davrandıklarına işâret etmiş ve üzerlerindeki kısıtlamaların kaldırılması çağrısında bulunmuştu. Türk menşeli mallar Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın vereceği mühür ve Avrupa Komisyonu’nun özel belgeleriyle ihraç edilecek. Ancak bu malların dışarıya çıkarılması Türk liman ve havalimanlarından mı yapılacak, buna henüz açıklık getirilmiş değil. Dışsatımda öncelik narenciye ürünlerine verilecek. Avrupa Komisyonu temsilciliğini açtıktan ve gerekli hıfzı sıhha koşulları tesis edildikten sonra, su ürünleri ile canlı hayvan ve et satışı da yapılabilecek.

Malî yardım ise üç yıllık bir zamana yayılıyor. Amaç, sivil toplumun ihtiyaçları ile doğrudan ilgilenen yerel yönetimler, kooperatifler ve derneklerin çalışmalarına katkıda bulunabilmek. Yönetmeliklerin onay işleminde Kıbrıslı Rumların veto hakları geçerli değil. Komisyon üçüncü ülkelerle ticaret çerçevesinde gereken tedbirleri almış bulunuyor. Ancak bütün bu önerilerin Kıbrıs Türk Devleti’ni resmen tanıma anlamına gelmediğini de açıkça belirtiyor. Başbakan Mehmet Ali Talat da zaten böyle bir talepte bulunmamıştı. Komisyon ilişkilerin gerektiğinde askıya alınabileceğini de ilgili belgesine not ediyor. Ancak bu tür bir madde Türkiye ile mevcut anlaşmalarda da var.

Kısacası Kıbrıslı Türkler önümüzdeki günlerde uzun zamandan sonra derin bir nefes almaya hazırlanıyorlar. Yine de Komisyon’un 20 sayfalık yönetmeliğinin açıklanması beklemek ve satır aralarını iyice okumak gerekiyor.