İstanbul zirvesi çerçevesinde buluşarak, çeşitli kararlar alan NATO devlet ve hükümet başkanları, Akdeniz diyalogu ve büyük Ortadoğu projesi açısından büyük önem taşıyan "İstanbul İşbirliği Girişimi"ne yeşil ışık yaktılar.

Akdeniz ülkeleri (Tunus, Fas, Cezayir, Mısır, Moritanya, Ürdün, İsrail) ile 1994’te başlatılan bir süreç çerçevesinde diyalogu genişleten NATO, "İstanbul İşbirliği Girişimi" adı altında, Körfez ülkelerinden başlayarak (Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Umman, Kuveyt) Ortadoğu ile iletişimi kuvvetlendirme hareketini gündeme getirdi.

Liderler, bu girişimi, "Başta Körfez ülkeleri olmak üzere Ortadoğu ülkelerine bir öneri" olarak İstanbul’da ortaya koyduklarını belirttiler ve gelecek tepkilere göre projenin geliştirileceği mesajı verdiler.

ABD ve İngiltere’nin büyük Ortadoğu projesi çerçevesindeki önerileri doğrultusunda, söz konusu ülkelerin "her birine, ayrı ayrı" savunma ve güvenlik alanında işbirliği olanağı sunulurken, NATO, "bir şekilde", "projenin savunma ayağı boyutunda" Ortadoğu projesine kurum olarak katılım adımları atmış, bu yönde "hazırlıklar başlatmış" oluyor.

NATO kaynaklarına göre, "İstanbul İşbirliği Girişimi", "belgelere bu şekilde yansıtılmasa dahi", Ortadoğu projesinin İttifak tarafından yürütülebilecek bölümünü kapsıyor.

NATO kaynakları, "bazı müttefikleri ve Arap ülkelerini ürkütmemek için" son derece dikkatli olunması gereğinden söz ediyorlar.

"İstanbul İşbirliği Girişimi", İstanbul zirvesinin "en önemli adımlarından ve kararlarından biri" olarak nitelendiriliyor, ancak İttifak yetkilileri, bu konudaki soruları temkinli yanıtlıyorlar.

Savunma ve güvenlik alanında, "ilgilenen bölge ülkeleri ile", "26+1" çerçevesinde, savunma konularında işbirliği yapılmasının söz konusu olduğunu bildiren yetkililer, sürekli olarak, "hiçbir Ortadoğu ülkesinin NATO ile işbirliğine zorlanmayacağı" mesajı veriyorlar.

Açıklamalara göre, işbirliği "tamamen gönüllü" olacak, "kimse kimseye emrivaki yapmayacak" ve söz konusu ülkelerin bildirecekleri ihtiyaçlar ve belirleyecekleri yöntemler çerçevesinde atılacak adımlar incelenebilecek.

NATO devlet ve hükümet başkanları, İstanbul’da, Akdenizli ortaklara "daha yoğun ve etkin bir işbirliği" çağrısında da bulundular.

NATO, Akdeniz ülkeleriyle özellikle savunma reformları, terörizme karşı mücadele ve ordular arası operasyonlar alanlarında işbirliği hedefliyor.