Menderes'in köyünden 'hayır' çıktı

17 Eylül 1961 tarihinde idam edilen merhum Başbakan Adnan Menderes'in köyü Aydın'ın Koçarlı ilçesine bağlı Çakırbeyli'de, 12 Eylül'de yapılan referandumda 'hayır' çıktı.

Referandum öncesi Aydın'a gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Menderes'in oğlu Aydın Menderes'in Aydınlılardan 'evet' istemesine rağmen Menderes'in köyünden 'hayır' çıktı. Aydın'ın en büyük köylerinden olan Çakırbeyli'de 12 Eylül referandumunda kayıtlı 522 seçmenden 480'i 1032 ve 1033 nolu sandıklarda oy kullandı. Sandıktan 139 'evet', 336 tane de 'hayır' oyu çıkarken, kullanılan oyların 5'i ise geçersiz sayıldı.

Referandum sonuçlarının açıklanmasının ardından hala şaşkınlığını üzerinden atamadığını ifade eden Çakırbeyli Köyü Muhtarı Mehmet Demir, köylüye 30 bin dönüm arazi bağışlayan Menderes'i anlatamadıkları için referandumdan böyle bir sonuç çıktığını söyledi. Adnan Menderes'in resimleriyle süslediği muhtarlık binasında Menderes'in hatıralarını yaşatmaya çalıştıklarını kaydeden Demir, referandumda köylerinden 'hayır' çıkmasının kendilerini çok üzdüğünü söyledi. Aydın Menderes'in "Her 'evet' oyu, merhum Adnan Menderes'in ruhuna okunmuş bir Fatiha yerini tutacaktır" ifadelerini köylüye sık sık aktardıklarını belirten Demir, 'hayır' oyunun çıkmasını gelecek nesillere Adnan Menderes'i iyi anlatamadıklarına bağladı.

Adnan Menderes sevgisinin Türkiye'de hiçbir zaman için unutulmayacağını ve Çakırbeyli'ye gelen herkesin Menderes'ten hatıralar aradığını belirten Demir, "Biz hem gelecek nesillere Menderes sevgisini aşılamak hem de köyümüze gelen misafirlerin gözlerinin aradığı Adnan Menderes hatıralarını yaşatmak için elde ettiğimiz fotoğrafları köy konağımıza taşımak istedik. Merhum Başbakanımız Adnan Menderes'in Aydın'ı ziyaret ettiği 1956 yılında Aydınlı eski bakanlarımızdan İsmet Sezgin Aydın Belediye Başkanı'ydı.

Belediye önünde başbakanımızı bandoyla karşılamışlar. O yıllardan kalan fotoğrafları büyütüp, çerçeveletip köy konağımızın girişine astık. Adeta mini bir fotoğraf galerisi oluşturduk. Amacımız Adnan Menderes'i ileriki nesillere tanıtmak. Merhum başbakanımızın hangi fotoğrafına bakarsanız bakın hep gülümserken görürüz. Menderes sevgisi bizim kalplerimize kazılıdır. Yine başbakanımızın çocukları, torunları ve aile eşrafına ait fotoğrafları da anı olarak çerçevelettik" diye konuştu.

Muhtar Mehmet Demir, Adnan Menderes'in Çakırbeyli köylüsüne olan sevgisini ise "33 bin dönümlük arazisini köylüyle pay ede ede kendine 3 bin dönümlük yer kalmış. Devletine ve milletine hizmet etme aşkı taşımayan biri bunu nasıl yapabilir? Bu köylüyü sevmeyen biri bu kadar toprağı köylüye nasıl dağıtır" diye anlattı.

Adnan Menderes'in Yassıada'da yargılanması sırasında köylünün duruşmaları radyodan dinleyişini buğulu gözlerle anlatan Demir, "Köylülerimiz merhum Başbakanımız Menderes ve arkadaşlarının Salim Başol idaresindeki Yassıada Mahkemeleri'nde maruz kaldığı muameleyi radyodan takip ediyordu. 'Evinde radyosu bulunanlar ya da kahvehanelere toplanırdı halk. Bizim hanede radyo bulunduğundan gelenler olurdu. Başta babam herkes pür dikkat ve gözyaşları içerisinde dinlerdi 'Yassıada Saati' programını. Başol'un 'kısa

kes' nidaları adeta yürekleri burkardı. Bayar, merhum daha sertti. Ancak Menderes ömrünce nasıl nazik tavırlıysa orada da aynı şekilde davranırdı" şeklinde konuştu.

"BİZ ÇOCUKLARIMIZA MENDERES'İ ANLATAMAMIŞIZ"

Muhtar Mehmet Demir, 12 Eylül referandumunda 522 seçmenin bulunduğu köylerinde 139 'evet', 336 'hayır' oyunun çıktığını, 42 seçmenin oy kullanmadığını, 5 oyun ise geçersiz çıktığını söyledi. Bu sonuçların üzüntü verici olduğunu kaydeden Demir, şunları söyledi:

"Demokraside halkın iradesine saygı duymak gerekiyor. Fakat Aydın'dan 'hayır' oyunun çok çıkması merhum Başbakan'ın memleketi olması dolayısıyla üzüntü verici bir durum. Bizim köyümüzden 'hayır' oyunun fazla çıkması ise daha fazla üzüntü verici bir durum. Bizim köyümüz eskiden Menderes'in düşüncesi nerdeyse hep orada yer alırdı. Fakat nesil değiştikçe bu durum da artık değişiyor. Milletin iradesine etki etmemek gerekiyor ama biz her ne kadar doğru olmasa da köylülerimize referandumu siyasi oylamayla

karşılaştırmamalarını, Aydın Menderes'in 'Her 'evet' oyu, merhum Adnan Menderes'in ruhuna okunmuş bir Fatiha yerini tutacaktır' sözlerini hatırlattık. Sevdiğimiz insanları etkilemeye çalıştık. Bu referandumda merhum başbakanımızın sonunu hazırlayan darbecileri protesto etmeliydik. O eski insanlardan insan kalmadığı için böyle bir sonuç çıktı sanırım. Nesil değiştikçe fikirler de değişir. Ne yazık ki biz çocuklarımıza Menderes'i anlatamamışız. Bunun için üzüntülüyüz. Bu referandumda merhum başbakanımız için bu köyden 'evet' çıkması gerekiyordu. Merhum Menderes ülkenin en zor zamanlarında bu köyde çete kurup, Yunan'a karşı buradan mücadele verdi."

BAŞBAKAN ERDOĞAN MENDERES İÇİN 'EVET' İSTEMİŞTİ

12 Eylül'de yapılan referandum öncesi Aydın'a gelen Başbakan Erdoğan, demokrasi şehidi Adnan Menderes'in emanetini 7,5 yıldır taşıdıklarını ifade ederek, "Şimdi el ele vererek Adnan Menderes ve ülkemizi barış ve demokrasiye götüreceğiz. 12 Eylül, Menderes'in vasiyetinin yerine getirileceği tarihtir. 12 Eylül statükocu, milleti hor gören zihniyetin son bulacağı gündür. Bir daha 27 Mayıslar ve 12 Eylüller'in yaşanmaması için 'evet' diyeceğiz. 27 Mayıs 1960 öncesinde hükümeti yıpratmak ve ülkeyi kaosa

sürüklemek isteyenlere Menderes, 'Kurduğunuz oyun bozulacak. Her türlü hileyi ve desiseyi yapıyorsunuz' dedi. İşte o karanlık oyunlar milli iradeyi ortan kaldırmak için oynanıyor. Her türlü desise oynanıyor. Bugün de tıpkı 27 Mayıs öncesinde olduğu gibi aynı sinsi oyunlar oynanıyor. Nasıl ki Demokrat Parti'yi sivil diktatörlükle suçladılarsa şimdi de aynı suçlamayı AK Parti'ye yaparak milli iradeye engel olmak istiyorlar. Demokrasiye 'evet'ten başka bir şey denilebilir mi, özgürlüklere denilebilir mi? Bir daha 12 Eylüller ve 27 Mayıslar olmaması için 'evet' diyoruz" demişti.

12 Eylül referandumunda 'evet' oyu kullanacağını açıklayan Adnan Menderes'in hayatta kalan tek oğlu Aydın Menderes, "12 Eylül darbecilerine yargılanma yolunu da açan anayasa referandumunu sabırsızlıkla bekliyoruz. Her 'evet' oyu, merhum Adnan Menderes'in ruhuna okunmuş bir Fatiha yerini tutacaktır. Reform paketi halkın onayından geçerse 50 yıldır Türkiye'nin içine sokulduğu kaos ve terör ortamı sona erecek, vesayet rejimi ortadan kalkacak ve milli irade yeniden egemen olacak" demişti.