Metrobüste 'mesafeli' ücret
Büyükşehirlerin en büyük sorunlarından biri hiç kuşkusuz trafik... Bir noktadan diğerine ulaşmak, hele bir de mesafe uzunsa, adeta işkence... Bu kabusu en aza indirmek için hangisi daha avantajlı; özel otomobil mi, yoksa toplu taşıma araçları mı?
İki seçenek için de şikayetler gelecektir... Özel araçla yola çıkınca; yoğun bir trafik, yakıt masrafı, park sorunu... Toplu taşımada ise; kalabalık ve aktarma... Ancak şu da bir gerçek; trafikte seyreden araç sayısı çoğaldıkça, yoğunluk da bir o kadar artıyor. Özellikle iş yoğunluğu olduğu saatlerde...
Günlük toplu ulaşım yolculuklarının son verilerine bakıldığında; raylı sistemlerde yüzde 90, karayolu ulaşımında yüzde 55 ve denizyolu ulaşımında yüzde 78 oranında artış gözleniyor. Yani; motorlu taşıtlarla yapılan yolculukların yüzde 65'i toplu taşıma araçları ile gerçekleşmiş...
Son yıllarda mevcut raylı sistemlere yeni güzergahlar eklenmesi, bu rakamı yükselten önemli etkenlerden biri... Gitmek istediğiniz yere, hiç trafiğe takılmadan, çok daha kısa sürede ulaşabiliyorsunuz... Ve kuşkusuz bu gibi projeler arttıkça, zamanla trafik derdinde de kurtulacağız.
Bir de işin ücretlendirme boyutu var tabii ki... Çoğu vatandaş, şu anki bilet fiyatlarını yüksek bulsada; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşımdan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Muzaffer Hacımustafaoğlu aynı görüşte değil...
Hacımustafaoğlu, İstanbul ile diğer gelişmiş şehirleri kıyasladığımızda ortaya çıkan tabloda, oldukça düşük fiyatlarla karşılaştığımızı söylüyor.
Örneğin; aylık biniş kartı fiyatı; İstanbul'da 110 TL, Londra'da 160 Euro (380 TL), New York City'de ise 89 dolar (140 TL)...
Ayrıca, aktarma sisteminin de İstanbul'a özgü ve ekonomik olduğunun altını çizen Hacımustafaoğlu, bu sayede ortalama bilet fiyatının 1,04 TL'ye denk geldiğini belirtiyor.
İlerleyen zamanlarda, gittiğiniz mesafe kadar ödeyeceğiniz bir ücret politikası da gerçekleşecek...
Türkiye'de ve İstanbul'da toplu taşımada neredeyiz?
İstanbul genelinde yapılan yolculukların yüzde 45'i yaya, yüzde 19'u özel otomobil, yüzde 36'sı toplu taşıma araçları kullanılarak yapılıyor. Buna göre, 2009 yılı itibariyle günlük 9 milyon 835 bin 27 adet yolculuk, toplu ulaşım araçları kullanılarak gerçekleşti.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, araçların ulaşımından çok insanların ulaşımını dikkate alan bir ulaşım politikası izlediği için yatırımların büyük kısmı da toplu ulaşıma ayrılmış durumda.
Toplu ulaşım hizmetlerinin geliştirilerek otomobil bağımlılığının azaltılması öncelikli hedeflerimiz arasında yer alıyor.
Ayrıca, günlük toplu ulaşım yolculuklarını incelediğimizde; (2004 yılına oranla) raylı sistemlerde yüzde 90, karayolu ulaşımında yüzde 55 ve denizyolu ulaşımında yüzde 78 oranında artış yaşandığını gözlemledik.
Hem ülke hem de şehir genelinde nüfusun kaçta kaçı (kaç kişi) toplu taşımayı tercih ediyor? İstanbul'un nüfusu 2009 yılı itibariyle 12 milyon 879 bin 250 olarak belirlendi. Kent geneli hareketlilik oranının 1,83 olması dikkate alınırsa, motorlu taşıtlarla yapılan günlük yolculuğun toplam 12 milyon 962 bin 964 olduğu ortaya çıkıyor.
Günlük toplu ulaşımla 9 milyon 835 bin 27 adet yolculuk yapıldığı göz önüne alındığında, nüfusun yüzde 42'sinin toplu taşımayı tercih ettiği sonucuna ulaşmaktayız. Bu, ülke geneli ortalamasının üzerinde bir oran...
Yıllık olarak ortalama ne kadar harcanıyor?
Ulaşım yatırımları genel bütçenin büyük bir oranını kapsıyor. 2004 yılından bu güne kadar konsolide yatırım bütçemizin yüzde 63'ü ulaşım yatırımlarına ayrıldı. 2004-2010 yılları arasında Karayolu, Raylı Sistemler, Denizyolu ile bakım-onarım hizmetleri ve trafik hizmetleri konusunda tamamlanan yatırımlara 13,5 milyar TL'lik harcama yapıldı. Devam eden yatırımlarımızla birlikte 16 milyar 383 milyon TL harcama gerçekleşti.
Dünya standartlarına baktığımızda, Türkiye'de toplu taşımacılık nasıl değerlendirilebilir? Eksik yönleri var mı? Varsa neler? Toplu taşımacılıkta dünya standartları incelenirken, ülkeler yerine genelde büyükşehirler karşılaştırılıyor. Burada önemli olan; mevcut kent içi ulaşım talebinin, toplu ulaşım sistemleri ile ne derece karşılandığı... Ayrıca, bu talebin karşılanırken yolculara ne ölçüde hız, güvenlik ve konfor avantajı sağlandığı da performans göstergelerini meydana getiriyor.
İstanbul ile Avrupa ve Amerika'daki büyükşehirlerde hizmet veren toplu taşıma sistemleri karşılaştırıldığında, özellikle kent içi ve şehirlerarası raylı sistemlerin geliştirilmesine yönelik yatırımların arttırılarak; toplu ulaşım kullanımının daha cazip hale getirilmesi gerektiği sonucu çıkıyor. Bu minvalde, her geçen sene raylı sistemlere daha fazla yatırım yapılıyor.
SON 6 YILDA RAYLI SİSTEMLERE 5.3 MİLYAR TL HARCANDI
Tüm ulaşım harcamalarında raylı sistemlerin payı yüzde 45 oranında. 2004 yılından günümüze kadar tamamlanan yatırımlar göz önüne alındığında ise raylı sistemlere 5,3 milyar TL harcama yapıldığını görüyoruz.
2013 yılı itibariyle Marmaray Boğaz geçiş hattının da hizmete girmesiyle birlikte 213 kilometre raylı sistem ağına ve ekstra 3 milyonun üzerinde yolcu taşıma kapasitesine ulaşmayı hedefliyoruz.
Ayrıca karayolu toplu taşıma sistemleri konusunda; raylı sistemlere göre oldukça kısa sürelerde yapımı tamamlanan, yüksek yolcu taşıma kapasiteli metrobüs sistemini hizmete aldık. Raylı sistem kapasitesinin arttırılması hususundaki yatırımlar devam ederken; bu sistem ile de mevcut talebi en efektif şekilde karşılama yoluna gidiyoruz.
Ayrıca dünyanın en büyük deniz ulaşım filosuna sahip olan İBB, denizyolu sistemleri ile hem yolcu hem de araç taşımacılığını en efektif şekilde gerçekleştiriyor.
Sonuç olarak, toplu ulaşım sistemleri arasında karşılaştırma yapıldığında; (yani, karayolu, denizyolu ve raylı sistemlerin tamamı dikkate alındığında) İstanbul Büyükşehir Belediyesi toplu ulaşım sistemlerinin dünya standardında hizmet verdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
OTOMOBİLLE 1 SAAT, METROBÜSLE 20 DAKİKA
Avrupa ülkelerine kıyasla, ülkemizde toplu taşıma ne kadar önemli? Toplu taşıma sistemlerini geliştirerek özel otomobil bağımlılığını azaltmak, ana ulaşım stratejilerimizden biri. Gerçekten de İstanbul'da ve ülkemizde özel otomobil sahipliği, bağımlılık seviyesinde ve ulaşımın dışında sosyal statü göstergesi olarak da algılanıyor. Bu, ulaşımın yanı sıra sosyolojik açıdan da incelenmesi gereken bir konu...
İstanbul halkı toplu ulaşımın önemini, metro ve özellikle metrobüs sistemlerini kullanarak daha iyi değerlendirme imkânı buldu.
Örneğin; zirve saatlerde D-100 karayolunda özel otomobille 1 saatte aldığınız mesafeyi, metrobüs kullanarak 20 dakikada alabilirsiniz. Ayrıca, toplu ulaşım sistemleri ile yapılan yolculuk oranları dikkate alındığında; şehir bazında toplu ulaşıma verilen önemi de tespit etmek mümkün...
"Urban Age İstanbul" verilerine göre; dünya kentleri ile İstanbul'un ulaşım türlerinin karşılaştırılması şöyle:
- İstanbul'da; toplu taşıma yüzde 36 - yaya yolculukları yüzde 45 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 19 - New York'a baktığımızda; toplu taşıma yüzde 57 - yaya yolculukları yüzde 12 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 31 - Şangay'da; toplu taşıma yüzde 20 - yaya yolculukları yüzde 57 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 23 - Londra'da; toplu taşıma yüzde 37 - yaya yolculukları yüzde 22 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 40 - Johannesburg'da; toplu taşıma yüzde 32 - yaya yolculukları yüzde 31 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 37 - Berlin'de; toplu taşıma yüzde 27 - yaya yolculukları yüzde 35 - özel araç taşımacılığı ise yüzde 37
İstanbul'da; günlük ortalama kaç kişi toplu taşıma aracı ile seyahat ediyor? En çok hangisi tercih ediliyor? Günlük ortalama 9,8 milyonun üzerinde yolcu toplu ulaşım araçlarını kullanıyor ve en fazla, belediye/halk otobüsleri, minibüsler ve servis araçları tercih ediliyor.
Ücretlendirme bakımından, İstanbul nasıl değerlendirilebilir? Bilet fiyatlarını ucuzlatacak bir çalışmanız var sanırım... Bundan biraz bahsedebilir miyiz? Gerçekleştiği taktirde fiyatların ne kadar olması öngörülüyor? Metrobüs sisteminin devreye girmesi ile birlikte, mesafeye göre ücretlendirme sistemi ile ilgili çalışmalar da hız kazandı. İstanbul'da ve Türkiye'de ilk kez uygulanacak olan bu sistem sayesinde, metrobüs yolcuları gittikleri mesafe kadar ücret ödeyecekler; bu şekilde de metrobüsün ekonomik yönü ön plana çıkacak.
MESAFEYE GÖRE ÜCRET POLİTİKASI
Her metrobüs istasyonunun girişinde olduğu gibi çıkışına da yerleştirilen validatörlerin kullanılması ile yolcuların gitmiş olduğu mesafe tespit edilecek.
Mesafeye göre ücretlendirme uygulaması kapsamında bir kaç ücretlendirme alternatifi birlikte değerlendiriliyor. Şöyle ki; sistemi kendi içerisinde bölgelere ayırmak suretiyle belli bölgeler için belli fiyatlar uygulanacak. Bu fiyatlar, ücretlendirme sistemi ile ilgili çalışmalar sonuçlandığında belirlenecek.
İSTANBUL'DA TOPLU TAŞIMA İLE ULAŞIM UCUZ
Ücretlendirme bakımından gelişmiş şehirlerle karşılaştırıldığında İstanbul Büyükşehir Belediyesi, oldukça düşük bilet fiyatlarıyla toplu ulaşım hizmeti sunuyor. Aylık biniş kartı fiyatı; İstanbul'da 110 TL, Londra'da 160 Euro (380 TL), New York City'de ise 89 dolar (140 TL)...
Ayrıca, diğer şehirlerde bu kadar geniş kapsamlı olmayan bilet entegrasyonu ve aktarmalı ücretlendirme sistemi İstanbul genelinde uygulanıyor. Fiyat karşılaştırması yapılırken her ne kadar tam bilet fiyatları üzerinden yapılsa da indirimli aktarmalar nedeniyle İstanbul'da ortalama bilet fiyatı 1,04 TL olarak hesaplanıyor. Bu rakam ise 0,69 dolara karşılık geliyor.
Metrobüs, tartışmaları da beraberinde getirdi. Kimi (yoğunluk ve bazı hatların kaldırılması açısından) eleştiriyor, kimi zamanlama açısından olumlu buluyor. Size gelen görüşler ne doğrultuda? İyileştirme için öngörülen çalışmalar var mı? Metrobüs İstasyonlarında yaptırdığımız kullanıcı memnuniyet anketi sonuçlarına göre, metrobüs kullanan yolcuların çoğu (yüzde 90.4) sistemden memnun...
Yapmış olduğumuz çalışmalar, çoğunluğun memnuniyetini sağlamak üzere geliştiriliyor. Kimi kullanıcılar otobüse binerek evlerinin önüne kadar tek bir araçla yolculuk yapmayı istiyor, kimi ise yoğunluktan şikayet ediyor. İstanbul büyük bir kent olması dolayısıyla, toplu ulaşım araçlarının her sokaktan geçmesi beklenemez. Çağdaş toplu ulaşım sistemlerinde aktarma ön plana çıkıyor. Bu kapsamda, transfer merkezleri oluşturarak eskiden D-100 karayolu boyunca hizmet veren ve sonrasında ayrılan otobüs ve minibüs hatlarını besleyici hatlar olarak hizmete aldık. Böylece kullanıcıların, ulaşmak istedikleri yere daha hızlı ve daha konforlu bir şekilde yolculuk yapmalarını hedefledik. Sistemin iyileştirilmesi için de çalışmalarımız mevcut... Örneğin; özürlü vatandaşlarımızın erişimini kolaylaştırmak üzere asansör, taşıyıcı platform ve özürlü platformları gibi uygulamalar yapıyoruz. Bununla birlikte işletme ile ilgili kapasiteyi arttırıcı yönde iyileştirme çalışmaları içerisindeyiz.
İstanbul trafiğini çözüm için neler yapılabilir?
İstanbul genelinde trafik sorununu çözmek için bir çok çalışma yapıyoruz. Başlıca hedeflerimizi şöyle sıralayabilirim:
- Yüksek kapasiteye sahip konforlu ve güvenli bir toplu taşıma sistemi oluşturarak artan nüfusun ulaşım taleplerini karşılamak, - Ulaşım ağının kapasitesini arttırarak uluslararası platformda İstanbul'un sosyo-ekonomik cazibesini arttırmak, - Toplu taşımayı özendirerek bireysel araç kullanımını azaltıp İstanbul'daki hava kalitesinin artmasını sağlamak, - Büyüyen İstanbul'un yeni yerleşim ve ticaret alanları için ulaşım aksları oluşturmak ve bu aksları mevcut ulaşım sistemi ile entegre etmek, - Lojistik hizmetlerin şehre baskısını azaltmak, - Deniz ulaşımının toplu ulaşım içerisindeki payını arttırmak.
HALK OTOBÜSLERİ KALDIRILMAYACAK
Halk otobüslerinin kaldırılacağı konuşuluyordu. Bu konuda çalışmalar var mı? Halk otobüslerinin kaldırılmasına yönelik bir çalışma şu an için söz konusu değil. Bu sistemin tekrar gözden geçirilmesi ve yeni bir vizyona kavuşturulması çalışmaları sürüyor. Bu kapsamda lastik tekerlekli toplu taşımacılığın özel sektör dinamiklerini kullanarak yapılması yönünde önemli çalışmalar yürütülüyor.
Şu anda bitirilmesi beklenen projeler neler? İstanbul genelinde devam eden raylı sistem inşaatlarının bir kısmının tamamlanması ve ulaşımın ana omurgasının 2012 yılı itibariyle şekillenmesi planlanıyor. Söz konusu omurgayı oluşturacak hatların bir kısmı önümüzdeki yıl, diğer kısmı ise 2013 yılında açılacak.
4. Levent - Taksim Metrosu'nun Darüşşafaka İstasyonu'na kadar uzatılması işlemleri tamamlanarak hizmete alınmıştır. Bu proje kapsamında yıl sonu itibariyle hattın Hacıosman'a ulaştırılarak test sürüşlerine başlanması hedeflenmektedir.
İŞTE İSTANBUL TRAFİĞİNİ RAHATLATACAK TOPLU ULAŞIM ALTERNATİFLERİ
İstanbulluları, önümüzdeki 5 yıl içerisinde ne gibi sürprizler bekliyor?
HACIOSMAN - ŞİŞHANE ARASI 27 DAKİKA Önümüzdeki 5 yıl içerisinde, 4. Levent - Taksim Metrosu'nun Hacıosman İstasyonu'na ulaşmasıyla birlikte, Hacıosman İstasyonu'ndan Şişhane İstasyonu'na 27 dakikada ulaşım sağlanacak.
HALİÇ METRO KÖPRÜSÜ 2012'DE BİTİRİLECEK
Söz konusu hattın, Yenikapı İstasyonu'na bağlanması için kritik aşama ise Haliç geçişi. Haliç Metro Köprüsü'nün 2012 yılı içerisinde tamamlanması öngörülüyor. Yani, 2012 yılı sonuna kadar, Hacıosman İstasyonu'ndan Unkapanı İstasyonu'na kadar hizmet verilmeye başlanacak.
Şehzadebaşı İstasyonu'ndaki tarihi eserlerin taşınması ve Yenikapı İstasyonu'nda yapılan arkeolojik kazıların tamamlanması için 2013 yılı hedefleniyor. Hedeflenen bu tarih, yeni bir arkeolojik kalıntıya rastlanmaması halinde geçerli olacak.
AKSARAY - HAVAALANI METROSU YENİKAPI'YA KADAR UZATILACAK
Aksaray - Havaalanı Hattı'nın Yenikapı İstasyonu'na uzatılması çalışmaları da bu arkeolojik kazıların tamamlanmasına müteakip yapılacak. Bu hattın da 2013 yılı içerisinde hizmete girmesi planlanıyor.
KADIKÖY - KARTAL METROSU 2012'DE AÇILACAK
Otogar - Kirazlı Hafif Raylı Sistem Hattı ve devamında Kirazlı - İkitelli - Olimpiyat Köyü Metrosu ile Kadıköy - Kartal Metro Hattı 2012 yılında hizmete girecek. Böylelikle kent genelinde -banliyö hatları dahil olmak üzere- 150,27 kilometre uzunluğundaki Raylı Sistem Hatları, 2012 yılı için 194,8 kilometreye; 2013 yılı için ise Şişhane - Yenikapı ve Aksaray - Yenikapı Hatları'nın hizmete girmesiyle birlikte toplam hat uzunluğu 199,05 kilometreye uzatılmış olacak.
MARMARAY PROJESİ BC1 HATTI
2013 yılı itibariyle, kent genelindeki Raylı Sistem Hattı omurgası tamamlanmış gibi görünse de Anadolu ve Avrupa yakaları arasında entegrasyonu sağlayacak olan Marmaray Projesi BC1 Hattı'nın (Boğaz geçiş hattı), Ayrılıkçeşme - Kazlıçeşme İstasyonları arası 13,6 kilometrelik kısmı tamamlanarak hizmete alınmadığı sürece Raylı Sistem Hatları arasında süreklilik sağlanmamış olacak.
Marmaray BC1 Hattı'nın hizmete girmesiyle, Anadolu yakasında Kadıköy - Kartal Hattı; Avrupa yakasında ise Yenikapı - Havaalanı, Yenikapı - Hacıosman, Yenikapı - Otogar - Kirazlı Hatları ile entegrasyon sağlanmış ve kent içi Raylı Sistem Hatları 213 kilometreye uzatılmış olacak.
KENT İÇİ ULAŞIM RAHATLAYACAK
Raylı sistem hatlarının yaygınlaştırılarak kıtalar arası entegrasyonun sağlanması, kent genelinde toplu ulaşım kullanım oranlarını arttıracağı gibi; aynı zamanda da, kent içi trafiğin rahatlamasını sağlayacak kapsamlı düzenlemelerin gerçekleşmesine uygun zemini hazırlayacak.
OTOBÜS VE MİNİBÜS HATLARI TEKRAR İNCELENECEK
Şöyle ki; bu bahsettiğim güzergahları boyunca mevcut durumda hizmet veren otobüs ve minibüs hatları bulunuyor. Bu hatlar rehabilite edilerek, daha hızlı, yüksek kapasiteli ve konforlu raylı sistem hatlarını besleyici hatlar olarak yeniden düzenlenecek.
TAKSİLERE ÇAĞRI MERKEZİ VE İŞLETİM SİSTEMİ KURULACAK
İstanbul genelinde önemli bir taşımacılık hizmeti veren taksiler için durak sistemi, çağrı merkezi ve işletim sistemi kurulacak; böylece boş kilometre yapan taksici esnafı ekonomik kayıptan korunacak. Bu durum egzoz emisyonlarını da önemli ölçüde azaltacak.
Bununla birlikte, metro istasyonları, metrobüs durakları, İDO iskeleleri ve bazı önemli İETT duraklarının yakınında modern işletmeciliğe sahip taksi durakları oluşturulacak
KATLI OTOPARKLAR ARTACAK
Yeni katlı otoparklar hizmete açılacak, böylelikle kentiçi ulaşımı önemli derecede etkileyen cadde üzeri parklanmaların kaldırılması sağlanacaktır.
