Kadir Konuksever
Kuzey Irak
BBC Türkçe Yayını İnternet Sitesi

Eğer ki Kuzey Irak’a Türkiye üzerinden bugünlerde gitmeyi tasarlıyorsanız yazılanlara kulak vermelisiniz.
Habur gümrüğünde birbirinden uzak pasaport, triptik ve gümrük memurluğu gibi ofisler arasında mekik dokumayı düşünerek, her türlü ve kesinlikle olası aksilikleri de göz önünde bulundurarak güne erken başlamalısınız.

’Memur namazda’, ’sistem bozuk’ ve ’müdür yok’ gibi bir dizi Murphy kanunlarına rahmet okutacak aksilikler yıldırmasın sizi. Bilinçsizce Free Shop’lara dalabilir veya Kuzey Irak’a geçmeden önceki son hızlı internet bağlantınızı kurabilirsiniz.

Pasaport işlemlerinin tamamlanmasının yüzünüze yayacağı tebessüm için de fazla aceleci davranmamamız iyi olur.

Zira Kürt tarafında giriş gerekçenizi açıklayıp yarısına kadar toz şeker doldurulmuş bal gibi Seylan çayınızı yudumlarken biraz önceki sevimli gülücükleriniz için erken davranmış olduğunuz gelebilir aklınıza.

Temsilcisi olduğunuz yayın organının Kürt bölgesine bakış açısı ile Türkiye politikaları içerikli açıklamalarınız birden fazla kişinin ilgisini çekebilir Kürt gümrüğünde. Tam bu esnada Kürdistan Demokrat Partisi’nin Ankara temsilciliğinden almış olduğunuz referansları göstermeniz yada bir kaç üst düzey temsilci adını zikretmenizin faydasını görebilirsiniz.

Pasaportunuzun sayfaları arasına yerleştirilen ve Arap alfabesiyle yazılmış izin kağıdınızla, İbrahim Halil Gümrük Kapısında kiraladığınız arabanıza kurulduğunuzda havanın kararmaya yüz tutması da asla şaşırtmasın sizi. Sonuçta ’Kürdistan’a Hoş geldiniz’ tabelasını da gördüyseniz yol kenarında, Zaho’ya doğru gidiyorsunuz demektir.

Bölgeye ilk adımlar

Kendi aracınızla girmiş olsanız bile yanınıza bölgeyi iyi bilen bir Kürt şoför almanız fazlasıyla yararınıza olacaktır.

Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonra yeni açılan yol güzergahlarıyla güvenlik derecesi çok düşük yolları birbirinden ayıracak birine ihtiyacınız olacaktır. Her zamankinden daha fazla silahlı ve her zamankinden daha fazla dikkatli Peşmergelerin bulunduğu Check Point’ler sizi yıldırmasın.

Kafanızı pasaportunuzla birlikte camdan uzatıp Arapça gazeteci anlamına gelen ’Soğofi’ cümlesini zikretmeniz çoğu zaman yeterli olabiliyor. Ama konuşmaya hevesli ve nöbetten sıkılmış biriyse karşınızdaki, en azından ’Çavani, başi’ yani Kürtçe ‘nasılsın iyi misin’ gibi bir kaç kelime bilmeniz faydalı olacaktır.

Sonrasında onun dediklerini anlamasanız da geldiğiniz kent ve çalıştığınız kurumun adını üç saniye arayla söylemeniz Peşmerge’nin muhtemel sorularına cevap olacaktır.

Kontrol noktaları canınızı sıkmasın. Dohuk’ta Dünya Lokantasına girin ve yaklaşık 5 dolara Perde Pilav, Kuzi, Humus ve iç pilavıyla mükellef bir ziyafet çekin. Çıkışta yol boyunca sıralanmış büfelerden nar suyu içmeyi ihmal etmeyin, üstelik 25 cent’e tekabül eden bir parayla.

Güvenlik kaygıları

Bağdat’ın düşmesinden sonra yaşanan gelişmeler Kürt bölgelerini de etkilemiş.

Direnişçilerin eylemleri, Telafer’in kuşatılması ve yaygın söylentiye göre direnişçilerin Musul başta olmak üzere KDP ve KYB kontrolündeki bölgelere sızmış olmaları ihtimali bölge yerleşim birimlerinde güvenlik önlemlerinin en üst düzeye çıkartılmasına yol açmış.

Kontrol noktalarının dışında kaldığınız otel dahil tüm kapalı mekanlara girişte üzeriniz ve çantalarınız didik didik aranıyor. Aramalar, teknolojinin bu konudaki nimetlerinden uzakta ve el yordamıyla yapılınca rahatsız olabilirsiniz.

Ancak böyle bir rahatsızlığın yaşanacağı önceden hesaplanmış olmalı ki aramaların yapıldığı bütün noktalara KDP Lideri Mesut Barzani’nin üzeri aranırken çekilmiş bir fotoğrafı yerleştirilmiş.

Verilmek istenen mesaj açık, ’Barzani üzerinin aranmasına ses çıkartmaz, hatta objektiflere gülümserken çemkirmek senin neyine’ kimse çemkirmiyor tabi. Erbil’in ortasında patlayan bombayla iki polisin ölmesinden sonra hele gönüllü oluyor herkes neredeyse.

Bu arama faslı Salahaddin’e yaklaştıkça daha çok artıyor. KDP Lideri Barzani’nin karargahının bulunduğu Salahaddin’de arama çalışmalarına Amerikan askerleri ve onların köpekleri de katılıyor.

Çantanızın içerisine atılan topu çıkaran köpek bu arada TNT türü bomba da bakınıyor. Kameranız ile gösterdikleri bir noktayı fotoğraflamanız ve sonrasında bu görüntüyü izletmeniz de isteniyor. Genelde çekilen kareler muhatabınızın eli oluyor.

Bölgede son durum

Kuzey Irak’ta bu günlerde pek çok iş el becerisiyle görülüyor.

Zaho, Dohuk, Salahaddin, Erbil ve Süleymaniye’de belki de biraz abartıldığını düşündüğümüz arama çalışmaları ve ara sıra gördüğümüz Amerikan askerlerinin dışında değişen bir şey yok.

Pazar günü yapılan seçimlerden geriye duvarlara yapıştırılmış ve konforlu bir hayat vaat eden afişlerle meraksız bir bekleyiş dışında bir şey kalmamış.

Amerika’nın Musul’a yapacağı operasyonun hazırlığı asker yığma şeklinde sürerken iç bölgelerde gerginlikte, harekette artacak gibi. Üzerlerinde Amerikalılardan aldıkları kamuflaj elbiseler, gösterişli botlar ve rayban gözlükleri ile peşmergelere çok iş düşecek. Ama bunun imajla olmayacağı muhakkak.